سیستان و بلوچستان گنجینه خرده فرهنگ ها و آداب و رسوم اصیل/ توسعه گردشگری پایدار در گرو مردم شناسی است

محمدعلی ابراهیمی، کارشناس مردم شناسی در گفت و گو با خبرنگار عصرهامون بیان کرد: در مطالعات علوم اجتماعی شاخه ای به نام انسان شناسی داریم که شامل دو بخش انسان شناسی جسمانی و فرهنگی است.

وی اظهار کرد: مردم شناسی هویت، تاریخ، فرهنگ و سیره زندگی انسان را با توجه به آیین ها مورد بررسی قرار می دهد و مردم نگاران آنچه که به عنوان قوم‌نگاری مطرح می‌شود ثبت و ضبط  می کنند و بدون تحقیق و بررسی فرهنگ ها جمع آوری و در اختیار مردم شناسان برای ارزیابی نظریه قرار می‌دهند.

به گفته این کارشناس، در جامعه امروز مردم شناسی به آن شکلی که باید مورد توجه قرار نگرفته است، این علم برای ما آنطور که باید باز نیست و به اهمیت آن پرداخته نشده است.

رئیس گروه تبلیغات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان اظهار کرد: تاریخچه علم مردم شناسی در دنیا به اوایل سده اخیر می‌رسد، ولی در ایران در اوایل قرن چهارم وپنجم ابوریحان بیرونی با تحقیقات میدانی و کتب ارزشمندی که به یادگار گذاشته است نشان می دهد که ایران در این رشته سابقه دیرینه دارد.

ابراهیمی تصریح کرد: ناصرخسرو نیز راه ابوریحان را ادامه داده و در شاهنامه نیز بخشی به عنوان مردم شناسی دیده می‌شود که توسط فردوسی ثبت و ضبط شده است.

وی گفت: مردم نگاران، دانشمندان و محققان بخشی از آثار و تالیفات خودشان را به شناخت فرهنگ و تاریخچه زندگی انسان ها پرداختند و می توان گفت بزرگترین مردم شناسان مردمان آن دیار هستند و هر قومی مردم شناسی را انجام داده‌اند به طوری که آیین ها، رفتارها و فرهنگ جامعه را سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل و آن را ثبت و ضبط کردند و کار مردم شناسی انجام دادند.
 

 

سیستان و بلوچستان گنجینه خرده فرهنگ های اصیل

این کارشناس مردم شناسی تصریح کرد: امروزه کمتر سبک زندگی ایرانی داریم ولی در گذشته بیشتر زندگی ایرانی اسلامی داشتند، در مناسبت های مختلف فرهنگ و آیین های ایرانی وجود داشت و تعاملات اخلاقی و اجتماعی را سامان می داد ولی امروز از این اهمیت به دور هستیم.

وی بیان کرد: زیرا زندگی ها صنعتی و ماشینی شده و ابزار آلاتی که استفاده می کنیم و روحیات و اخلاق ما نیز نگرش های کهن را ندارد و از ارزش های بالایی که مردم شناسان به دنبال آن هستند به دور است، در نتیجه مردم شناسی در در جامعه ما کمتر شناخته می‌شود.

ابراهیمی بیان کرد: در سیستان و بلوچستان زندگی و آداب و رسوم که زیر مجموعه از مردم شناسی است به بهترین شکل توسط مردم ثبت و ضبط شده، به طوری که اگر به حضور بازدیدکنندگان و گردشگران نگاه بیندازیم می بینیم که از ظرفیت‌های ویژه زندگی شهری و روستایی این دیار بازدید می کنند که مملو از خرده فرهنگ ها و آداب و رسوم است.

به گفته این مقام مسئول، می توان با استناد به این شاخه مردم شناسی، آداب و رسوم و خرده فرهنگ ها را بهتر ثبت و ضبط کرده و از گذر آن در توسعه گردشگری پایدار استفاده کنیم.

وی تصریح کرد: کسانی باید در این رشته ادامه تحصیل دهند که روحیه کار میدانی و پژوهشی، فرهنگ اصیل ایرانی و مطالعه را داشته باشند زیرا خواندن تجارب تحقیقاتی دیگران می تواند به یک دانشجو و پژوهشگر کمک کند تا کار مردم شناسی قابل عرضه انجام دهد.
 

مردم شناسی در غرب ریشه استعماری دارد

رئیس گروه تبلیغات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان بیان کرد: مردم شناسی در سده‌های گذشته در کشورهای مختلف ابزار سوء استفاده بوده، در انگلستان فرانسه و آمریکا مردم شناسانی وجود داشتند که به‌عنوان مردم شناس تاریخ شناس و پژوهشگر حضور یافته و افکار استعماری خود را اینگونه اعمال می‌کردند و این ابزار سوء استفاده برای حکومت‌های مقتدر بوده ولی در واقع رشته مردم شناختی در جامعه امروز ایرانی ما بسیار مهم، شیرین و تاثیرگذار است.

ابراهیمی گفت: باید در هر اداره و وزارتخانه ای مجموعه‌ای به نام مردم شناسی داشته باشیم، به عنوان مثال در آموزش و پرورش اگر مردم شناسی حضور داشته باشد می توان فرهنگ و تاریخ گذشتگان را به راحتی ضبط کرد و در اختیار دانش پژوهان و دانش‌آموزان قرار داد تا هویت ایرانی و غرور ملی ما حفظ شود و از این گذر باعث احساس هویت طلبی نسل جدید شد.

وی اظهار کرد: امروزه گرایش به فرهنگ غربی، استعماری و خارجی بیشتر دیده می شود، در لباس پوشیدن، صحبت کردن، خوراک و هر زیر مجموعه‌ای از دانش اجتماعی، فرهنگ استعماری رشد کرده در حالی که فرهنگ اصیل گذشته ما بسیار مهم بوده است.

شناخت نیاکان و نحوه زندگی آن ها

به گفته این مقام مسئول، مثلاً در گذشته در سیستان و بلوچستان دانش بهره برداری از باد وجود داشته در حالی که الان طوفان ها و بادهای ۱۲۰ روزه به عنوان تهدید شناخته می شود.

وی ادامه داد: در گذشته نخستین آسبادهای دنیا را همان نیاکان ما ایجاد کردند و یا در بحث بهره‌برداری از آب در بلوچستان قدیم، هوتگ و خوشاب ها و خندق ها در شکلهای مختلف وجود داشته است.

این کارشناس مردم شناسی گفت: همچنین یا ریشه های حل اختلاف در گذشته بسیار قوی بود، به طوری که اختلافات امروزه وجود نداشت، زیرا در فرهنگ قدیم از مردم داشته های اجتماعی خود استفاده و در زمینه های مختلف اختلافات را حل می کردند که این موضوع نشان دهنده اهمیت مردم شناسی است.

ابراهیمی بیان کرد: بنابراین باید در دانشگاه‌های ما بیشتر به مردم شناختی پرداخت شود و دانشجویانی در این رشته گزینش شوند در صورت علاقه مندی در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا کارهای آنها نیز هدایت شود، مقالات و پایان نامه ها در مسیری که سرفصل های آن توسط برنامه نویسان و تصمیم سازان حضور دارند مثلاً در اداراتی مثل میراث فرهنگی و گردشگری و مورد استفاده قرار گیرد.

وی ادامه داد: حتی در زمینه معضل کرونا، اگر در وزارت بهداشت مردم شناسانی حضور داشته باشند می‌توانند در زمینه فرهنگ، چگونگی عادات مردم در گذشته و امروز تحقیق کنند تا از تحقیقات آن ها در زمینه رواج توصیه های بهداشتی استفاده کرد.

به گفته این مقام مسئول، از طب سنتی ما که مملو از دانش مختلف پزشکی است می توان با استفاده از دانش مردم شناسی استفاده کرد تا هرچه بهتر و زودتر این معضل به پایان برسد.

مردم شناسی؛ دانش بین بخشی

وی بیان کرد: دانش مردم‌شناختی بین بخشی است که می تواند به تمام رشته ها کمک رسان باشد، در دانشگاه باید به این مورد بیشتر پرداخته شود اساتیدی که آن را تدریس می کنند باید پایان نامه ها را به سمت کارهای پژوهشی و کاربردی هدایت کنند.

این کارشناس مردم شناسی اظهار کرد: بهتر است در حوزه مردم شناسی در ادارات مختلف این زیرمجموعه راه اندازی شود که بتوانند بر اساس دانش قومی فرهنگ آن اداره را رشد دهند.

ابراهیمی گفت: فارغ التحصیلان رشته مردم شناسی می توانند گروه ها، انجمن ها شرکت ها و باشگاه های پژوهشی را سامان بدهند به عنوان دانش پیوسته صنایع دستی و گردشگری برای هر پروژه و طرحی که در استان انجام می‌شود یک پروژه گردشگری و میراثی داشته باشند.

وی تصریح کرد: اقدامات مختلف در سطح جامعه می تواند با توجه به دانش مردم شناسی برنامه ریزی شود، فارغ التحصیلان رشته های مرتبط مثل مردم شناسی، جامعه شناسان، کسانی که در این حوزه‌ها رشد داشتند و علم اندوختند یک پیوست گردشگری و فرهنگی تنظیم کنند که بر اساس نیازهای فرهنگی یک جامعه ساخته و پرداخته شود.

به گفته این مقام مسئول، به این صورت می بینیم که مردم شناسان در زندگانی ما بسیار تاثیر گذارند در مجموعه های اداری،ای آموزشی و پژوهشی و آمایش سرزمین در مسیر توسعه استان نقش آفرین باشند و توسعه پایدار را رقم بزنند.

انتهای پیام/