روایتی از گورستان های رازآلود و تاریخی جنوب شرق کشور/ مرثیه سرایی اجنه برای مردگان خود در قبرستان جن ها

محمدعلی ابراهیمی، رئیس گروه تبلیغات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار عصرهامون بیان کرد: از جمله گورستان‌های پیش از تاریخ در سایت جهانی شهر سوخته و محوطه باستانی بمپور گرفته تا گورستان‌هایی از دوره‌های مختلف دیگر را می توان نام برد.

وی اظهار کرد: تعدادی از این گورها مانند گور زرتشت در دهانه غلامان شهرستان زهک، گور دخمه‌های سنگی و مقابر خشتی در کوه خواجه سیستان، گورستان هفتادملا در میرجاوه، گورستان چهل پیر زاهدان کهنه، مزار بی بی دوست، خواجه غلطان (درازترین گور ایران)، مقابر جالق، شیشه ‌ریز در سراوان و گورستان‌های متعدد دیگر با انواع شیوه‌های دفن و سنگ قبرها و روش های ساخت متنوع دیده می شوند.

"جن سنط"، گورستانی که شب ها به آن نزدیک نمی شوند

این مقام مسئول اظهار کرد: یکی از این گورستان ها که شاید به تعبیری از جمله عجایب ایران باشد گورستان جن ها است که در شرقی‌ترین نقطه‌ جنوب ایران در روستای تیس شهرستان چابهار قرار دارد.

وی تصریح کرد: روستای تیس در سیستان و بلوچستان از روستاهای باستانی ایران با قدمتی حدود بیش از ۲ هزار سال است. به گفته‌ محلی‌ها در این منطقه جن ها زندگی می‌کردند و قبرهای سنگی بزرگ متعلق به آن هاست.

به گفته این مقام مسئول، سنگ قبرهای این گورستان به شکل عجیبی بزرگ است و محلی‌ها بعید می‌دانند که در این گورها آدم دفن شده باشد، در آخرین پیمایش های باستان‌ شناختی که در سال 1397 در محوطه تیس صورت گرفت اشیاعی از دوران پارینه سنگی کشف‌ شد که تاریخ تیس را به دهها هزار سال قبل برمی‌گرداند.

رئیس گروه تبلیغات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان بیان کرد: افراد محلی به زبان محلی به قبرستان جن ها "جن سنط" می گویند، به همین دلیل کمتر کسی جرات می کند به آن نزدیک شود به خصوص در شب ها و شاید همین موضوعات نیز باعث شده که تحقیقات و بررسی های بسیار اندک و ناچیزی بر روی آن ها شود که فقط به گفته ها و فرضیه ها بسنده شود، البته این نظریه نیز وجود دارد که شاید اصلا این حفره ها قبر نباشد و تنها مکانی برای جمع آوری آب و ذخیره آن بوده است.

 

گورستان جن ها و نظریه های متفاوت درباره آن

ابراهیمی بیان کرد: البته نظریه دیگری نیز وجود دارد و در آن دلیل کندن قبرستان جن ها در روستای تیس بر روی سنگ را دوری از گزند جانوران می دانند و معتقدند مردم آن زمان به دلیل آن که مردگان خود را از دست حیوانات جونده که در خاک زندگی می کنند دور کنند زحمت کندن این سنگ ها را به خود می دادند تا اجساد مردگانشان از این حیوانات موذی در امان بمانند.

وی عنوان کرد: عده ای نیز معتقدند که در سینه کش کوه دفن کردن مردگان به دلیل احترامی بوده که برای آنان قائل می شدند و می خواستند که در مکانی بالاتر از افراد عادی قرار داشته باشند، اما همه این نظریات اثبات نشده و تنها حدس و گمان های افراد مختلف است.

ابراهیمی گفت: مردم محلی معتقدند که در زمان غروب صدای گریه های خاصی از این گورستان شنیده می شود و همین امر ترس اهالی را در پی داشته و باعث می شود که مردم به آن نزدیک نشوند، به خصوص در شب و هنگام غروب خورشید، مردم معتقدند که جن ها در زمان شب هنگام بر بالای سر مردگان خود حاضر شده و به مویه وگریه می پردازند و برای آن ها مرثیه سرایی می کنند، پس نباید در زمان شب به این مکان نزدیک شد، زیرا مورد نفرین جن ها قرار می گیرند.

این کارشناس مردم شناسی اظهار کرد: امروزه نیز در نزدیکی همان قبرستان جن ها در روستای تیس مردگان خود را دفن می کنند اما هیچگاه در زمان غروب و یا شب به آن جا نمی روند، قبرستان شماره ۱ تیس مربوط به سده چهارم هجری قمری تا دوره صفوی است و در ۳۰۰ متری غرب روستای تیس در جنوب قلعه پرتغالی‌ها واقع شده و در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۸۶ با شماره ۱۹۷۶۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
 

 

گورستان هفتاد ملا؛ مقبره های موبدان زرتشتی

رئیس گروه تبلیغات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان گفت: قبرستان هفتاد ملا در 10 کیلومتری روستای هدف گردشگری تمین و حدود 800 سال قدمت دارد، ساکنان با کندن حفره هایی در دل کوه این مقبره را ایجاد کرده اند.

ابراهیمی ادامه داد: گورستان هفتاد ملا چون از شهر و جمعیت دور بوده و نزدیک روستای روپس قرار گرفته، از تعرض و آسیب ها در امان مانده است، روایت جالبی در مورد این قبرستان وجود دارد و نقل است که پس از اسلام موبدان زرتشتی که به این کوه پناه بردند، پس از مرگشان در همان جا دفن شدند که البته با توجه به معماری قبرها این روایت کاملا قابل قبول است.

وی اظهار کرد: اسم قبرستان هفتاد ملا هم از هفت، هفتاد و 40 عدد مقدس گرفته شده و به همین دلیل به هفتاد ملا معروف است، همین طور داخل روستای روپس هفتاد ملا درختی با قدمت بیشتر از هزار سال وجود دارد که ساکنان همین روستا اگر اختلافی یا مجلسی داشته باشند زیر این درخت می نشینند و موضوع بینشان را حل می کنند.

معماری پاسارگاد، الهام بخش قبرستان هفتاد ملا

این مقام مسئول با بیان اینکه گورستان هفتاد ملا در تاریخ 18 اردیبهشت 1380، با شماره ثبت 3826 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، عنوان کرد: قبور به شکل مستطیل و دو طرف آن به وسیله خشت خام بالا آورده شده، مثل صندوقچه و اجساد را داخل آن قرار داده و قبور را به صورت مسطح ساخته‎اند.

رئیس گروه تبلیغات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان تصریح کرد: برای ساخت قبرها از سبک معماری مقبره کورش در پاسارگاد الهام گرفته اند، برروی هر کدام از قبرها هشت سوراخ تعبیه شده که هوا از داخل آن ها عبور می کند. قسمت هایی از قبور را با رنگ قرمز نقش زده اند.

انتهای پیام/