تاریخ انتشار :يکشنبه ۱ فروردين ۱۴۰۰ ساعت ۱۱:۵۶
محمدعلی ابراهیمی گفت: مراسم مربوط به نوروز و بهار كه در اصطلاح محلي به آن بهارگاه و نوكين روچ يعني نوروز مي گويند در بلوچستان در 2 منطقه مکران و سرحد برگزار می شود.
"نوکین روچ"، "بهارگاه" و "بهار چرانی" آیین های ویژه نوروز در بلوچستان
محمدعلی ابراهیمی، کارشناس مردم شناسی و پژوهشگر میراث فرهنگی با اشاره به تحقیقات عبدالسلام بزرگزاده، نویسنده، شاعر و پژوهشگر سیستان و بلوچستان در زمینه نوروز در بلوچستان به خبرنگار عصرهامون بیان کرد: مردم بلوچستان نيز خود را آرياييان اصيل مي‌دانند همانند دیگر نقاط كشور در ايام نوروز به جشن، پايكوبي و برپايي آيين هاي ويژه مي‌پردازند.

وی اظهار کرد: بلوچستاني ها در ايام نوروز عروسي ها و جشن هايي از قبيل ختنه كودكان را با شكوه بيشتري برگزار مي‌كردند و هر خانواده سعي داشت اين گونه جشن ها را در روزهاي نخست سال نو برگزاركند، زيرا بهار را تحول و دگرگوني روح انسان و طبيعت مي‌دانستند.

پژوهشگر میراث فرهنگی تصریح کرد: بلوچستان از دو منطقه وسيع تشكيل شده که با وجود داشتن مشتركات زياد در برخي موارد تفاوت هايي در فرهنگ عامه، زبان و گويش محلي، آداب و رسوم، موسيقي و حتي مسكن عشايري، آب و هوا و پوشش گياهي دارند.

ابراهیمی گفت: اين دو منطقه يعني سرحد و مكران در بلوچستان ايران و پاكستان متناسب با محيط طبيعي و جغرافيايي از تنوع فراوان آب و هوا برخوردار هستند، سرحد در بلوچستان ايران شامل سيستان، زاهدان، خاش و ميرجاوه و منطقه مكران شامل سراوان، سيب وسوران، مهرستان، ايرانشهر، دلگان، نيكشهر، سرباز، چابهار و كنارك است.

وی ادامه داد: وجود آثار تاريخي و باستاني همچون كوه مهرگان در سراوان و آتشكده هاي دهانه غلامان در سيستان و نيز آثار بجا مانده از تمدن هاي باستاني دامن و اسپيدژ ايرانشهر و دیگر كاوش ها و تحقيقات باستان شناسي و نظريه بسياري از مورخين حكايت از آن دارد كه قوم بلوچ يكي از اقوام اصيل آريايي و ايراني است.

کارشناس مردم شناسی اظهار کرد: هر چند در بين طوايف بلوچ بعضي از آنها در ادوار مختلف از مناطقي به بلوچستان مهاجرت كرده اند و شايد آريايي نباشند، اما پس از سكونت در بلوچستان و خويشاوندي و آميختگي با قوم بلوچ آنچنان در فرهنگ اصيل آريايي و فرهنگ بلوچ تنيده شده اند كه جدا کردن آن ها امكان پذير نیست.

ابراهیمی گفت: امروز نيز همچون بلوچ هاي اصيل در آداب و رسوم، پوشش، زبان و دیگر اجزاي فرهنگي مشترك هستند، يكي از آئين ها و مراسم بجا مانده از ايران  باستان مراسم جشن بهارگاه و عيد نوروز است كه در بين همه اقوام ايراني به عنوان آئين كهن ملي و باستاني با اندك تفاوت هايي رواج دارد.

وی ادامه داد: بلوچ ها نيز همچون دیگر اقوام ايراني بهار طبيعت و شكوفايي غنچه هاي بهاري را گرامي مي دارند و دراين ايام علاوه بر جشن و سرور و شادي و برپايي مراسم عيدنوروز و عيد طبيعت، آداب و رسوم ويژه و خاصي را برگزار مي كنند.
 

بهارچراني و عيد نوروز در "سرحد" بلوچستان

پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: اكثر مراسم مربوط به نوروز و بهار كه در اصطلاح محلي به آن بهارگاه و نوكين روچ يعني نوروز مي گويند، در سرحد مرتبط با چراگاه، دام و محصولات دامي از جمله شير، كره، روغن حيواني، كشك نوروزي و پشم گوسفندان و چراي دام است.

ابراهیمی عنوان کرد: يكي از  مراسم ويژه و مخصوص عيد نوروز و جشن بهار در منطقه سرحد چيدن پشم گوسفندان و آراستن و رنگ كردن پشم و شاخ گوسفندان است به اين ترتيب كه پس از شستن آن ها و چيدن پشم روي 2 طرف شكم و دنبه گوسفندان مقداري از پشم گوسفند را كه به صورت گل گياهان دارويي منطقه سرحد درآورده و با استفاده از حنا يا پوست انار رنگ مي كنند و شاخ گوسفندان را نيز با حنا رنگ كرده و در روز اول بهار همه گوسفنداني را كه اينگونه آراسته اند با بستن زنگوله در گردن و پاي آنها به چراگاه مي برند و بهار چراني را جشن مي گيرند.

وی خاطرنشان کرد: در ايام قديم هر طايفه منطقه جغرافيايي خاص خود را داشته و چراگاه دام هر يك از طوايف مشخص بود،  براي اينكه در ايام نوروز و بهار نيز دام هاي هر طايفه از يكديگر تمايز داشته باشند و تعداد دام نيز كه به عنوان يكي از عوامل برتري هاي هرطايفه از ديگری بوده مشخص شود صداي زنگوله و نوع گل رنگ شده روي پشم گوسفندان مربوط به هر طايفه با ديگری تفاوت داشت.

کارشناس مردم شناسی گفت: در اين روز جشن بهارچراني برپا بود و هر طايفه تعداد گوسفند و وسعت چراگاه خود را به نمايش مي گذاشت و از طرفي با ديدن صحنه زيباي گوسفندان در چراگاه كه همه يك دست آراسته و پشم آنها چيده شده و دو طرف شكم آنها گل هاي پشمي خاص كه نماد هر طايفه است و با حنا رنگ شده چشم هر بيننده اي را مجذوب خود كرده و پيام مي دهد كه اين تعداد گوسفندان و اين چراگاه متعلق به آن طايفه است و امروز نيز جشن بهار چراني و تحويل سال و نوكين روچ عيد يا عيد نوروز است. 

خانه تكاني همراه با لیکو و مراسم ویژه

ابراهیمی گفت: از ديگر مراسم ايام نوروز و بهار در منطقه سرحد بلوچستان مراسم هلك لڈ'يي يا گدام لڈ'يي به معني خانه تكاني يا جابجايي مكان سكونت و سياه چادرها از منطقه زمستاني به منطقه و چراگاه بهاري و تابستاني است كه در ايام بهار براي اينكه به منطقه اي كه براي چراي گوسفندان مناسب و چراگاه بهاري آن طايفه است جابجا مي شوند.

وی اظهار کرد: طي مراسمي ويژه سياه چادرها را از منطقه سكونت قبلي جمع آوري و با جمع شدن تمام افراد قبيله در يك حلقه دايره اي و خواندن آواها و آوازهاي مخصوص توسط زنان كه در اصطلاح محلي ليكو مي گويند با مضامين وداع و خداحافظي به اميد برگشت در سال بعد و دعا براي سردار و ريش سفيد قبيله و اجازه گرفتن از وي براي حركت به سمت چراگاه و مكان جديد بهاري حركت مي كنند .

پژوهشگر میراث فرهنگی افزود: پس از رسيدن به منطقه جديد و چراگاه بهاري مجددا همه دايره وار حلقه مي زنند و با اجراي مراسم و جشن بهار و اجراي آوازهاي دسته جمعي و آواهاي مخصوص توسط زنان و ليكو با مضامين شاد وتوصيف چراگاه وطبيعت سبز آن ومدح سرداروريش سفيد طايفه شروع به برپايي سياه چادر ها مي كنند.
 

جشن بهار و نوروز در "مكران" بلوچستان

ابراهیمی ادامه داد: فصل بهار را در اصطلاح محلی و به زبان بلوچی بهارگاه می گویند، در این فصل که گیاهان طبیعت از خواب زمستانی بیدار می شوند و شروع رویش گل ها و گیاهان است مردم نیز خود را برای تحول تکراری هر ساله آماده می کنند.

وی عنوان کرد: قوم بلوچ دارای فرهنگی خاص هستند که از نیاکان و پدران به ارث رسیده، لباس و زیور الات زنان و برخی از مراسم این استان هنوز با دیگر جاها تفاوت داردف بهار و بهارگاه در این قوم جایگاه خاصی دارد و بهارگاه را بهترین فصل زندگی خود می دانند، پس از اتمام فصل پاییز و خاتمه در چله بزرگ و کوچک فصل زمستان و نزدیک به عید نوروز مراسم بهارگاه شروع می شود.

کارشناس مردم شناسی بیان کرد: دامداران در این فصل از شهرها کوچ و در دامنه کوها و دشت ها چادر برپا می کنند و دام و طیور خود را به صحرا می برند، شیر، روغن و لبنیات در این فصل فراوان است، در اقوام دیگر در 2 فصل سال ییلاق و قشلاق صورت می گیرد، اما در بلوچستان فقط در فصل بهار ییلاق انجام می شود که بهارگاه است و حدود یک ماه طول می کشد.

ابراهیمی اظهار کرد: در فصل بهار بوته ای به نام بهار می روید که شبیه به بوته گندم است که ارتفاع آن 150 تا 160 سانتی متر می رسد و بسیار مفید و بهترین علف مورد تغذیه دام ها است، این بوته اگر زیاد باشد توسط دامداران جمع آوری و برای زمستان ذخیره می شود.

وی ادامه داد: عشایر بلوچ نیز در مناطق بهارگاهی خود مستقر می شوند و در این ایام غذاهای محلی مخصوص بهار تهیه و از مهمانان نوروزی با این غذاها پذیرایی می کنند، مردم بلوچ در طول تاریخ هر آنچه نیاز داشتند با استفاده از امکانات موجود و آنچه در طبیعت خود بلوچستان یافت می شد تهیه می کردند، بهترین فصل برای دامداران این استان بهارگاه و بهار است که دامدارن از آن به خوبی بهر برداری می کنند.

انتهای پیام/
 
https://www.asrehamoon.ir/vdcds90fsyt0sz6.2a2y.html
نام شما
آدرس ايميل شما