کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

سکونتگاه های غیررسمی در جنوب شرق بیداد می کند؛

چالش حاشیه نشینی و گردشگری در سیستان و بلوچستان/ بافت های ناکارآمد شهری سد راه افزایش جذب گردشگران است

23 خرداد 1400 ساعت 8:57

با توجه به اینکه سیستان و بلوچستان از سال ۹۶ به عنوان مقصد سفر و گردشگری ایران شناخته شده است، ضروری است در راستای جذب گردشگران داخلی و خارجی ورودی شهرها، مناطق حاشیه و سکونتگاه های غیررسمی به ویژه در شهرهای مسافرپذیری همچون زاهدان، زابل، چابهار، کنارک و ایرانشهر ساماندهی شود.


به گزارش عصرهامون؛ حاشینه نشینی معضلی است که در سال های اخیر در سیستان و بلوچستان پررنگ تر شده، اگرچه اقداماتی برای ساماندهی ساکنان سکونتگاه های غیررسمی در شهرهای مختلف استان انجام شده است، اما این اقدامات با توجه به حجم بالای حاشیه نشینی چشمگیر نیست.

شهرهای بزرگ استان که قابلیت پذیرش مسافر و گردشگر را دارند گرفتار معضل حاشیه نشینی هستند، زاهدان، زابل، چابهار، کنارک و ایرانشهر مهم ترین شهرهای سیستان و بلوچستان هستند که حاشیه نشین های زیادی را در خود جای داده اند.

این پنج شهر از قضا گردشگرپذیر و مسافرپذیر هم هستند که وجود سکونتگاه های غیررسمی و مناطق حاشیه نشین در پیرامون آن می تواند در جذب مسافر و گردشگر به این شهرها موثر باشد.

برخی از آن ها از جمله زاهدان مناطق حاشیه در ورودی و خروجی شهر واقع شده و زمانی که مسافر و گردشگر به شهر وارد یا از آن خارج می شود با حاشیه شهر رو به رو می شود.

جایی که از خدمات شهری چندانی بهره مند نیست، نظم لازم در ساخت و ساز ندارد، زباله ها و فاضلاب در این مناطق بیش از پیش دیده می شود، انشعابات غیرمجاز آب و برق، جرم و جنایت، فقر و نبود بهداشت و ... در آن به وفور دیده می شود.

در واقع می توان حاشیه زاهدان را روستاشهری بزرگ دانست که به رغم قرارگیری در حاشیه شهر، از هیچ یک از الگوهای شهری پیروی نمی کند و خدمات رسانی در حوزه های مختلف هم در پایین ترین سطح ممکن قرار دارد.

با توجه به اینکه سیستان و بلوچستان از سال ۹۶ به عنوان مقصد سفر و گردشگری ایران شناخته شده است، ضروری است در راستای جذب گردشگران داخلی و خارجی ورودی شهرها، مناطق حاشیه و سکونتگاه های غیررسمی به ویژه در شهرهای مسافرپذیری همچون زاهدان، زابل، چابهار، کنارک و ایرانشهر ساماندهی شود.

شناسایی ۷۷ محله حاشیه نشین در ۵ شهر استان

محمدعلی ابراهیمی، کارشناس گردشگری و سرمایه گذاری سیستان و بلوچستان در این زمینه به خبرنگار ما بیان کرد: در زاهدان، چابهار، زابل، ایرانشهر و کنارک پنج هزار و ۹۰۰ هکتار اراضی حاشیه نشین با ۷۷ محله شناسایی شده است.

وی ادامه داد: ۴۴۱ هزار نفر از جمعیت استان معادل ۴۱ درصد جمعیت پنج شهر نام برده درگیر معضل حاشیه نشینی هستند به عبارتی ۵۰ درصد در چابهار، ۴۴ درصد در زاهدان، ۴۵ درصد در زابل، ۴۵ درصد در کنارک و ۲۳ درصد ایرانشهری ­ها، حاشیه ­نشین هستند که جمعیت حاشیه ­نشین کلانشهر زاهدان ۲۶۰ هزار نفر است.

کارشناس گردشگری و سرمایه گذاری سیستان و بلوچستان عنوان کرد: کاهش درآمد سرانه شهروندان موجب شکاف و نبود عدالت توزیعی بین مناطق برخوردار و غیربرخوردار می شود، مناطق حاشیه نشین مانند انتهای خیابان آزادی ماهیت سه وجهی دارد به عبارتی سه عامل در شکل گیری حاشیه نشینی در زاهدان وجود دارد.

علل گسترش حاشیه نشینی در سیستان و بلوچستان

ابراهیمی بیان کرد: اولین عامل ایجاد و گسترش حاشیه نشینی ناشی از خشکسالی، کاهش نزولات جوی و فقدان اشتغال پایدار در روستاهای استان که منجر به مهاجرت بی رویه و انبوه از روستاها به شهر زاهدان شده است.

وی ادامه داد: دومین عامل حضور، گسترش، تردد و اسکان اتباع بیگانه غیرمجاز و مهاجرت از شهرهای کوچک به کلان شهر به امید یافتن زندگی مناسب­تر باسطح بالاتری از رفاه اجتماعی سومین عامل در ایجاد و گسترش حاشیه نشینی در زاهدان است، بنابراین روستاییان، اتباع بیگانه و شهروندان شهرهای کوچک سه تیپ جمعیت حاشیه نشین زاهدان هستند.

کارشناس گردشگری و سرمایه گذاری سیستان و بلوچستان افزود: زاهدان به عنوان بزرگترین شهر در جنوب شرق ایران یکی از بی قاعده­ترین روندها در گسترش فیزیکی شهری را طی سه دهه گذشته با رشد متوسط سالانه ۶.۶ درصد داشته و طبق آمار بخش بزرگی از جمعیت شهری آن حاشیه نشین است.

ابراهیمی گفت: در عین حال بخش زیادی از جمعیت آن نیز در فقر و بیکاری به سر می برند که این امر منجر به افزایش سکونتگاه ­های غیررسمی و بروز ناهنجاری هایی در شهر شده ­است، از جمعیت نزدیک به یک میلیون نفری زاهدان بالغ بر ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزارنفر در حاشیه شهر زاهدان ساکن هستند.

وی ادامه داد: زاهدان، مرکز سیستان و بلوچستان درحالی از نظر کیفی و کمی شهری رو به رشد و توسعه محسوب می­ شود که همزمان با این پیشرفت از نظر جمعیت اولین و از نظر وسعت دومین شهر حاشیه­ نشین کشور است.

کارشناس گردشگری و سرمایه گذاری سیستان و بلوچستان بیان کرد: به ­دلیل اینکه بسیاری از مناطق حاشیه شهر زاهدان فاقد سند هستند مردم برای دریافت بسیاری از خدمات دچار مشکل بودند و گاها تصرفاتی و یا ساخت ­و سازهای غیر مجاز انجام می ­شود.

ابراهیمی گفت: زاهدان نیز به علت نوپایی و همجواری با کشورهای افغانستان و پاکستان تحت تاثیر ناپایداری سیاسی، اجتماعی و اقتصادی این کشورها قرار گرفته ­است و به ناچار تعداد زیادی از مهاجران این دو کشور را در خود جای داده است.

تاثیرات نامطلوب حاشیه نشینی بر گردشگری

وی ادامه داد: علاوه بر آن خشکسالی­ های اخیر و سیل مهاجران جویای کار، موقعیت تجاری شهر زاهدان و ویژگی­های خدماتی و همچنین وجود کالاهای لوکس خارجی که به صورت قاچاق به این شهر وارد می­شود، جاذبه ­هایی را برای اقشار مختلف ایجاد کرده و موجب شده تا بسیاری از افراد به صورت مهاجر به زاهدان گسیل شوند و این شهر به عنوان یکی از مهاجرپذیرترین نقاط ایران مستقر شود.

کارشناس گردشگری و سرمایه گذاری سیستان و بلوچستان اظهار کرد: زاهدان نیز مانند ۵۴۲ شهر دیگر در ایران درگیر معضل حاشیه نشینی است و براساس آمار رسمی اعلام شده از سوی کارگروه استانی پیش بینی و پیشگیری از گسترش بافت­ های ناکارآمد شهری ۴۴ درصد از جمعیت این کلانشهر معادل ۲۶۰ هزار نفر ساکن حاشیه و یا به عبارتی بافت ­های ناکارآمد شهری هستند.

ابراهیمی عنوان کرد: بافت­ های ناکارآمدی که اگر برای شهروندان و مسئولان ناکارآمد است، برای برخی سودجویان کارآمدی خاص خود را دارد، علاوه بر زاهدان، چابهار، زابل، ایرانشهر و کنارک نیز در سیستان و بلوچستان جزو رتبه­ های برتر کشور در زمینه معضل حاشیه نشینی هستند و به طور کلی پنج هزار و نهصد هکتار از اراضی استان محل سکونت حاشیه ­نشینان است که در بحث توسعه به خصوص در زمینه گردشگری تاثیرات مطلوبی ندارد.

وی ادامه داد: بر این اساس ساماندهی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری، سکونتگاه های غیررسمی، مناطق حاشیه شهر در شهرستان های مختلف استان می تواند در افزایش جذب گردشگران داخلی و خارجی موثر باشد و سبب رونق گردشگری در سیستان و بلوچستان شود.

انتهای پیام/
 


کد مطلب: 138785

آدرس مطلب :
https://www.asrehamoon.ir/news/138785/چالش-حاشیه-نشینی-گردشگری-سیستان-بلوچستان-بافت-های-ناکارآمد-شهری-سد-راه-افزایش-جذب-گردشگران

عصر هامون
  https://www.asrehamoon.ir