اولین شهریار ایران زمین؛ نماد هوشیاری و دلاوری/"یعقوب لیث" دلاورمرد سرزمین رستم بود

به گزارش عصرهامون؛ بسیاری از پژوهشگران و تاریخ نویسان، تأثیر تمدن کهن سرزمین باشکوه و شگفت انگیز سیستان و بلوچستان را بر ایران، جهان اسلام و حتی تمدن بشری ژرف دانسته اند، وجود آثار مکتوب به جا مانده از دانشمندان، فیلسوفان، متکلمان و چامه سرایان نامدار به ویژه پس از اسلام در این خطه، گواهی روشن بر این ادعاست.
 
این سرزمین زادگاه بزرگانی چون رستم، بزرگ پهلوان ایران باستان، یعقوب لیث، فرخی سیستانی، ابوسعید سجزی، ابو سلیمان سجستانی، ابو داوود سجستانی و هزاران پاسدار کیان و آبادگر ارزنده کاخ ادب و فرهنگ ایران است.
 
در فراز و نشیب تاریخ سیستان و بلوچستان شخص یعقوب لیث به عنوان بنیانگذار حکومت صفاریان که نزدیک ۵۰ سال بر بخش شرقی ایران حکمرانی داشتند، یکی از شخصیت های مهم ایرانی بعد از اسلام است که نقش درخشان او در تشکیل نخستین حکومت بدون جلب موافقت خلیفه بر کسی پوشیده نیست.
 
با توجه به این که امروز روز ملی گرامیداشت امیر یعقوب لیث صفاری اولین شهریار ایران زمین است، به منظور بررسی نقش وی در توسعه ایران و سیستان و بلوچستان با محمد علی ابراهیمی، پژوهشگر و کارشناس مردم شناسی گفت و گویی انجام شد.
 
نفوذ یعقوب در میان عیاران
 
محمد علی ابراهیمی، پژوهشگر و کارشناس مردم شناسی در گفت و گو با خبرنگار ما بیان کرد: یعقوب در سال ۲۰۷ هجری در روستای قرنین در شمال شرقی خاش دیده به جهان گشود، او از فرزندان یکی از انسان های نیک روزگار به نام لیث بود و توانست در میان عیاران نفوذ داشته باشد، پدرش در زمره شخصیت های بسیار مهم در میان عیاران با لقبی با عنوان کلانتر یا ریش سفید قرار داشت.
 
وی افزود: عیاران چون هوشیاری و دلاوری او را دیدند، وی را به سرهنگی خود مبذول داشتند و همه جا در فرمان او بودند، عیاران آیین جوانمردی را رعایت می کردند. پدر یعقوب لیث در روستا به رویگری می پرداخت و به فرزندانش نیز این حرفه را آموخت.
 

 
قهرمانی ملی برای ایرانیان
 
ابراهیمی اظهار کرد: روش به قدرت رسیدن و حکومت این شخصیت ایرانی و عدم اطاعت از خلیفه ستمگر زمان و حتی جنگیدن با وی باعث شده که مردم ایران به عنوان یک قهرمان ملی به او نگاه کنند.
 
به گفته وی، شناخت چگونگی و علل مناسبات یعقوب با دستگاه خلافت و تاثیر آن بر بعضی از حکومت های ایرانی بعدی که در مقابل سلطه اعراب ایستادگی کردند، برای ما ایرانیان بسیار مهم است، با توجه به اقدامات یعقوب و تشکیل امارت استیلاء، همگان وی را فردی آزاد مرد می دانستند.
 
این کارشناس اظهار کرد: وجود عواملی چون، انتصاب بخش عمده قهرمانان ملی شاهنامه به سیستان، مردم این سرزمین را آزاده، میهن پرست، متوجه به ملیت و متعهد به عادات و رسوم ملی و بی اعتقاد نسبت به دستگاه خلافت عباسی به بار آورده و باعث ظهور گروه های مختلف سیاسی و اجتماعی همانند عیاران در این منطقه شده بود که این گروه ها نیز بنیان گذار قیام های پرتوانی بر ضد عرب ها شدند که یعقوب سرآمد آنان بود.
 
وی با بیان این که درباره اصل و نسب یعقوب لیث در کتاب های تاریخی روایات  متفاوتی است، گفت: با وجود این که بعضی از تاریخ نویسان یعقوب لیث را رویگرزاده ای بیش ندانسته اند، اما حمدالله مستوفی نویسنده ناشناخته تاریخ سیستان او را از پشت ساسانیان می داند و نسب وی را پس از ۱۰ میانجی به انوشیروان و پس از ۵۵ میانجی به کیومرث می رساند.
 
فتح هایی که توسط یعقوب صورت گرفت
 
ابراهیمی اضافه کرد: یعقوب و برادرانش در عیاری به کمال رسیدند و چون پدرشان در گذشت، یعقوب ناگزیر کارهای وی را ادامه داد تا خانواده اش را تامین کند، اما در عین عیاری، همت بالایی نیز داشت. از این رو فرمانده و سر دسته گروهی عیار پیشه شد که در فرصت های مناسب به قافله ها و کاروان ها می تاختند و کالاهای نفیس را که برای خلیفه ها فرستاده می شد، به غنیمت می بردند تا میان نیازمندان تقسیم کنند.
 
وی اذعان کرد: یعقوب در سال های متمادی توانست به فتح کرمان، تملک فارس، بلخ، طخارستان و سیستان را داشته باشد و در سال ۲۹۵ هجری قمری توانست آخرین امیر طاهری با نام محمد بن طاهر را شکست دهد و حکومت را به دست بگیرد.
 
ماجرای نمک خوردن یعقوب و الماس هایی که برگشت خورد
 
این پژوهشگر عنوان کرد: یعقوب در جهت اهداف عالی که برای نجات سیستان و در نهایت ایران از ظلم و ستم داشت، به کاخ ادهم بن نصر فرمانروای ستمگر زابل سورش برد و تمام اموال و جواهرات آن را با کمک عیاران سیستان جمع کرد. وقتی که می خواستند از کاخ خارج شوند، چشم یعقوب به چیز درخشنده ای که در تاریکی شب می درخشید افتاد، فکر کرد که آن شی الماس باشد. وقتی نزدیک آورد و مزه اش را چشید، فهمید که نمک است، فوری دستور داد کلیه اموال و جواهرات را بگذارند، به پدرش و دیگر عیاران گفت من نمک این مرد را چشیده ام و حق نمک خوردن کسی نزد ما بسیار محترم است و دیگر حق دستبرد به اموالش را نداریم.
 
وی اضافه کرد: امیر یعقوب ۱۱ سال و ۹ ماه امارت کرد و بر خراسان، سیستان، کابل، سند، فارس، کرمان و خوزستان تسلط داشت و در مکه و مدینه خطبه به نام وی می خواندند و او را ملک الدنیا می نامیدند، یعقوب مردی شجاع و دلیر بود و در برابر سختی ها ایستادگی بسیار داشت، او به تمام معنی یک سرباز وقت شناس، سخت کوش، خشن و نافذ بود، کام یابی یعقوب در بیشتر لشکرکشی هایش به اطاعت سپاهیان از او مربوط می شد.
 

 
مردی آهنین تصمیم با عزمی راسخ
 
ابراهیمی اذعان کرد: او مردی آهنین تصمیم بود، یکی از دشمنانش یعنی حسن بن زید، فرمانروای طبرستان او را از لحاظ عزم راسخ و اراده پولادین "سندان" نامید. یعقوب هرگز در اندیشه تن آسایی و هوس جویی نیفتاد و بر اثر حسن تدبیر و زیرکی که داشت، در جنگ ها با عده کم بر جمعیت زیاد دشمن پیروز می شد، وی به یاری گری خداوند ایمان داشت و هرگز از ستایش او غافل نبود.
 
وی افزود: یعقوب مردی بردبار و شکیبا بود، بهتر از مردم معمولی غذا خوردن را خیانت می دانست، اغلب در سفر و هنگام جنگ غذایش نان و پیاز بود که در ساق چکمه اش می گذاشت. او بیشتر بر قطعه حصیری می خوابید، همیشه سپرس در کنارش بود، به آن تکیه می داد و هر وقت می خواست بخوابد، همین سپر را بالش قرار می داد و از بیرق سپاه برای روپوش استفاده می کرد. او راهنمایی بود برای آنانی که می خواستند سلطه عرب را بر ایران پایان دهند، یعقوب رهبر و معلم حقیقی ایرانیانی بود که در اندیشه قیام بر ضد تسلط جابرانه و غاصبانه خلیفه بر کشور خویش بودند.
 
این مردم شناس اظهار کرد: وی با این که مدت زیادی حکومت نکرد، ولی در آبادگری و بازسازی مسجدها و بناهای خیریه کوشش بسیار کرد.توجهی عمیق به زنده سازی افتخارهای کهن ایران و ضبط و نشر خداینامه و شاهنامه داشت.
 
وی خاطرنشان کرد: یعقوب لیث را می توان یکی از نخستین شهیدان در راه آزادی وطن پس از حمله اعراب دانست، به دلیل این که وی پس از مبارزات بسیار در مسیر شهریاری ایران زمین زخم های متعدد برداشت و با توجه به نیرنگ دشمن بیمار شد، در مسیر سربلندی ایرانیان در حالت جانبازی آزادانه به شهادت رسید.
 
انتهای پیام/