تاریخ انتشار :پنجشنبه ۱۵ مرداد ۱۳۹۴ ساعت ۱۰:۴۷
دزک نام روستايي است زيبا و آباد در 3 کيلومتري شرق سراوان که مسجد جامع دزک در آن واقع شده است و يکي از قديمي ترين مسجدهاي مکران در سراوان با قدمتي بسيار کهن که با چله خانه انه نزد مردم از جايگاه والايي برخوردار است.
مسجد جامع دِزَک نماد معماری اسلامی در بلوچستان
مسجد جامع دِزَک نماد معماری اسلامی در بلوچستان
به گزارش سرویس فرهنگ و هنر عصر هامون به نقل از دادمردان، روستای دزک در حومه سراوان در ناحیه ای گرم و خشک، در ۳ کیلومتری شرق این شهرستان واقع شده است. مسجد جامع دزک یکی از شاخص ترین بناهای سراوان در داخل روستا  در سمت چپ جاده آسفالته سراوان دزک اسپیچ  واقع شده که مربوط به اوایل دوره اسلامی  است.، این اثر تاریخی در ۱۲ اردیبهشت ماه ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۰۱۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.نظیر این مسجد در سیستان و بلوچستان تاکنون مشاهده نشده است،
با توجه به اینکه بنای مسجد جامع دزک فاقد کتیبه است و تاریخ دقیق ساخت آن مشخص نیست، اما با توجه به شیوه ساخت مسجد و شبستان های ستون دار و کلیه الحاقات آن و همچنین توجه به این که دزک مرکز حکمرانی بخشی از بلوچستان قدیم بوده می توان گفت دربسیاری از منابع تاریخی صدر اسلام از دزک به عنوان یکی از شهرهای مهم مکران یاد شده است که مسلما وجود مسجد جامع از شاخصه ها شهرهای قدیم بوده است.

مسجد-4

و در عصر های بعدی روستای دزک به همراه مسجد کهن آن پابرجا بوده است که این امر را می توان در شیوه ساخت و کاربرد ستون ها نیز مشاهده کرد و بر اساس روایات شفاهی منقول در باورهای  عامیانه مردم ، این مسجد توسط شخصی به نام «شیخ اویس» به واسطه خوابی که دیده ساخته شده و تنها کتیبه ای که از آن زمان موجود است کتیبه روی قسمت در چوبی مسجد است که حکایت از ساخت این در توسط شخصی به نام محمد فرزند لشکری در سال ۱۳۱۸ دارد.

محمد صدیق دهواری درباره مشخصات این بنا اظهار داشت: مسجد جامع دزک از مساجدی است که به سبک قرون اولیه دوران اسلامی ساخته شده و مصالح اصلی به کار رفته در دیوار و ستون ها از خشت و گل و برای پوشش سقف از مصالح بومی و فرآورده های نخل، درخت گز و کنار استفاده شده است.

کارشناس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سراوان بیان کرد: پیشینه تاریخی مسجد جامع دزک این شهرستان به قرون اولیه اسلامی بازمی گردد و بنای این مسجد ترکیبی از معماری دوره های قدیمی است که قدمتی هزار ساله دارد و درون مسجد نیز آثار دوره سلجوقی به چشم می‌خورد.

وی در ادامه افزود: ابعاد مسجد ۵/۲۴×۳۷ متر شامل شبستان تابستانی با ۱۵ ستون مدور خشتی است که در محل قوس های ستون حدود ۵ تا ۸ سانتیمتر جلو آمدگی دارد که تا حدودی شبیه به ستون های مسجد تاریخی دامغان است.

وی عنوان کرد: در شبستان تابستانی که در جبهه غربی قرار گرفته، دیواره های مزین به طاق ها و طاقچه ها تزیین شده است که محراب و منبر خشتی مسجد نیز در این شبستان قرار دارد.

مسجد1

دهواری  از الحاقات جدید مسجد جامع دزک را ساخت شبستان زمستانی با ۵ ستون و وضوخانه  که در گوشه شمال شرق مسجد احداث شده  عنوان کرد و گفت: چله خانه ای برای عارفان وصوفیان  ونیز به صورت زیرزمینی حفر شده است که در آن به مدت چهل شبانه روز به ریاضت می پرداختند.

کارشناس میراث فرهنگی صنایع دستی وگردشگری سراوان اظهار داشت: در حال حاضر از این مسجد به عنوان مسجد جامع استفاده می شود که علاوه بر نمازهای یومیه  جمعه ها نیز با گرد آمدن مردم از روستاهای مجاور نماز جمعه در این مکان برگزار می شود.

وی از خصوصیات بارز این بنا استفاده از سبک های رایج معماری دوره اسلامی و سنت های مختلف آن از جمله وجود شبستان های ستون دار تابستانی، زمستانی و چله خانه عنوان کرد و ادامه داد: مالکیت بنا به صورت وقفی است و کلیه هزینه‌های تعمیرات آن توسط مردم روستا تأمین و با نظارت مستقیم مولوی و امام جماعت مسجد در سالیان گذشته هزینه شده است که با توجه به خصوصیات خاص معماری اسلامی در ساخت مسجد و از آنجا که این بنا قدمت بسیار زیادی دارد سازمان میراث فرهنگی بر آن شد تا در سال ۱۳۷۷ این بنای تاریخی را به شمار آثار ملی بیفزاید.

این کارشناس درباره اقداماتی که در دوره های گذشته روی این بنا انجام شده، اذعان کرد: تاکنون مرمت ها و دخل و تصرفات زیادی در شکل اولیه مسجد انجام گرفته است نمونه بارز آن اقداماتی است که در حدود سال ۱۳۶۰با همیاری و همکاری روستاییان انجام گرفته که از آن جمله می توان به مسدود کردن در ورودی اصلی بنا در جبهه شمالی و باز کردن در فعلی مسجد از ضلع شرقی اشاره کرد.
مسجد-2
وی از جمله نوسازی هایی که اخیراً انجام گرفته و به بنای مسجد الحاق شده را ساخت یکسری سرویس های بهداشتی، وضوخانه و باز کردن دری در ضلع جنوبی بنای مسجد عنوان کرد.

وی افزود: در همین سال با نصب یکسری در و پنجره آلومینیومی به صورت سرتاسری فضای سقف شبستان غربی را از فضای حیاط جدا و کف حیاط را نیز با موزائیک مفروش کرده اند که این اقدامات سیمای تاریخی این بنا را مخدوش کرده است.

وی از جمله نوسازی های دیگری را که در این بنای تاریخی انجام گرفته، ساخت شبستان زمستانی در جبهه شرقی مسجد عنوان کرد.

دهواری افزود: مسجد جامع دزک یکی از شاخص ترین بناهای تاریخی سراوان است که تا قبل از سال ۱۳۰۷ مردم یک روز قبل برای شرکت در نماز جمعه خود را به این مسجد می رساندند.

وی ادامه داد: در سال ۱۳۹۱ توسط سازمان میراث فرهنگی اعتباری حدود ۸۰۰ میلیون ریال برای مرمت و بازسازی این اثر تاریخی در نظر گرفته شد که برای کارهای داخلی مسجد از جمله سنگ فرش، احیای سرویس های بهداشتی و کف سازی و … تخصیص داده شد.

وی همچنین گفت: ستون های مسجد جامع دزک مدور و ۵/۱ متر قطر دارد و طاق های اطراف صحن از خشت خام ساخته شده است.

مسجد-جامع-6-620x413

وی خاطرنشان کرد: دزک نام روستایی است زیبا و آباد در ۳ کیلومتری شرق سراوان که مسجد جامع دزک در آن واقع شده است و یکی از قدیمی ترین مسجدهای مکران در سراوان با قدمتی بسیار کهن که با  چله خانه انه نزد مردم از جایگاه والایی برخوردار است.

دهواری در پایان گفت: در روستای دزک آثار تاریخی شاخصی هم چون قلعه دزک قلعه خیر آباد و تپه های باستانی و موزه تاس وکپل شخصی  عبدالله سپاهی وجود دارد که این روستا را به روستاهای شاخص گردشگری سراوان تبدیل کرده است.

انتهای پیام/9031 https://www.asrehamoon.ir/vdcgzx9u.ak9x34prra.html
نام شما
آدرس ايميل شما