تاریخ انتشار :پنجشنبه ۳ بهمن ۱۳۹۸ ساعت ۰۸:۱۶
چشم از پنجره بردار، منجی در آینه است؛

سیستان و بلوچستان؛ بهشت گمشده «اقتصاد مقاومتی»

سیستان و بلوچستان به رغم برخورداری از موقعیت استراتژیک جغرافیایی و تصاحب بخش قابل توجهی از نوار مرزی کشور هنوز نتوانسته آنگونه که باید از این موهبت ویژه استفاده کند.
سیستان و بلوچستان؛ بهشت گمشده «اقتصاد مقاومتی»
به گزارش عصرهامون، سیستان و بلوچستان، بزرگترین و در عین حال جوان ترین استان کشور با مساحتی حدود 181 هزار و 785 کیلومتر مربع و جمعیتی قریب به 2 میلیون و 800 هزار نفر، 11.15 درصد از وسعت و 3.3 درصد از جمعیت ایران را به خود اختصاص داده است. این استان هزار و 580 کیلومتر مرز آبی و خاکی دارد که 921.7 کیلومتر از آن با کشور پاکستان، 288.5 کیلومتر با کشور افغانستان و 370 کیلومتر آن را مرزهای آبی و سواحل اقیانوسی در کرانه های شمالی دریای عمان تشکیل می دهد.

بررسی ها حکایت از حضور 342 هزار خانوار با جمعیتی معادل یک میلیون و 342 هزار نفر در مرزهای سیستان و بلوچستان را دارد و شاخص های جمعیتی (با معیار نتایج سرشماری سال 95) نشان می دهد 48.5 درصد جمعیت این استان پهناور را شهرنشینان و 51.4 درصد را روستاییان کشاورز و دامداری تشکیل می دهند که خشکسالی های دهه های اخیر به شدت معاش شان را تحت تاثیر قرار داده و سودای یافتن کار و کسب درآمد، جریان مهاجرت شان از مناطق روستایی به سمت مناطق شهری را تسریع و تشدید بخشیده است.

از سوی دیگر، شرایط اشتغال در شهرها و مراکز مهم جمعیتی این استان هم چندان مطلوب نیست. آخرین گزارشات مرکز آمار ایران، در تابستان و پاییز 98، نرخ بیکاری در سیستان و بلوچستان را به ترتیب 15.2 و 12.1 درصد اعلام می کند که البته واقعیت های عینی، چیزی به مراتب بیشتر از گزارشات عجیب منتشره از سوی این مرکز را نشان می دهد؛ وضعیتی نگران کننده که تداوم آن می تواند منجر به رشد روزافزون قاچاق، افت مضاعف سطح پیشرفت و توسعه، بالا رفتن انباشت بیکاران تحصیل کرده، ناپایداری جمعیت روستایی، تخلیه سکونتگاه های مرزی، گسترش حاشیه نشینی و ... شود که اتفاقا همه از مهم ترین عوامل گسترش ناامنی، به ویژه در نقاط مرزی به شمار می روند.

نتایج تحقیقات صورت گرفته در خصوص علل اصلی شیوع قاچاق و روی آوردن مرزنشینان سیستان و بلوچستانی به مشاغل کاذب و بعضا بسیار پرخطر مثل سوخت کشی نشان می دهد که نداشتن شغل، کاهش درآمدهای اقتصادی از طریق فعالیت های سالم اقتصادی و انسداد مرز، اختلاف زیاد قیمت خرید و فروش سوخت و کالا در دو طرف مرز و ... باعث شده قاچاق به هر روش ممکن برای قاچاقچیان جذاب و اقتصادی به نظر برسد و شیوع این آفت اقتصادی در مرزهای جنوب شرق کشور با سرعتی چشمگیر و به شکلی فزاینده ای افزایش پیدا کند.

همه این چالش ها اما در حالی هر روز شکل جدی تری به خود می گیرند که این استان پهناور همواره استعدادهای ذاتی پیدا و پنهان زیادی برای شکوفایی و رونق در وجود خود دارد. پتانسیل هایی که غفلت در پرورش و تاخیر در گسترش شان باعث شده تا آنگونه که باید و شاید مورد بهره برداری قرار نگیرند و بی تردید یکی از مهم ترین این موارد می تواند وجود همین مرزهای آبی و خاکی بین المللی و البته طولانی باشد؛ مزیتی که با توجه به برخورداری این استان از شرایط خاص جغرافیایی، در صورتی که از آن درست استفاده شود می تواند زمینه ساز تحقق «اقتصاد مقاومتی»، توسعه تجارت، اشتغال و در نتیجه کاهش مشکلات و چالش های اقتصادی و اجتماعی موجود در این منطقه از کشور شود.

موقعیت ویژه گذرگاهی سیستان و بلوچستان
اغلب کارشناسان اقتصادی بر این باورند که قرارگیری سیستان و بلوچستان در موقعیت بحری از نوع ساحلی (داشتن ساحل با دریا) و اتصال با موقعیت بری (داشتن مرز خاکی با منطقه ای محصور در خشکی مثل افغانستان) شرایط بسیار ویژه گذرگاهی و پتانسیل منحصر بفردی را برای توسعه فعالیت های تجاری در ابعاد ملی و حتی بین المللی برای آن ایجاد کرده و باعث شده تا ظرفیتی دو زیست برای تجارت این استان به وجود بیاید؛ ظرفیتی وسیع که اقتصاد و درآمد حاصل از آن نه محدود به آب می شود و نه محصور در خشکی.

قرارگیری چابهار، تنها بندر اقیانوسی کشور در پهنه جنوبی این استان با مختصاتی خارج از منطقه بحرانی خلیج فارس که از قضا بهترین راه گریز افغان ها از بن بست پاکستان برای برقراری مناسبات اقتصادی با هند و یکی از بهینه ترین مسیرهای دسترسی كشورهای مشترک المنافع (CIS) به آب های آزاد نیز محسوب می شود، چشم انداز بسیار امیدوارکننده ای از آینده لجستیک بندری و حمل و نقل چند وجهی را پیش روی سیاست گذاران قرار داده؛ همین امر نیز سبب شده تا دولت محور برنامه ها و اولویت های بودجه ای خود را بر تکمیل زیرساخت ها و افتتاح پروژه های بزرگ عمرانی نظیر قطار چابهار_ زاهدان_ سرخس و افتتاح فرودگاه بین المللی و ... در چابهار بگذارد.

مسیر منفعت مرزنشینان از رونق مرز می گذرد
توسعه چابهار اگرچه در ابعاد کلان، مزایا و درآمدهای مناسبی را عاید کشور می کند، اما باید توجه داشت صرف تمرکز کردن بر توسعه یک نقطه، علاوه بر اینکه تاثیر چندانی بر افزایش درآمد و رفاه ساکنان مناطق مرزی و دور از مرکز استان، به ویژه روستانشینان ندارد، بسیاری از پارامترهای مهم منطقه ای دیگر را نیز تحت تاثیر خود قرار می دهد که کمترین آن خالی شدن نقاط مرزی از سکنه و گسترش حاشیه نشینی در اطراف این بندر مهم و استراتژیک و تعداد محدودی از شهرهای منتفع از این سرمایه گذاری کلان خواهد بود.
با این حال، شاید برای شما هم این سوال به وجود بیاید که بالاخره راهکار مناسب برای حل این مساله اساسی چیست؟ پاسخ این پرسش خیلی واضح و کوتاه است؛ برای زمینه سازی تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی با رونق بازارچه های مرزی.

تصاحب بخش قابل توجهی از نوار مرزی شرق کشور توسط سیستان و بلوچستان، همسایگی با دو کشور افغانستان و پاکستان و فعالیت بیش از 90 شرکت تعاونی فعال مرزنشین، امکان دسترسی تجار ما به بازارهای تقریباً بدون رقیب در این دو کشور را فراهم کرده است.
30 درصد از کل حجم مبادلات تجاری ایران با پاکستان و 25 درصد با کشور افغانستان از طریق مرزهای سیستان و بلوچستان صورت می گیرد؛ علاوه بر این، ترددهای قابل توجه اتباع پاکستانی و افغانستانی برای انجام سفرهای زیارتی، سیاحتی و یا كاری در ایران نیز اتفاق مثبت دیگری است که رونق و آبادی را در این گلوگاه های داد و ستد کوچک مقیاس، تثبیت و تضمین می کند.
در نتیجه با توجه به این شرایط می توان گفت که بی تردید در برهه کنونی، نسخه شفابخش و علاج درصد قابل توجهی از بیکاری در این نقاط محروم در جنوب شرق کشور، توجه مضاعف به ایجاد ساز و کاری غیر قابل تحریم در عرصه تجارت با رونق هر چه بیشتر بازارچه های مرزی است.

نقش مثبت بازارچه های مرزی استان به گواه آمار
آخرین نتایج و داده های انتشار یافته از صادرات سیستان وبلوچستان از گمرگات و بازارچه های مرزی در 9 ماهه نخست سالجاری، نشان می دهد، محموله های صادراتی استان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از لحاظ وزن 9 درصد کاهش و از لحاظ ارزش 31 درصد افزایش داشته است.
براساس این گزارش جمعا 997 هزار و 371 تن محموله های مختلف تجاری با ارزشی معادل 757 میلیون و 164هزار و 39 دلار از مبادی مرزی کشور در سیستان و بلوچستان به کشورهای پاکستان، افغانستان، ترکیه، امارات و ... صادر شده که 186 میلیون و 885 هزار و 772 دلار آن (معادل 25 درصد از کل) را صادرات از گمرکات و 570 میلیون و 278 هزار و 267 دلار (معادل 75 درصد) را صادرات بازارچه های مرزی شامل می شود.

اختلاف چشمگیر و معنادار سهم بازارچه ها در مقابل سهم گمرک از صادرات در حالی بیانگر استقبال مناسب تجار و مرزنشینان از این فرصت و ظرفیت نصفه و نیمه ایجاد شده در مرزها است که این رقم تنها حجم مبادلات 7 بازارچه فعال میلک، میرجاوه، کوهک، پیشین، میرشاد، ریمدان، جالق و گمشاد را در برمی گیرد و هنوز از ظرفیت بازارچه های مرزی جدید بش دلبر نیمروز، تخت عدالت هیرمند، شاهگل زهک، بدوكی میرجاوه، میل 46 سراوان و پسابندر که در مراحل پایانی آماده سازی به سر می برند، در این بازه زمانی هیچ استفاده ای نشده است.

همسایگی با پاکستان و افغانستان؛ تهدید یا فرصت
البته این اعداد ارقام از دور جنبه ای فریبنده دارد و ممكن است بسیاری گمان کنند مرزنشینان از ظرفیت های مرزی بهره مند می شوند و تقریبا درآمد خوبی دارند، اما حقیقت ماجرا چیز دیگری است؛ برای مافیای سازمان یافته و دست های پشت پرده ای که به شکلی کاملا نامحسوس از ظرفیت مرز استفاده می کنند، هرگز خوشایند نیست که ظرفیت این مبادی قانونی در مرزها توسعه پیدا کند و امکان بهره وری شخصی مرزنشینان فراهم شود.
نگاه مالکانه و نقشه ماهرانه این گروه های سواستفاده گر به مرز در نوع خود بسیار منحصر به فرد است؛ آن ها در شبکه ای سازمان یافته می کوشند تا علاوه بر کنترل نبض بازارچه های رسمی از طریق اجاره کارت های پیله وری، جریان مبادلاتی محموله های خود را از طریق مبادی غیر رسمی نیز دنبال کرده و سلطه حداکثری خود را بر مرز اعمال کنند.

سلطه ای جادویی که علیرغم وجود سیم خاردار، دیوار های مرتفع، حفر گودال، كشیک های مداوم و البته تشدید سخت گیری ها در سال های اخیر (به دلیل مسائل امنیتی و بی ثباتیای موجود در كشورهای همسایه) همچنان پایدار است و فعالیت های سنتی داد و ستد در مرزهای استان را به شدت دچار مشكل کرده است.

رونق بازارچه ها مستلزم مبارزه جدی با رانتخواری است
عباس نورزائی، کارشناس ارشد توسعه روستایی، تجارت و ترانزیت کالا از مرزها را یکی از موتورهای اصلی رشد و توسعه در استان می داند و بر این باور است که با توجه به مسئله حاد کم آبی در استان، بهره گیری از مرز به عنوان مزیت نسبی باید یکی از اولویت های اصلی توسعه در سیستان و بلوچستان باشد.

او ایجاد زیرساخت ها و امکانات ضروری جهت بهره برداری بیشتر از مرزهای رسمی و بازارچه های مرزی موجود را امری مهم و موکد دانست و گفت: تغییر نگاه تک بُعدی امنیتی به استان و انتخاب رویکرد چندوجهی و توسعه ای به مسائل می تواند زمینه ساز ایجاد سطحی از رفاه نسبی برای مرزنشینان این استان پهناور باشد؛ متقابلا این رونق بدون توسعه زیرساخت های خدماتی (از جمله تیر پارک ها) در مرزهای رسمی و بازارچه های مرزی امکان پذیر نیست و باید شرایط اولیه برای تسهیل در امر تجارت، بازرگانی و صادرات برای تجار و فعالان این عرصه فراهم باشد.

نورزایی عملیاتی شدن واقعی قانون مبادلات مرزی مصوب سال 71 مبنی بر سرمایه گذاری و هزینه سالانه 3 درصد از درآمد کل تجارت خارجی کشور از سوی دولت در مناطق مرزی را از جمله مهم ترین الزامات محرومیت زدایی این مناطق برشمرد و افزود: باز کردن گذرهای ویژه دوران بحران در طول مرز با اختیارات محلی، تعیین چارچوب های کلی برای انجام مبادلات طرفینی مرزنشینان و شکستن مقطعی سد قوانین و مقررات مانع و معمول می تواند در رونق هر چه بیشتر اقتصادی در این نقاط تاثیرگذار باشد.

این عضو انجمن توسعه روستایی ایران در پایان با بیان اینکه جلوگیری از رانتخواری تعداد اندکی از افراد بانفوذ از فواید مرز را در بهره برداری اکثریت از این موهبت بزرگ بسیار موثر دانست و تاکید کرد: تعیین فهرست کالاها به صورت منطقه ای با توجه به متفاوت بودن نیازهای هر استان و منطقه و بازبینی محدودیت سقف مبادلات مرزی در بازارچه های مشترک مرزی نسبت به بازارچه های متفاوت نیز اقدام مناسبی است که می تواند تا حد زیادی به هدفمند و برنامه محور کردن صادرات بازارچه های مختلف کمک کند.

پایانه های مرزی؛ موتور محرک اقتصاد محلی و عامل تاثیرگذار در تحقق اقتصاد مقاومتی
ایوب کرد، مدیرکل راهداری و حمل و نقل عمومی سیستان و بلوچستان نیز نقش پایانه های مرزی این استان در توسعه اقتصاد منطقه و حمل و نقل بین المللی و افزایش مبادلات با کشورهای همسایه را مهم و اساسی برشمرد و گفت: همانطور که می دانید پایانه های مرزی به نوعی موتور محرکه اقتصاد محلی و عاملی اثرگذار در تحقق اقتصاد مقاومتی هستند که بی تردید توسعه و رونق شان می توانند منافع اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی را برای کشور به ارمغان بیاورد.

وی در ادامه احداث و توسعه پایانه های مرزی را از اولویت های مهم اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای سیستان و بلوچستان برشمرد و افزود: پایانه های مرزی زمینی باید از نظر فیزیکی و چگونگی ارائه خدمات به مسافرین، صاحبان کالا و رانندگان در سطح استانداردهای ملی و بین المللی و مبتنی بر همین مولفه ها فعالیت کند؛ در همین راستا احداث سایت استاندارد برای پایانه های مرزی ریمدان و پیشین در دستور کار این اداره کل قرار دارد تا با اجرای طرح مناسب به الگوی کشوری تبدیل شوند.

تخصیص 80 میلیارد ریال اعتبار برای نگه داری و احداث پایانه ها
مدیر کل راهداری و حمل و نقل عمومی استان با اشاره به اهمیت پایانه مرزی ریمدان، اظهار کرد: مطالعات طرح جامع احداث این پایانه مرزی توسط مشاوران از سال 96 آغاز و عملیات احداث سایت موقت نیز در تیرماه سال گذشته شروع شد که با ساخت ساختمان تشریفات مسافری و سازه های پشتیبان از قبیل سرویس بهداشتی، ساختمان مخازن آب، سپتیک، برج نوری، دکل پرچم، حصارکشی و برق رسانی به پایانه مذکور با هزینه ای بیش از 45 میلیارد ریال اتمام یافته و درحال حاضر خاکریزی محوطه در دست اجرا است.

بنا بر گفته های ایوب کرد، از مجموع اعتبارات سال جاری، 24 میلیارد و 500 میلیون ریال به پایانه مرزی میرجاوه، 24 میلیارد ریال به پایانه مرزی میلک و افزون بر 31میلیارد ریال به پایانه مرزی ریمدان اختصاص دارد که صرف اقداماتی نظیر تکمیل ساختمان نمازخانه، محوطه سازی، احداث سردرب، ساختمان پیش ساخته و تعمیر و بهسازی سالن های مسافری پایانه های مرزی استان سیستان و بلوچستان خواهد شد.

در پایان باید گفت، اگرچه اینها همه گوشه ای از ظرفیت های بی پایان مرزنشینان است، اما باید توجه داشت که فعالسازی این عرصه و بهره مندی کامل مرزنشینان از همین میزان اندک می تواند علاوه بر تحقق بخش قابل توجهی از اهداف اقتصاد مقاومتی و توسعه صادرات غیرنفتی، زمینه را برای افزایش اشتغال و امنیت و سطح رفاه زندگی ساکنان به ویژه در مناطق حاشیه ای مرزی را نیز فراهم کند. رویایی که تحقق آن مستلزم همت مضاعف مسئولان در رونق حداکثری بازارچه های مرزی است.

انتهای پیام/
 
https://www.asrehamoon.ir/vdcgny9q3ak9qu4.rpra.html
نام شما
آدرس ايميل شما

کاظم مرادی
اولین جشنواره منطقه ای فیلم و عکس «کویر و زندگی»


به گزارش روابط عمومی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی؛ جشنواره‌ کویر و زندگی به‌صورت منطقه‌ای در گستره‌ی جغرافیایی استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سمنان، یزد، سیستان و بلوچستان، کرمان، اصفهان، قم و تهران برگزار می شود.

شرکت در این جشنواره برای تمام علاقه‌مندانی که محل سکونت‌شان استان های ذکر شده است، آزاد می باشد.

آخرین مهلت ارسال آثار به دبیرخانه جشنواره 10 بهمن ماه 98 است .

در مجموع سه بخش عکس،فیلم داستانی و مستند جشنواره، مبلغ 385 میلیون ریال جوایز نقدی اهدا خواهد شد.

داوران بخش فیلم این جشنواره مهرداد اسکویی، ساعد نیک ذات و حسین نظری و داوران بخش عکاسی دکتر علی قلم‌سیاه ، سعید محمودی ازناوه و بردیا سعادت می باشند.

لازم به ذکر است علاقه مندان می توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر و ارسال آثار به پایگاه اطلاع رسانی جشنواره عکس و فیلم کویر و زندگی به نشانی TabasArt.ir مراجعه نمایند.
تیترهای زرد !
مهم ترین اولویت دستگاه اجرایی در استان از نگاه شما چه باید باشد؟
توجه به زیرساخت ها در استان
توزیع عادلانه ارزاق عمومی و کالاهای اساسی
مرتفع نمودن مشکلات فرهنگی و آسیب های اجتماعی
برخورد با مفاسد اقتصادی و ویژه خواری ها