کَشتی سواحل مکران؛ فرسنگ ها دور از لنگرگاه توسعه/گنج دست نخوره ای که معادلات جهانی را متحول می کند

به گزارش عصرهامون؛ سواحل مکران به لحاظ ظرفیت های بی نظیر اقتصادی می تواند در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی ایفاگر نقشی بی نظیر باشد و توسعه ایران اسلامی و ارتباطات اقتصادی جهان را به ارمغان آورد.
 
600 کیلومتر مرز آبی و تسلط این منطقه بر یکی از مهمترین و استراتژیک ترین راه های آبی جهان و نزدیکی به جمهوری های محصور ضلع شمال شرقی کشور، ویژگی خاصی به این منطقه بخشیده است.
 
از ظرفیت های ویژه سواحل مکران همین بس که از یک سو در حوزه استراتژیک اقیانوس هند قرار گرفته و از سوی دیگر یکی از پنج بخش استراتژیک جهان محسوب می شود، گذرگاهی با اهمیت به سمت خاورمیانه، جنوب شرق آسیا، شبه قاره و آسیای جنوبی که امکان مبادله میلیون ها تن کالا از طریق آن امکان پذیر است.
 
بندر شهید بهشتی چابهار به عنوان بزرگترین بندر اقیانوسی کشور و با برخورداری از تجهیزات مدرن و استراتژیک و عدم محدودیت در پذیرش کالا و کشتی از دیگر قابلیت های سواحل مکران محسوب می شود، بندری که ظرفیت جابه جایی حجم وسیعی از کالاهای وارداتی و صادراتی کشور را دارد.
 
با تأکید مکرر مقام معظم رهبری بر توسعه سواحل مکران و کشف ظرفیت ها و استعدادهای این گنج پنهان، دولت مکلف شد که به منظور توسعه آن اقدام هایی را آغاز کند، چراکه متاسفانه این منطقه نه تنها از زیر ساخت های مناسبی در بخش سکونتگاهی و ارتباطی برخوردار نیست، بلکه در بسیاری از شاخص ها فاصله نجومی با میانگین کشوری دارد.
 
با توجه به این مهم، ایجاد و رنق زیرساخت های حمل و نقل و ارتباطی و سکونتگاه های زیستی امن و راحت از نیازهای ضروری این منطقه در مسیر رونق اقتصادی منطقه محسوب می شود.
 
تغییر نگرش ها به سواحل مکران در پی بیانات رهبری
 
معین الدین سعیدی، نماینده مردم چابهار با اشاره به چالش های فراروی سواحل مکران و راهکارهای برون رفت از آن، به خبرنگار ما گفت: وقتی مقام معظم رهبری برای اولین بار موضوع توسعه سواحل مکران را مطرح کردند، نگرش ها نسبت به این پهنه در نگاه کلان کشور متفاوت شد.
 
به گفته وی، شاخصه های خاص سواحل مکران و ظرفیت‌های آن به لحاظ موقعیت ژئواستراتژیکی و ترانزیتی، با توجه به وجود بزرگترین بندر اقیانوسی ایران و ظرفیت های شیلاتی با صید 70 درصد از ماهیان صنعتی کشور در این پهنه، بی بدیل است.
 
سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس اضافه کرد: این سواحل به لحاظ کشاورزی نیز به هندوستان کوچک معروف است، چراکه نباتات گرمسیری در این منطقه به عمل می‌آیند که این ظرفیت‌های بی بدیل مضاف بر ظرفیت‌های گردشگری خاص این پهنه است.
 
وی با بیان این که تنگه احد نظام جمهوری اسلامی و گنج پنهان 2 کلید واژه مقام معظم رهبری برای سیستان و بلوچستان است که گنج پنهان را به طور مشخص برای سواحل مکران عنوان کرده اند، اذعان کرد: دلایل متعدد تاریخی وجود دارد که این گنج پنهان چرا هنوز پنهان مانده است.
 
سعیدی گفت: پهنه ای که به عنوان سواحل مکران می شناسیم، ظرفیت‌های خاصی دارد که برخی از آن را خداوند در اختیار مردم این منطقه قرار داده و بخشی دیگر که شامل زیرساخت‌هاست، نظام برای این پهنه تدارک دیده است، توسعه بندر، صنایع سنگین که در این چند سال شروع به کار کرده و منطقه آزاد از جمله این ظرفیت هاست.
 

 
بزرگترین چالش سواحل مکران
 
وی با بیان این که بزرگترین چالش سواحل مکران، شاخص های بسیار پایین توسعه انسانی در این منطقه است، اذعان کرد: فاصله های معنادار و حتی نجومی بین شاخص‌های توسعه انسانی در این منطقه با محروم‌ ترین مناطق کشور وجود دارد که از جمله آن می توان به آبرسانی سقایی به بخش اعظمی از مردم این منطقه آن هم با سهیمه بسیار ناچیز اشاره کرد.
 
به گفته نائب رئیس فراکسیون مناطق آزاد مجلس، وقتی سرانه فضاهای آموزشی، بهداشتی، راه‌های روستایی اجرای طرح هادی، سرانه ورزشی و حاشیه نشینی را در کنار هم قرار می دهیم، متوجه می شویم که فاصله بسیار معناداری بین این شاخص‌ها و نرم کشوری و حتی استانی وجود دارد که این بزرگ‌ترین چالش فراروی توسعه سواحل مکران است.
 
وی تاکید کرد: توسعه فقط به راه آهن، بندر و منطقه آزاد نیست، این مهم ابتدای امر باید در شاخص‌های انسانی اتفاق بیفتد و تا زمانی که انسان مکرانی توسعه پیدا نکند، سخن گفتن از توسعه سواحل مکران خیلی وجاهت نخواهد داشت که متاسفانه بزرگترین چالش ما در سواحل مکران پایین بودن عجیب و غریب و شگفت انگیز شاخصه‌های توسعه انسانی است.
 
سعیدی با بیان این که سرانه های پایین و عمق محرومیت این سواحل را در هیچ نقطه ای از دنیا نمی تواند دید، عنوان کرد: در هیچ جایی دیده نمی شود که یک مرکز بخش به شهرستان خودش راه نداشته باشد، اما مرکز بخشی به نام تلنگ در این منطقه داریم که برای اینکه مردم بخواهند به شهرستان خودشان بروند، باید سه شهرستان را دور بزنند و بالای 300 کیلومتر مسیر را طی کنند.
 
راه برون رفت از این چالش ها
 
وی با اشاره به راه برون رفت از این چالش ها، گفت: بخشی از اقدام هایی که باید در این راستا انجام شود، وظیفه حاکمیت و دولت و بخشی هم از وظایف نمایندگان مردم است، چراکه مردم از ما انتظار روضه خوانی و بیان مشکل ندارند، بلکه انتظار دارند که بخشی از مشکلات را بتوانیم با مطالبه گری صحیح، اصولی و کارشناسی مرتفع کنید.
 
نماینده مردم چابهار در مجلس افزود: به طور قطع نظام بودجه ‌ریزی ما مشکلات بسیار ساختاری داشته و به این مناطق آن گونه که در شان مردمان این سرزمین است، رسیدگی نشده، این چالش‌ها وسعت بیشتری خواهد داشت از این جهت که با شرایط اقتصادی بسیار منحصر به فردی روبه‌رو هستیم، به گونه ای که در هیچ کدام از دوره‌های تاریخی وضعیت کشور این گونه نبوده که درآمدها تا این اندازه پایین باشد.
 
وی اضافه کرد: در چنین شرایطی شاید کار کردن از جهاتی سخت باشد، اما در این شرایط سخت است که باید بیشتر تلاش کنیم که دولت باید نسبت به حوزه سواحل مکران متناسب با نگاه بلند مقام معظم رهبری حرکت کند و نظام بودجه ریزی به گونه‌ای باشد که منابع، اعتبارت و فرصت های خاص را برای این منطقه در نظر بگیرد.
 
سعیدی با بیان این که باید تبعیض مثبت باید اتفاق بیفتد، تصریح کرد: وقتی قبول داریم که وضعیت سواحل مکران در همه شاخص‌ها پایین‌تر است، اگر با این روش بودجه ریزی پیش برویم، این فاصله ها برای همیشه ادامه خواهد داشت.
 
وی ادامه داد: همچنین باید در حوزه آموزش بیشتر از این کار کنیم، چراکه پایه های آموزش آن به لحاظ کمی و کیفی بسیار ضعیف بوده و این مهم شاید یکی از مهمترین دلایل فاصله های تاریخی این پهنه باشد.
 
عضو مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان با بیان این که راه های روستایی یکی از مولفه های توسعه و تولید است، گفت: پایین ترین شاخص راه های روستایی به این خطه اختصاص داد، در حالی که برای این منطقه یک ماموریت بین المللی تعریف شده و اگر قرار است، چابهار نقش فراملی ایفا کند، باید مطابق این ماموریت به عنوان شاهراه کلیدی و نقطه اتصال کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب در حوزه مرز زمینی، هوایی، دریایی و ریلی پروژه های در دست اجرا تکمیل شود.
 

 
12 پروژه کلیدی برای سواحل مکران
 
مهرداد عرب اول، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی سیستان و بلوچستان نیز با اشاره به مجموع پروژه هایی که در حوزه کرانه های سواحل مکران تامین اعتبار شده است، به خبرنگار ما گفت: 12 پروژه کلیدی در این حوزه مدنظر قرار دادیم که شامل 2 طرح در حوزه راه، سه پروژه در زمینه منابع آبی، پنج طرح در بخش شیلات و 2 پروژه در حوزه کشاورزی است.
 
وی ادامه داد: از مهم ترین این پروژه ها می توان از پروژه مجتمع آبرسانی تلنگ، پیرسهراب، احداث بندر صیادی تنگ و همچنین بهسازی بندر صیادی بریس و رمین اشاره کرد.
 
 
این مقام مسئول با اشاره به اعتباراتی که برای این پروژه ها هزینه شده است، بیان کرد: تا پایان سال گذشته، حدود هزار و چهارصد و چهل و پنج میلیارد تومان در این راستا هزینه شده و از ابتدای امسال 570 میلیارد تومان جهت اتمام و تکمیل پروژه ها اختصاص یافته است.
 
نیاز به 1030 میلیارد تومان برای تکمیل پروژه های کرانه
 
وی با بیان این که طبق پیش بینی ها هزار و سی و دو میلیارد تومان برای تکمیل این پروژه ها نیاز است، اذعان کرد: 21 پروژه در حوزه پسکرانه توسعه سواحل مکران مصوب شده که هفت طرح مربوط به حوزه راه، 2 پروژه در بخش شیلات، 2 طرح مختص گردشگری، یک پروژه بهداشتی، هفت طرح منحصر به منابع آبی و ۲ پروژه هم مربوط به حوزه صنعت است.
 
عرب اول ادامه داد: از مهم ترین این پروژه ها می توان به احداث پل باهوکلات، پل ملوران، محور فنوج – تنگ سرحه، مرکز درمان بستر ده تختخوابی قصرقند، توسعه شبکه آبرسانی روستاها نیکشهر و ساماندهی رودخانه کاجو اشاره کرد، این طرح ها در سال گذشته 29 میلیارد تومان اعتبار داشت.
 

اختصاص 67 میلیارد تومان اعتبار
 
وی افزود: امسال 67 میلیارد تومان اعتبار از محل منابع در اختیار شورای برنامه ریزی اختصاص یافته و برای اتمام این پروژه ها 329 ملیارد تومان دیگر نیاز است که برای سال 1400 در اعتبارات استان دیده خواهد شد.
 
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی سیستان و بلوچستان اذعان کرد: بر اساس سیاست های سی گانه مندرج در توسعه سواحل مکران که در 22 مهر 98 به تصویب شورای عالی آمایش سرزمین رسید، در این راستا برای تحقق هر سیاست اقدام به احصای پروژه کردیم.
 
وی با بیان این که 121 پروژه بر اساس سیاست های سی گانه سند برای استان احصا شده است، اظهار کرد: نکته مهمی که در بودجه سال 1400 لحاظ می کنیم، تامین اعتبار پروژه ها توسط شورای برنامه ریزی و توسعه استان بر اساس 2 سند آمایش و توسعه سواحل مکران است.
 
عرب اول اذعان کرد: در حوزه برنامه ریزی استان پسکرانه های سواحل مکران تا ایرانشهر است که 10 شهرستان سیستان و بلوچستان را در بر می گیرد که حدود 43 درصد شهرستان هاست، بنابراین بخش عمده ای از اعتبارات را در شورای برنامه ریزی به این 2 سند اختصاص خواهیم داد.
 
ضرورت محرمیت زدایی و توانمند سازی جوامع محلی
 
به گفته وی، مهم ترین و کاربردی ترین ظرفیتی که بتواند توسعه رو به دریا و استقرار جمعیت را در این منطقه رقم بزند، توجه ویژه و خاص به توسعه سند سواحل مکران است، بر این اساس سه فاز توسعه ای در این منطقه باید لحاظ شود که از جمله آن می توان به محرمیت زدایی از منطقه و توانمند سازی جوامع محلی، آماده سازی منطقه برای ایفای نقش در سطوح ملی و فراهم سازی زمینه های نقش آفرینی به عنوان هاب بین المللی ترانزیتی اشاره کرد.
 
وی خاطرنشان کرد: توسعه سواحل مکران به عنوان یک توسعه راهبردی شناخته می شود که در ضوابط ملی آمایش سرزمین نیز به آن توجه شده و در آن آمده است که با فراهم آوردن شرایط اقتصادي، اجتماعی و امنیتی باید به ایجاد تعادل نسبی در توزیع و ترکیب جمعیت پرداخت که نقاط استراتژیک و کانون های دارای قابلیت توسعه مورد تأکید هستند.
 
عرب اول افزود: در سیاست هاي کلی برنامه ششم توسعه کشور نیز توجه ویژه به توسعه سواحل مکران مورد توجه مقام معظم رهبري قرار گرفته و تمام سازمان ها و وزارتخانه های کشور موظف هستند که همکاری های لازم برای این مهم را در برنامه ششم توسعه کشور به کار گیرند.
 
انتهای پیام/