خشونت رسانه‌ای؛ رهاورد فضای مجازی برای کودکان امروزی/منجلابی که امیدهای آینده را به قهقرا می‌برد

به گزارش عصرهامون؛ در دسترس بودن رسانه ها به ویژه فضای مجازی، این روزها به یکی از دغدغه های جدی برای خانواده ها تبدیل شده است، چراکه به اقتضای شرایط، فرزندانشان ساعاتی از شبانه روز را در این فضا بسر می برند یا این که به تماشای فیلم و سریال می نشینند یا سرگرم بازی های رایانه ای و موبایلی هستند.
 
فضایی که به دلیل مدیریت ضعیف و از سویی فعالیت افراد مختلف با تفکرات متفاوت در آن، یک چالش جدی برای کودکان امروزی محسوب می شود و علاوه بر تاثیر در زندگی و روابطشان، فاجعه ای به نام خشونت رسانه ای را به همراه داشته باشد.
 
فضایی رها شده که رفتار‌های پرخاشگرانه، کابوس‌ها و ترس از جمله تحفه های شوم آن است، خطری بهداشتی که به گفته روانشناسان نسبت به بروز بیماری‌های عفونی، سرطان یا اختلالات مادرزادی در بین کودکان شایع‌تر است.
 
خانواده های بسیاری هستند که از تغییر رفتار فرزندانشان، بدخلقی، تنش و دیگر اختلالات خلقی شکایت دارند و فضای مجازی و دنیای رسانه را مقصر این ماجرا می دانند و اظهار می کنند که هر اندازه هم بخواهند آن ها را مدیریت کنند، اما باز هم در رفتارشان تاثیر گذار است.

به اعتقاد آن ها اگر فضای مجازی و دیگر رسانه ها به درستی مدیریت شود، شاید کودکان و نوجوانان کمتری گرفتار چالش های استفاده از این فضا شوند.

آن ها معتقد هستند که فضای مجازی و ظهور به روز و بدون نظارت فرهنگ های جدید از سوی غربی ها و تحمیل آن به جامعه، نوعی استعمار مجازی محسوب می شود که نظارت جدی دولت و به ویژه وزیر ارتباطات را طلب می کند، اما گویا قرار نیست مسئولان امر برای مدیریت صحیح این فضا و نجات کودکان، نوجوانان و جوانان از منجلابی به نام فضای رهل شده مجازی اقدامی انجام دهند.

تغییر در رفتار و گفتار کودکان و نوجوانان با ورود فضای مجازی
 
حسینعلی شیرازی، مشاور و روانشناس با اشاره به ورود رایانه و اینترنت در میان خانواده ها و تحت تاثیر قرار گرفتن ارزش های اجتماعی و تغییرات در رفتار و گفتار کودکان و نوجوانان، در گفت و گو با خبرنگار ما بیان کرد: تحقیقات نشان می‌دهد که خشونت رسانه‌ای می‌تواند به رفتار‌های پرخاشگرانه، حساس شدن به خشونت، کابوس‌ها و ترس از آسیب منجر شود.
 
 وی ادامه داد: متخصصان اطفال باید میزان قرار گرفتن در معرض رسانه به ویژه فضای مجازی در کودکان را ارزیابی کنند و در مورد خطرات سلامتی مرتبط با خشونت رسانه‌ای در آن ها هشدار‌ها و راهکار‌های لازم را ارائه دهند.
 
به گفته این مشاور، روان شناسان کودک می‌توانند با تشویق استفاده متفکرانه و پیشگیرانه و مناسب از رسانه‌ها توسط کودکان و والدین، از ایجاد یک رسانه مطمئن، مفید و موثرتر برای کودکان حمایت کنند، تحقیقات نشان داده است که مشاوره روانشناسی می‌تواند در اداره کردن خشونت رسانه‌ای در کودکان مؤثر باشد.
 
 وی با بیان این که قرار گرفتن کودکان در معرض خشونت رسانه‌ای با انواع مشکلات جسمی و روانی برای کودکان و نوجوانان همراه است، تصریح کرد: از جمله این اثرات می توان به  ترس، افسردگی، ترویج زورگویی، وحشت شبانه و اختلالات خواب، حساسیت زدایی نسبت به خشونت، بروز رفتار پرخاشگرانه و خشونت آمیز در کودکان اشاره کرد.

رابطه فضای مجازی با افزایش تجاوز و خشونت
 
شیرازی با بیان این که بین قرار گرفتن در معرض فضای مجازی و افزایش تجاوز و خشونت رابطه عمیقی وجود دارد، تصریح کرد: در آزمایش‌های آزمایشگاهی و مطالعات صورت گرفته مشخص شده که خشونت‌های رسانه‌ای در کودکان، نوجوانان باعث افزایش مکمل‌های بدنسازی، مصرف مخدر‌ها و سیگار و همچنین سوء استفاده‌های جنسی می‌شود.
 
وی با تاکید بر این که کودکان تحت تأثیر رسانه‌ها قرار می‌گیرند، آن‌ها با مشاهده و تقلید، رفتار‌های منفی را یاد می‌گیرند، اذعان کرد: خشونت رسانه‌ای بر روی نگرش ها، باورها، رفتار‌ها و احساسات تهاجمی تاثیر منفی می‌گذارد، علاوه بر این، چون کودکان زیر هشت سال نمی‌توانند دروغ را از واقعیت تشخیص دهند، ممکن است آسیب پذیر باشند و بیشتر تحت تأثیر خشونت رسانه‌ای قرار گیرند.
 
به گفته این روانشناس، حتی نوجوانان و بزرگسالان نیز تحت تأثیر خشونت رسانه‌ای قرار دارند، گفت: این معضل باعث کاهش فعالیت قشر جلوی مغز می‌شود.
 
وی تصریح کرد: قشر جلوی مغز در کنترل رفتار‌های تکانشی تاثیر به سزایی دارد. با کاهش فعالیت این ناحیه در مغز، رفتار‌های تکانشی کودکان و نوجوانان دچار اختلال می‌شود. خشونت بین فردی، برای قربانیان و عاملان یک حادثه ناشی از خشونت رسانه ای، در حال حاضر یک خطر بهداشتی محسوب می‌شود. این خطر نسبت به بروز بیماری‌های عفونی، سرطان یا اختلالات مادرزادی در بین کودکان شایع‌تر است.

قتل و خودکشی؛ علت اصلی مرگ و میر در کودکان
 
شیرازی اظهار کرد:  قتل، خودکشی و تروما علت اصلی مرگ و میر در جمعیت کودکان است. تحقیقات در بین دانش آموزان نیویورک نشان داده است که حدود ۱۰ درصد دختران و بیش از پنج درصد پسران سابقه تجاوز جنسی را گزارش داده اند و ۱۰ درصد از دختران و پسرانی که مور تجاوز قرار گرفته اند، اعتراف کرده اند که در سال گذشته با خشونت روبه رو شده اند.
 
وی گفت: از آنجایی که این روزها نوجوانان و جوانان بیشترین جمعیت کاربران فضای مجازی را به خود اختصاص داده اند، در جریان تعامل با این فضای رها شده، دچار تغییر ارزش و هویت می شوند که غفلت از آن می تواند آن ها را با بحران هویت مواجه کند.

عدم تمایل با دنیای واقعی
 
این مشاور با اشاره به اشغال فضای ذهنی نسل نوجوان و جوان با فرهنگ رسانه اینترنت، گفت:  فضای مجازی دنیای وسیع و پیچیده ای است که از خصوصیات بارز آن می توان به بی مکانی و زمانی، از بین رفتن فاصله مکانی و افزایش بی سابقه فرایند تغییر هویت فردی یا جمعی اشاره کرد.
 
وی افزود: فردی که ساعت ها وقت خود را با صرف استفاده از تبلت و گوشی موبایل، بازی های رایانه ای، چت کردن، وب گردی و کار با نرم افزارهای گوناگون کرده و انواع دوستی را در فضای مجازی تجربه می‌کند دیگر تمایلی به ارتباط با دیگران در فضای حقیقی ندارد.
 
شیرازی با اشاره به حجم بالای ارتباط و عدم محدودیت در فضای مجازی، اذعان کرد: از آنجایی که افرادی با عقیده و رای خاص و منحصر به خود وارد این فضا می شوند و آن را با دیگران به اشتراک می گذارند، امکان تغییر رفتار و اخلاق و گرایش سیاسی و مذهبی وجود دارد که بیشتر این گرایش به سمت منفی بودن است.

انتهای پیام/ حمیده ذوالفقاری