پایگاه خبری تحلیلی عصر هامون 4 بهمن 1399 ساعت 2:02 https://www.asrehamoon.ir/news/134390/سد-سازی-های-وزارت-نیرو-عامل-جلوگیری-احیاء-تالاب-جازموریان-بیماری-تنفسی-مردم-سیستان-بلوچستان-دستاورد-دخالت-طبیعت -------------------------------------------------- حق آبه ای که سراب شد؛ عنوان : سد سازی های وزارت نیرو عامل جلوگیری از احیاء تالاب جازموریان/بیماری های تنفسی مردم سیستان و بلوچستان دستاورد دخالت در طبیعت -------------------------------------------------- وحید پورمردان، مدیر کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان گفت: سدسازی های ایجاده شده توسط وزارت نیرو در سنوات اخیر، در مسیر رودخانه هایی که به تالاب جازموریان متصل می شوند، عامل جلوگیری از احیاء این تالاب و کم رونق شدن کشاورزی در بخشی از استان شده است. متن : به گزارش عصرهامون، در جنوب شرق پهناور ترین استان کشور در ناحیه ای که آخرین چین خوردگی های زاگرس جنوبی، ارتفاعات خود را از دست داده و با دشت هم سطح می شود یکی از مهم‌ترین تالاب‌های کشور قرار گرفته "جازموریان"، زمانی انبارعلوفه ایران بود ناحیه ای که عمده ترین محصولات کشاورزی کشور را در سردترین فصل سال تامین می کرد. تالاب جازموریان به عنوان یک منبع قابل توجه آب شیرین به سبب خشکسالی های مداوم در سال‌های اخیر به کانون بحرانی ریزگردهای جنوب سیستان و بلوچستان و استان کرمان تبدیل شده که کم توجهی به این موضوع باعث مشکلات جبران ناپذیری برای شهرستان های جنوبی استان همچون دلگان و ایرانشهر شده است. ساخت ۳۶ سد و بندخاکی و بتونی در استان کرمان ازجمله سد عروس، سدهلیل رود و سد استقلال باعث به نفس افتادن تالاب هامون جازموریان شده است به طوری که این تالاب هم اکنون کاملا خشک شده و اگر درمانی مناسب برای احیای آن تجویز نشود خطرات جبران ناپذیری برای مردم و منطقه دلگان و بخش جلگه چاه هاشم رقم خواهد زد. عدم واریز حق آبه زیست محیطی تالاب جازموریان    وحید پورمردان در گفت و گو با خبرنگار ما در این خصوص بیان کرد:  تالاب جازموریان یکی از تالاب‌های داخلی بوده و حوضه آبریز و نقاطی که بر روی این تالاب تأثیر می گذارد در داخل کشور است. وی با بیان این مطلب که ۵۱ درصد این تالاب در استان کرمان و ۴۹ درصد در سیستان و بلوچستان واقع شده است، ادامه داد: حوضه آبریز تالاب جازموریان در استان کرمان بوده و با توجه به این که در سنوات گذشته خصوصا در دو دهه اخیر بر روی سرچشمه های این تالاب سدهای متعددی زده شده است، هلیل رود یکی از رود های اصلی این تالاب است که وزارت نیرو با اهدافی که داشته بر روی این رودخانه سد احداث کرده که باعث رونق کشاورزی در بالادست فراهم کرده به طوری‌که شهرستان جیرفت و برخی از شهرستان های حاشیه این دشت توانستند در بخش کشاورزی و فروش محصولات گلخانه ای در سطح کشور مطرح شوند. وی تاکید کرد: اتفاقی که با ایجاد این سد و بندها در پایین‌دست رخ داد، با توجه به اینکه تاکنون حق آبه زیست محیطی در حوضه آبریز و بالادست برای تالاب واریز نشده است، باعث شده کشاورزی در بخشی از استان سیستان و بلوچستان رو به نابودی برود و در واقع مردم مجبور شدند چاه های متعددی در منطقه احداث کنند. هشدار! عدم اصلاح الگوی کشت منجر به نشست زمین و بستر تالاب می شود پورمردان اضافه کرد: تعدد چاه منجر شد تا سفره های زیرزمینی منطقه از بین برود، و ممکن است در آینده با همین مدل کشت و اصلاح نشدن الگوی کشت در منطقه شاهد نشست زمین و بستر تالاب جازموریان باشیم. وی گفت: اقداماتی همچون برنامه تالاب هامون تاکنون در راستای مقابله با این اتفاقات اجرا شده و یک برنامه یکپارچه برای تالاب جازموریان ظرف دو سال اخیر تنظیم و تدوین شده که تا قبل از سال تایید خواهد شد، براساس آن هر دستگاه و نهادی وظیفه خود را در قبال این تالاب خواهد دانست و براساس آن به اجرای برنامه خواهد پرداخت. وی اذعان کرد: متاسفانه طی سنوات اخیر به دلیل اقدامات انجام شده در بالا دست، شاهد از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه و تبدیل تالاب جازموریان به کانون گرد و غبار هستیم به طوری که در 24 ساعت اخیر گرد و غبار شدیدی در منطقه رخ داد، حال درست است که کانون و محل اصلی این گرد و غبار در کشور عراق بوده و از غرب و جنوب غرب برخواسته، اما با خشکی تالاب و نبود پوشش گیاهی این گرد و غبار تشدید شده و این پدیده در مرکز استان و شهرهای اطراف به وضوح لمس می شود. وزارت نیرو حق آبه کل تالاب‌ها را مدنظر قرار دهد  این مسئول خاطرنشان کرد: متاسفانه تالاب جازموریان که خود یکی از کریدورهای مهاجرت پرندگان مهاجر در زمان پر آبی بوده، اکنون به یک تالاب فصلی تبدیل شده که هر سه الی چهار فصل شاید با سیلاب ها و بارندگی های بالادست آبیاری شود، در این زمینه لازم است تا وزارت نیرو حق آبه کل تالاب‌ها را مدنظر خود قرار دهد. وی با بیان این که اگر همبستگی در بحث تالاب ارومیه نبود واقعاً بحث احیا به وجود نمی آمد و شاید به صورت کلی این تالاب را از دست داده بودیم، تاکید کرد: تالاب جازموریان یکی از تالاب‌های داخلی بوده و نمی‌توانیم هیچ کشوری را محکوم کنیم که به ما حق آبه نداده و مدیریت این قسمت دست خودمان بوده و می طلبد همه دستگاه های مرتبط با یکدیگر اقداماتی را انجام دهند که وضعیت از این بدتر نشود. تغییرات اقلیمی کشور به سمت و سوی خشکسالی می‌رود این مقام مسئول اذعان کرد: تغییرات اقلیمی کشور به سمت و سوی خشکسالی می‌رود و همین بارندگی‌های شدیدی که اتفاق می‌افتد و بلافاصله تگرگ یا بارندگی های عجیب و غریب را داریم یا در زمستان تنها سرمای خشک را داریم اینها همه تغییرات اقلیمی است که نمی‌توان خوش‌بین بود که ترسالی ها زیاد است، اگر هم باشد شاید هر دو سال یکبار است. وی در خصوص همکاری استان کرمان با سیستان و بلوچستان، بیان کرد: در حوزه محیط زیست، برنامه جامع تالاب جازموریان با همکاری استان سیستان و بلوچستان و کرمان تنظیم و تدوین شده است. پورمردان تصریح کرد: در حوزه محیط زیست و بحث دانشگاهی گلایه ای نداریم اما در حوزه وزارت نیرو انتظار داریم موضوع حق آبه زیست محیطی صرفاً به جهت اینکه تالاب جازموریان در حوزه سیستان و بلوچستان با خطر زیادی مواجه است در دستور کار قرار گیرد، در این زمینه مکاتبات لازم با نهادهای مرتبط انجام شده و امیدواریم در وزارت خانه در بحث تخصیص حق آبه ها از حوزه کاریِ استان ها فراتر است با توجه به نیاز پایین دست حقابه ای در نظر گرفته شود که بتوانیم مدیریت کنیم. وی خاطرنشان کرد: تفاوت تالاب جازموریان با تالاب هامون و سایر تالاب‌ها در این است که جازموریان محدوده وسیع به صورت صاف دارد یعنی اگر نیم متر آب در آن رهاسازی شود وسعت بیشتری می‌گیرد اما تالاب هامون  فرورفتگی ها و برجستگی هایی دارد، رونگ و چونگ و تختک هایی در تالاب هامون وجود دارد؛ برای همین اگر برای تالاب جازموریان حق‌آبه زیست محیطی تعریف شود خیلی موثرتر پخش می‌شود و پوشش گیاهی و کنترل کانون‌های گرد و غبار در آن بهتر خواهد بود. تالاب جازموریان، تیغ دولبه! وی ادامه داد: محل تامین آب تالاب جازموریان از هلیل رود می باشد که از کوه‌های استان کرمان تغذیه می شود، این تالاب در زمان پر آبی تاثیر بسزایی در تلطیف هوا دارد و همان‌طور که در تابستان بادهای ۱۲۰ روزه در منطقه سیستان را شاهد می باشیم، در حوزه بلوچستان نیز به همین شکل است. مدیر کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان گفت: تالاب جازموریان یک تیغ دولبه است چرا که با اندک بادی با توجه به خشکی پهنه این تالاب با اندک بادی با سرعت ۶۰ و ۷۰ کیلومتر شاهد فرسایش بادی و افزایش بیابان زایی خواهیم بود، همچنین برخواست خاک بر روی شهرهایی به مثل شهر دلگان و شهرهای اطراف تاثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث بیماری‌های ریوی مانند سل یا حساسیت های شدید همچون آسم شود یا اینکه تبعات اجتماعی و تصادفات جاده‌ای، تعطیلی‌ها و غیره را در پی خواهد داشت. وی افزود: تالاب جازموریان قطب کشاورزی بوده به طوری که علوفه نیمی از منطقه بلوچستان و کشور را در زمان پر آبی تامین می‌کرده و بحث کشاورزی منطقه نیز رونق داشته است، خشکی این تالاب تبعات اجتماعی را در پی دارد و کشاورزان  کسانی که از محل این تالاب ارتزاق می کردند را به شکل های کاذبی به مثل قاچاق سوخت و غیره سوق می دهد، این موارد به صورت زنجیروار به هم تنیده است، در مجموع آسیب های اجتماعی می‌تواند نشأت گرفته از همین آسیب های زیست محیطی باشد. این مقام مسئول تصریح کرد: گونه های گیاهی که در منطقه وجود دارد مثل بوته های شور پسند و گونه های گیاهی که عمدتاً از دست رفته اند، گونه‌های جانوری از پرندگان مهاجر تا حیوانات و پرندگان بومی و آبزیان و کنار آبزی در این منطقه در زمان پرآب بودن تالاب مشاهده می شده است. پورمردان گفت: با عنایت الهی طی دو سال اخیر بارندگی و بارش خوبی را در منطقه داشته ایم و توانستیم مقداری از تالاب جازموریان احیا کنیم اما اگر خشکسالی باشد آنجا یک معضل بزرگ رخ می‌دهد. وی در پایان گفت: تخصیص یک ایستگاه پایش گرد و غبار با همکاری فرمانداری دلگان اتفاق خوبی بود که در ماه های اخیر مورد تائید قرار گرفت و با بهره گیری از این ایستگاه می‌توانیم آنالیز خوبی از وضعیت گرد وغباری را داشته باشیم که براساس آن آمار می توان تصمیمات بهتری را در حوزه های مختلف گرفت. انتهای پیام/