محمدعلی ابراهیمی، پژوهشگر میراث فرهنگی و کارشناس مردم شناسی در گفت و گو با خبرنگار عصرهامون بیان کرد: مـردم سيستـان در روزهـاي آخـر اسفند ماه هر سال براي خواندن فاتحه و ياد در گذشتگان به گورستان‌ها مي‌روند و اين رسم از سال‌هاي دور در اين منطقه مرسوم بوده و احترامي براي در گذشتگان است.

وی ادامه داد: در روزهاي پاياني سال مردم به قبرستان‌ها مي‌روند تا يادي از گذشتگان خود داشته باشند و اگر كسي تا يك ماه قبل از عيد يا در همان سال فوت كرده باشد ياد او را در آخر سال گرامي داشته و اقوام و آشنايان بعد از برگزاري مراسم سالگرد براي برگزاري هر جشني آزاد مي‌شوند.

کارشناس مردم شناسی تصریح کرد: مردم در يك شب جمعه نزديكان خود را براي صرف شام دعوت مي‌كنند كه اين از سنت‌هاي بسيار دور ايرانيان و به ويژه سيستاني‌ها است. علاوه بر اين قبل از عيد نوروز براي درگذشتگان خود نان روغني مي‌ پختند و تقسيم و چراغ روشن مي‌كردند.
 

بومردگو؛ سنتی به یاد درگذشتگان

ابراهیمی خاطرنشان کرد: سنت "بومردگو" در سیستان پیوندی سالانه با درگذشتکانی است که امروز را از تلاش و تکاپوهای آنان داریم.

وی تصریح کرد: نیاکان ما باور داشته و دارند که 10 روز مانده به نوروز ارواح در گذشتگان از جایگاه مینوی یا دوزخی خود به زمین آمده و میهمان فرزندان و قوم و خویش خود هستند و به خانه تمام اقوام سر می زنند تا حال و روزگار و زندگی آنها آگاه شوند.

پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: به همین جهت مردم ایران و تمام فارسی زبانان خانه و کاشانه خویش را تمیز کنند تا ارواح بستگان آنها با دیدن خانه و کاشانه نو نوار خوشحال شوند و اگر خانه و ظروف آنها تمیز نباشد، زمین را با ناراحتی و غم و اندوه ترک می کنند به همین خاطر ایرانیان در تمیز کردن وسایل زندگی و پوشیدن لباس نو تلاش می کنند.

ابراهیمی بیان کرد: در همین 10 روز مانده به نوروز مردم سیستان "بوی مردگان" را به جای می آورند، بوی مردگان یا عید اموات که به آن جشن فروردین یا فروردگان هم می گویند ریشه ای کهن و تاریخی دارد که هنوز مردم سیستان آن را برای شادی ارواح درگذشتگان به جای می آورند.

وی عنوان کرد: بوی شاید به معنای «خبر» باشد یعنی خبری که در این 10 روز از مردگان از راه می رسد، ولی با آنچه اشوزرتشت درباره بوی می گوید: روان مردگان در ایام فروردگان به خانه های خویشان باز می گردند و امر کرد که در آن ایام (ده روز مانده به نوروز) خانه ها را پاک کنند و فرش های پاک بگسترند و آنجا خوردنی های خوشمزه و اشتهاآور بنهند و بخورند تا روان مردگان به «بوی» و نیروی آن قوت گیرند.

کارشناس مردم شناسی اظهار کرد: این همان بوی غذایی است که در آشپزخانه هنگام طبخ می پیچید، مردم سیستان معتقدند که در این ده روز روح درگذشته مهمان خانه خویش است به همین جهت مقداری آرد واله ای را با روغن خمیر می کنند و پس از ورز چانه هایی از آن را لایه لایه با روغن روی هم می گذارند و در دیگ «چَوَن = چُدن» روغن می ریزند و چلبک می پزند.

ابراهیمی تصریح کرد: خمیر را به شکل دایره پهن می کنند و در دیگی که روغن آن بسیار داغ است می اندازند تا برشته شود و اطراف خمیر چلبک را کنگره می زنند و بین مردم تقسیم می کنند.

وی ادامه داد: هر کس از آن چلبک بخورد موظف است فاتحه ای نثار روح درگذشته کند، اگر کسی برای مرده خویش بوی مردگان برگزار نکند و چلبک نپزد و روح مرده را شاد نکند روان مرده تا سال آینده منتظر بوی مردگان می ماند تا جهت شادی اش خیراتی داده شود.

پژوهشگر میراث فرهنگی تصریح کرد: آن ها معتقدند کسی که بوی مردگان را اجرا نکند فقر دچار او و خانواده اش می شود، کار برگزاری بوی مردگان بر عهده زنان است و همسایگان در آن نقش اساسی دارند.

انتهای پیام/