صله رحم؛ سنت دیرینه سیستانی ها در عید نوروز/اینجا مردم با تماشای سبزه، شادی را مهمان خانه هایشان می کنند

محمد علی ابراهیمی، پژوهشگر میراث فرهنگی در گفت و گو با عصرهامون بیان کرد: دوره ۱۲ روز آغاز سال نو در فروردین در سیستان دوره جداگزینی نام دارد که از زمان تحویل سال آغاز می‌شود. در این مرحله که دوره انتقالی یا دوره آستانه میان سال کهنه و سال نو است، مردم کار و فعالیت در محیط بیرون از خانه را تعطیل می‌کنند و اوقات آنان بیشتر در خانه و جمع خانواده و دیدار با خویشان و آشنایان می‌گذرد.
 
وی افزود: گستردن خوان نوروزی یا سفره هفت سین، آب بازی و آب‌پاشی به یکدیگر، رفتن به خانه‌های خویشاوندان و بستگان و دید و بازدید یکدیگر، دادن و گرفتن نوروزانه یا عیدی و بازی‌های نمایشی میدانی مانند کشتی پهلوانی، اسبدوانی و بازی‌های دیگر مانند تخم مرغ بازی، از چشمگیرترین کنش‌های آیینی این دورۀ انتقالی است.
 
به گفته این کارشناس، مردم سیستان سعی دارند صبح عید به سیاهی نظر نکنند، صبح عید نگاه کردن به سبزه و صورت کودکی خوشرو میمنت دارد. پس از بیدار شدن اهل خانه، پس از دست و رو شستن روبوسی می کنند، قبل از اینکه اهل منزل از خواب برخیزند مادر لباس های نو هر کدام از فرزندان را در کنار رختخواب گذاشته تا بپوشند و همانند تحویل سال کهنه به نو از هر نظر پاک تمیز و نو باشند.
 
وی اضافه کرد: سفره عيد در منطقه سيستان شكل مخصوص به خود را دارد، به طوري كه در شهر تقريباً همان هفت سين است، اما در روستا شامل قرآن، نان سال كه جزو جدانشدني از سفره عيد است، قتلمه، تجگي (سمنو)، يك آينه كه روي آن تخم مرغ خام مي‌گذارند و كلوچه است.
 
ابراهیمی ادامه داد: آن ها صبح عيد، اول به سبزه می نگرند، چون سبزه در اين روز نور چشم را زياد مي‌كند یا به صورت بچه‌ها که پاک هستند و معصوم نگاه می كنند كه خوش قدم باشد و هنگامی كه اهل خانواده از خواب بيدار می شوند، پس از شستن دست و صورت، دست پدر و مادر را می بوسند.
 
وی افزود: صبح زود مادر از خواب بيدار مي‌شود و پس از نماز براي فرزندان و همسر و بستگانش دعا كرده و سفره را پهن مي‌كند، پدر هم بعد از دعا سر سفره مي‌نشيند. از اول صبح عيد در تمام زيارتگاه‌ها دهل و سرنا نواخته مي‌شد و مردان براي رقص آماده بودند. صبح نخست عید با بوسیدن دست پدر و مادر آغاز و بازار دید و بازدید از بزرگان گرم می شود.

 این پژوهشگر صله رحم را ازجمله آیین های پسندیده ایرانیان اعلام و بیان کرد: به خصوص در این منطقه احترام به بزرگان و ریش سفیدان اهمیت زیادی دارد و در نوروز نمایان تر می شود، کوچکترها به رسم ادب به دیدن بزرگترها می روند و عید را تبریک می گویند، شب ها دور هم نشینی تا پاسی از شب ادامه دارد و خواندن شاهنامه نقل مجالس است.
 
وی اضافه کرد: آجیل و تخمه و گندم بریون و تجگی خوران زینت بخش سفره سیستانی است و درگذشته که هامون خوان نعمتش را جمع نکرده بود، دیگ بار در هر منزلی برپا و قاتق چور و ماهی دیگی و بورک اسفناج با روغن حیوانی و چنگالی مهیا بود.
 
به گفته ابراهیمی، شبها مهمانی و دید و بازدید و روزها رفتن به دامن طبیعت و زیارتگاه ها و آرامگاه ها مثل کوه خواجه و بی بی دوست و .. که میزبان سیستانیان بود، صورت می گرفت، البته در این ایام رسم بود عید اول کسانی که عزیزی را ازدست داده اند نیز به رسم احترام با ذکر فاتحه ای، لباس عزا را از  تن بازماندگان درآورند، یا اگر قرار بود مراسم شادی برگزار شود، در این ایام میمنت داشت.
 
انتهای پیام/