سرطان؛ دومین عامل مرگ در ایران و جهان/بیماری که با خود مراقبتی و امید قابل پیشگیری و درمان است

به گزارش عصرهامون؛ امروز روز جهانی سرطان نام گرفته تا جامعه را بیش از پیش از بیماری آگاه کنیم که طبق گفته کارشناسان و متخصصان بهداشت و درمان دومین عامل مرگ در کشور و جهان است، بیماری کشنده که البته با تشخیص زود هنگام و مراقبت قابل پیشگیری و درمان است.
 
سرطان بیماری است که عوامل مختلفی نظیر مصرف دخانیات و الکل، انواع اشعه ها، بد غذایی و فقر غذایی می تواند در مبتلا شدن افراد به آن نقش داشته باشد که برای غلبه بر آن باید تلاش کنیم تا ایمنی بدن را بالا ببریم.
 
سرطان روده بزرگ به عنوان یکی از شایعترین سرطان ها
 
در این همین رابطه مجید سرتیپی مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های دانشگاه علوم پزشکی زاهدان از سرطان روده بزرگ به عنوان یکی از شایعترین سرطان ها در ایران و جهان یاد کرد و گفت: این نوع سرطان علایم هشدار دهنده ای دارد، اما در بسیاری از موارد علایم، نشان دهنده بدخیمی نیستند که بررسی دقیق تر شرح حال پزشکی، انجام آزمایشات از نظر کم خونی و معاینه شکم و راست روده توسط پزشک پیش از انجام اقدامات دیگر مانند کولونوسکوپی نیاز است.
 
به گفته وی، سالانه هزاران مورد ابتلا به سرطان در ایران و میلیون ها مورد در جهان رخ می دهد که درصورت تشخیص به موقع و زودهنگام، تومور در مراحل اولیه و محدود بوده، در نتیجه درمان آن آسان تر و امکان کنترل و بهبود کامل آن بسیار زیاد است.
 
سرتیپی توصیه کرد که تمامی افراد بالای  ۵۰ سالگی با انجام آزمایش خون مخفی در مدفوع (تست فیت) در خصوص بررسی اولیه از نظر خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ اقدام و با توجه به سوابق فردی و خانوادگی، نشانه های مشکوک و نتیجه آزمایش خون مخفی در مدفوع برای انجام کولونوسکوپی و بررسی تخصصی تر به پزشک مراجعه کنند.
 

 
عواملی که باعث ابتلا به سرطان می شود
 
مسعود فیروزکوهی، کارشناس تغذیه در گفت و گو با خبرنگار ما در این باره بیان کرد: سلول هاي سرطاني به خودی خود و بعد از يك دوره مشخص از بين نمي روند، بلکه بدون هدف خاصي رشد مي كنند، به مجموعه اين توده سلولي و علائم و عوارض آنها بيماري سرطان گفته مي شود.
 
وی با بیان این که عوامل مختلفی می تواند باعث بروز سرطان شود، گفت: چهار شرط شامل عامل سرطانزا، مدت تماس با مواد سرطانزا، شدت تماس و وجود زمينه شخصي براي ايجاد سرطان لازم است، این بیماری می تواند در برخی اندام ها از جمله معده، تیروئید، پوست، استخوان، خون، ريه، كيسه صفرا، چشم، سینه، رحم، غدد لنفاوی و ... اتفاق بیفتد.
 
این کارشناس با بیان این که برخی علائم می تواند باعث بروز سرطان شود، اظهار کرد: مصرف دخانیات و مواد مخدر، انواع اشعه ها مثل اشعه رادیوگرافی، اشعه حاصل از انفجارهای اتمی و حتی اشعه ماوراء بنفش خورشید، مصرف الکل، ابتلا به بیماری های ویروسی و عدم توجه به درمان به موقع، ابتلا به برخی انگل ها، مواد شیمیایی و مشاغل مرتبط با تولید و مصرف این مواد، سن ازدواج و بارداری و بد غذایی و فقر غذایی (فقر ریز مغذی ها و درشت مغذی ها)، اشاره کرد.
 
وی افزود: افزایش سریع قد در دهه اخیر در جوامع کوتاه قد با افزایش شیوع سرطان سینه و کولون همراه شده است، رشد سریع کودک قبل از بلوغ و بلوغ زود هنگام نیز در افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه موثر شناخته شده اند.
 
تاثیر چاقی بر شیوع سرطان
 
فیروزکوهی با اشاره به تاثیر چاقی بر شیوع سرطان گفت: چاقی دوران بزرگسالی با انواع سرطان ها به ویژه سرطان کولون، کلیه، پانکراس، اندومتر و کیسه صفرا مرتبط شناخته شده و در مورد سرطان پستان، چاقی بعد از یائسگی در افزایش شیوع این سرطان موثر است.
 
وی گفت: در صورتی که علائمی مانند تغييرات طولاني در نظم و دفع مدفوع يا ادرار، هر زخم سطحي كه بعد از ۱۰ روز بهبود نيابد، هر نوع خونريزي و ترشح غير طبيعي از سوراخ هاي طبيعي بدن، پيدايش هر توده اي در بدن، سوء هضم و اشكال در فرو بردن لقمه، تغييرات واضح در شكل و رنگ خال هایی كه قبلا وجود داشته، سرفه هاي مكرر و مزاحم و كلفت شدن صدا در فردی دیده شود، سریع باید برای بررسی و درمان اقدام کند.
 
اهمیت بالا بردن ایمنی بدن و داشتن تغذیه سالم
 
فیروزکوهی با بیان این که باید تلاش کنیم ایمنی بدن را بالا ببریم، تصریح کرد: بر این اساس باید تغذيه صحيح داشته باشیم، هر ۶ گروه غذایی در برنامه روزانه یا هفتگی ما وجود داشته باشد. از مواد غذایی سالم و مغذی استفاده کنیم، انرژی دریافتی از غذا با انرژی مصرفی در فعالیت های روزانه همخوانی داشته باشد، به سلامت و بهداشت روان توجه کنیم و از استرس و خشم و نگرانی فاصله بگیریم.
 
وی ادامه داد: در همین راستا باید مسكن و محيط كار عاري از مواد و عوامل سرطانزا داشته باشیم، آزمايش های دوره اي و به فواصل كافي را انجام دهیم، در برابر بیماری ها از جمله هپاتيت ب، فوری و به موقع برای واكسيناسيون پیگیری و از تماس با مواد سرطانزا پرهیز کنیم، به بهداشت فردي اهمیت دهیم، همچنین به محيط عمومی شهری سالم نیاز داریم، چراکه ۸۰ تا ۹۰ درصد علت سرطان را عوامل زيست محيطي مي دانند.
 

ضرورت جلوگیری از افزایش وزن در دوران بزرگسالی
 
این کارشناس تغذیه با بیان این که جلوگیری از افزایش وزن در دوران بزرگسالی عامل مهمی در پیشگیری از ابتلا به بعضی از سرطان هاست، اذعان کرد: در یک مطالعه، دیده اند که دوره های کاهش وزن به میزان ۱۰ کیلو یا بیشتر، در کاهش خطر ابتلا به سرطان به ویژه سرطان پستان موثر شناخته شده است.
 
وی تاکید کرد: آنچه می خوریم اگر حاوی عوامل سرطان زا باشد، می تواند نقش مهمی در بروز سرطان داشته باشد. همچنین مواد غذایی ممکن است منجر به پیشرفت و یا مهار این بیماری شوند، چراکه غذا ها ممکن است حاوی موتاژن هایی مانند آفلاتوکسین تولید شده توسط کپک ها و یا نیتروز آمین تولید شده توسط غذاهای حاوی نیتریت و یا نیترات باشند که در مرحله آغازین سرطان نقش دارند.
 
به گفته فیروزکوهی، مصرف زیاد چربی (حیوانی) در افزایش خطر بروز سرطان های کولون، پروستات، پستان و اندومتر موثر شناخته شده است. در مورد "کولون" تاثیر گوشت قرمز بیشتر از چربی است که می تواند به دلیل سایر ترکیبات گوشت مثل آهن یا ترکیبات ناشی از پخت باشد.
وی ادامه داد: در بسیاری از مطالعات آمده که روغن زیتون در کاهش خطر بروز سرطان ها و به خصوص سینه موثر شناخته شده است، بررسی های مختلف نیز نشان داده اند که رژیم غذایی با بار گلیسمی بالا باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان کلورکتال، پانکراس و رحم می شود. بعضی از مطالعات هم بیان می کنند که مقادیر زیاد اسید های آمینه ضروری همراه با دریافت زیاد انرژی، در افزایش سرعت رشد که از عوامل خطر موثر در بروز سرطان اند، می توانند نقش داشته باشند.
 
تغذیه در پیشگیری از سرطان نقش بارزی دارد
 
این کارشناس با بیان این که تغذیه در پیشگیری از سرطان نقش بارزی دارد، عنوان کرد: دریافت کافی ویتامین ها و آنتی اکسیدان ها و فیبر غذایی که با مصرف روزانه سبزیجات و میوه ها تامین می شود، مقاومت و سطح ایمنی بدن را افزایش می دهد و از بروز سرطان پیشگیری می کند.
 
وی با تاکید بر این که هریک از ترکیبات موجود در سبزی ها و میوه ها در کاهش خطر ابتلا به نوع خاصی از سرطان موثرند، تصریح کرد: گوجه فرنگی و مواد غذایی حاوی لیکوپن در کاهش خطر سرطان پروستات، سبزی های خانواده کلم در کاهش انواع سرطان از جمله پروستات،کیسه صفرا، ریه و میوه های غنی از فولات در کاهش سرطان کولون و مرکبات در کاهش سرطان ریه موثر هستند.
 
به گفته فیروزکوهی، مصرف ۴۰۰ گرم میوه و سبزی در روز با ۲۰ درصد کاهش سرطان همراه بوده، لبنیات با تامین درشت مغذی ها و ریز مغذی های متعدد، حافظ سلامت جسمی و هوشی هستند و مصرف شیر در کاهش شیوع سرطان معده موثر شناخته شده است.
 
وی اضافه کرد: ماست به دلیل محتوی پروبیوتیکی در کاهش خطر سرطان موثر است. این باکتری ها در روده باعث پاک سازی عوامل سرطان زا، مهار باکتری های مولد مواد سرطان زا، فعال کردن سیستم ایمنی، کاهش PH  روده و حلالیت اسیدهای صفراوی و ترشح موکوس می شوند.
 

نقش حبوبات در کاهش احتمال ابتلا به سرطان
 
این کارشناس تغذیه گفت: حبوبات با فیبر، املاح و پروتئینی که دارند، در کاهش احتمال ابتلا به سرطان نقش ایفا می کنند، مصرف نوشیدنی هایی مثل چای سبز و چای سیاه ولرم، با داشتن ترکیبات پلی فنلی مفید است، ادویه ها، مارچوبه، زردچوبه، ریشه زنجبیل، جعفری، دانه شنبلیله، بادام هندی، عسل، دانه ها مثل دانه آفتابگردان دانه کتان، سویا، قارچ، روغن زیتون، ماهی و غذاهای دریایی از مواد غذایی ضد سرطان محسوب می شوند.
 
وی گفت: تحرک روزانه و به خصوص داشتن برنامه ورزشی منظم، استفاده از غذاهای خانگی، جویدن کافی غذا، مراقبت از وزن مطلوب و پیشگیری از چاقی، محدود کردن مصرف گوشت قرمز به کمتر از ۸۰ گرم در روز، محدود کردن مصرف نمک، حذف یا کاهش مصرف نوشابه های گاز دار، رژیم غذایی غنی از میوه ها و سبزی های رنگارنگ ( ۵ واحد یا بیشتر)، هویج، پیاز ،گوجه فرنگی و سیر برای پیشگیری از سرطان توصیه می شود.
 
فیروزکوهی اضافه کرد: مصرف غلات و حبوبات کامل، افزایش مصرف فیبر به  ۳۵-۲۵ گرم در روز، کاهش مواد غذایی نشاسته ای، کاهش مصرف شکر و قندهای تصفیه شده، حذف یا کاهش مصرف مواد چرب، شور، بسیار شیرین، حذف یا کاهش مصرف سرخ کردنی ها، فست فودهای پرچرب و نمکی، کاهش مصرف چربی به ویژه چربی های حیوانی، روغن های گیاهی اشباع و مارگارین های غنی از امگا ۶ نیز از دیگر توصیه های غذایی است.
 
وی بر جایگزین کردن منابع تک غیر اشباع مثل روغن زیتون، کانولا، بادام زمینی و منابع امگا ۳ مثل مغزها، دانه ها، ماهی، عدم استفاده از غذاهای حاوی افزودنی ها و بخصوص افزودنی های غیر مجاز، مواد غذایی آلوده به میکروب ها  و کپک ها و مواد غذایی آلوده به انگل ها و پرهیز از خوردن غذاهای بسیار داغ یا بسیار سرد برای پیشگیری از سرطان تاکید کرد.
 
انتهای پیام/