" رَمَضونیکه"؛ آیین معنوی سیستانی ها در ضیافت الهی برای کمک به ایتام و مستمندان

محمدعلی ابراهیمی، کارشناس مردم شناسی و پژوهشگر میراث فرهنگی در گفت و گو با خبرنگار عصرهامون بیان کرد: مراسم رمضونیکه با خواندن اشعاری خاص توسط گروهی از ساکنان محله و روستا از ابتدای ماه مبارک رمضان آغاز می شد.

وی ادامه داد: این آیین هر شب در محله‌ها اجرا می‌شد، اما آنچه می‌توان در این زمینه عنوان کرد و بیشتر عمومیت دارد اینکه رمضونیکه در شب‌های ۱۴ و۱۵ ماه مبارک رمضان مصادف با ولادت کریم اهل‌بیت حضرت امام حسن مجتبی (ع) اجرا می‌شود.

کارشناس مردم شناسی تصریح کرد: تعدادی از جوانان متمول به قصد کمک به مستمندان گروهی تشکیل می دهند و "جولی کش" آنها کیسه ای به خود می بندد و هنگام افطار به در خانه های مردم می روند.

ابراهیمی بیان کرد: نکته جالب در سنت حسنه رمضونیکه، تقارن آغاز آن با ایامی است که در میانه ماه مبارک قرار دارد و به نوعی مختص کمک به ایتام است‌، اغلب ریش‌سفیدان تاریخ و زمان رَمَضونیکه را از ۱۴ تا ۱۹ رمضان عنوان کرده‌اند و این ایام در واقع مختص ایتام و مستمندان است.

وی ادامه داد: در این سنت حسنه، گروهی از جوانان و جوانمردان برای جمع‌آوری کمک دور هم جمع می‌شوند، این امر در واقع پرورش روحیه نوع‌دوستی و کمک به مستمندان در باطن جوانان خداجوی منطقه است.

پژوهشگر میراث فرهنگی اضافه کرد: این عمل یادآور جوانمردی و عیاری است که میان مردم سیستان از دیرباز مشهور بوده است.

ابراهیمی گفت: در اشعار رَمَضونیکه خوانندگان برای صاحبان خانه، عاقبت به خیری را آرزو و در پایان خواسته خود را ذکر می‌کنند، اگر صاحبخانه تمکن مالی نداشته باشد، به گرفتن کاسه آبی قناعت می‌کنند.

وی اظهار کرد: بهمن‌ماه ۹۱، این اثر معنوی سیستان و بلوچستان پس از بررسی در هفتمین اجلاس شورای عالی سیاست‌گذاری ثبت کشور که در شهرستان شاهرود برگزار شد، در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

کارشناس مردم شناسی افزود: از روز سیزدهم تا نوزدهم ماه مبارک رمضان این گروه مقابل در خانه هایی که پسر جوان یا دختر جوان دارند با خواندن شعری پس از تعریف و تمجید از فرزند اهل آن خانه، می خوانند "این سرا از کنه که رو و باده پسره داره که نو دوماده' (این منزل از کیست که رو به باد است پسری دارد که تازه داماد است) رمضو الله الله رمضو".

ابراهیمی عنوان کرد: در پایان رمضان خوانی این گروه، صاحب خانه بنا به فراخور توانایی مالی خود، در کیسه که به آن جولی می گویند و فرد جولی کش آن را بر دوش دارد، موادغذایی یا هر چیز دیگری می گذارد.

وی اضافه کرد: اگر صاحبخانه توان مالی برای کمک کردن نداشت به شوخی کاسه آبی به نشانه روشنایی روی گروه رمضان خوان می پاشد تا خداوند همواره روشنایی و شادی را به آنان هدیه کند.

پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: گروه رمضان خوان پس از پایان این آیین در محلی تجمع و کمک های اهدایی مردم را جمع بندی و چنانچه در میان خودشان مستمندی وجود داشت مقداری از آن را به او می دهند و بقیه را بین مستمندان و نیازمندان محله خودشان تقسیم می‌کنند.

ابراهیمی افزود: ترانه های عامیانه سیستانی بخش مهمی از گنجینه فرهنگی این دیار است که همانند آینه‌ای پاک، از زندگی بی‌غل و غش مادی و معنوی مردم سیستان حکایت می‌کند.

وی تصریح کرد: آنچه در خواندن رمضونیکه مورد توجه بوده این است که رمضونی خوانی تا قبل از شب نوزدهم ماه مبارک و مصادف با ضربت خوردن مولای متقیان امام علی (ع) پایان می‌یافت.

کارشناس مردم شناسی خاطرنشان کرد: فلسفه اين آيين كه از 13 ماه مبارك رمضان آغاز و تا شب قبل از ضربت خوردن حضرت علي (ع) ادامه دارد در اين است كه مردم سيستان به پيروی از امام اول شيعيان اقدام به اين امر خداپسندانه جهت كمك به مستمندان و يتيمان می کنند.

ابراهیمی اظهار کرد: در گذشته این آيين توسط ريش سفيدان و بزرگان و امروزه توسط جوانترها انجام مي شود، بدين صورت كه دور هم جمع شده، اشعاري در شکر گزاری از خداوند و در مدح پیامبر مکرم اسلام حضرت محمد (ص) و حضرت علي (ع) مي خوانند و آمدن ماه مبارك رمضان را نويد مي دادند.

وی ادامه داد: در آخر مردم نيز در حد بضاعت خود هدايايی شامل گندم، آرد، خرما، نان، پول و... به آنان می دادند كه در نهايت بين مستمندان و يتيمان توزيع شود.

پژوهشگر میراث فرهنگی بیان کرد: پس از خواندن هر مصرع از اشعار فوق توسط یکی از اعضای گروه که نسبت به دیگران خوش‌ صداتر و رساتر بود دیگر اعضا این مضمون را می‌خواندند: "رِمَضــــــو الله الله رِمَضــــــو رمضــــــو الله خوش نوم خــــــدا"

انتهای پیام/