تاریخ انتشار :دوشنبه ۱۰ خرداد ۱۴۰۰ ساعت ۱۱:۱۷
محمدعلی ابراهیمی گفت: بافت ­ها، محوطه ­ها و میراث ­فرهنگی سیستان و بلوچستان به ­دلیل وجود مصادیق شاخص میراث فرهنگی یکی از پایه­ ها و ستون­ های اصلی هویت ایرانی اسلامی ما را که در واقع نماد وحدت اقوام و مذاهب نیز است، تشکیل می دهد.
میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان، نماد وحدت اقوام و مذاهب/ توسعه پایدار، لازمه گردشگری تاریخی و فرهنگی است
محمدعلی ابراهیمی، پژوهشگر میراث فرهنگی در گفت و گو با خبرنگار عصرهامون بیان کرد: بناهای تاریخی یادآور زندگی گذشتگان است، ارزش بالای این بناها كه امروز علاوه بر كاركردهای فرهنگی با جذب گردشگران، دارای كاركرد اقتصادی نیز هستند، بیانگر ضرورت حفاظت از آن ها و تحویل­شان به نسل ­های بعدی است.

پژوهشگر میراث فرهنگی تصریح کرد: درحال حاضر میراث فرهنگی و گردشگری پایدار در راستای شعار بین‌المللی ایکوموس در راستای اهداف ۲۰۳۰ و توسعه پایدار کشورهای جهان قرار گرفته است.

ابراهیمی بیان کرد: کشورهایی که از گردشگریِ تاریخی و فرهنگی برخوردار هستند به موضوع حفاظت و مسائلی که به پایداری می‌انجامد بیش از پیش اهمیت می دهند.

وی گفت: چون اگر به گردشگری هم با دیدِ پایداری نگاه نشود، می‌تواند تاثیرات مخربی به دنبال داشته باشد، به این جهت حفظ سبک قدیمی و سنتی حاکم بر هر شهر، میراثی گرا­ن­بها از گذشتگان محسوب ­شده و اولویت بسیاری از کشورهای مدرن است که با احیای آن سعی در حفظ غنای فرهنگی خود دارند.

پژوهشگر میراث فرهنگی بیان کرد: در سیستان و بلوچستان این محوطه ­ها را در فضاهای برون شهری، در بیابان و بستر رودخانه در روستاها، در بافت فرسوده شهری و روستایی می ­توان­ دید.

ابراهیمی اظهار کرد: ایران یکی از کهن­ ترین جوامع بشری، دارای محوطه ­های متعددی از دوره­ های مختلف ­است، بافت ­ها، محوطه­ ها و میراث ­فرهنگی سیستان و بلوچستان نیز به ­دلیل وجود مصادیق شاخص میراث ­فرهنگی یکی از پایه ­ها و ستون ­های اصلی هویت ایرانی اسلامی ما را که در واقع نماد وحدت اقوام و مذاهب نیز است، تشکیل می­ دهد.
 

قدمت محوطه های جنوب شرق مربوط به هزاره سوم و چهارم پیش از تاریخ

وی اظهار کرد: فعالیت­ های باستان­ شناسی، متون و منابع مکتوب و غیرمکتوب در سیستان و بلوچستان نشان می­ دهد از هزاره ­های سوم و چهارم پیش از تاریخ در مناطق مختلف استان از سیستان تا بلوچستان محوطه و بافت وجود دارد.

وی ادامه داد: البته این نکته مهم نیز باید ذکر شود که مدنظر ما از استان گستره ­فرهنگی است که بخش اعظم آن در افغانستان و پاکستان فعلی وجود دارد نه ­موقعیت جغرافیایی کنونی.

ابراهیمی تصریح کرد: در شمال استان به لطف رودخانه ­هیرمند و دریاچه­ هامون یکی ­از کهن ­ترین تمدن­ های بشری در دشت­ سیستان و فلات هیرمند با عنوان شهر سوخته که در سال ۹۳ در فهرست جهانی به ثبت رسیده پدید آمده است.

پژوهشگر میراث فرهنگی عنوان کرد: همچنین در سیستان ­افغانستان نیز در طول جریان رودخانه هیرمند از چهار برجک تا بست، صدها محوطه از دوره ­های مختلف وجود دارد، در دشت ­قندهار، موندیگاک و ده­ موراسی­گوندای و قلعه­ سعید و غار شمشیر و شهر غزنوی لشکری ­بازار حفاری شده ­اند.

ابراهیمی اظهار کرد: با توجه به اندک یافته­ های باستان ­شناسان در محوطه­ های گفته شده و دیگر محوطه­ ها از جمله دهانه­ غلامان، کوه ­خواجه، کرکو، تخت شاه، تپه شارستان یا از دوران اسلامی، زاهدان­ کهنه، بی­بی ­دوست، از حضور مردم هند و ایرانی و رشد و نمو زرتشت و شکل گیری هویت­ ایرانی در این منطقه از اهمیت این محوطه خبر می­ دهد.

وی تصریح کرد: در هیرمند، تپه­ شهرستان از دوره­ پارت و بی­ بی دوست و زاهدان ­کهنه و برج ­افغان از دوره ­اسلامی، در زهک، دهانه غلامان از دوره هخامنشی، آتشگاه از دوره ساسانی در هامون، شهر جهانی سوخته از پیش از تاریخ، کوه ­خواجه از پارتیان تا دوره ­اسلامی نمونه ای از محوطه های تاریخی است.

پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: ساروتار از قرن چهارم پيش از ميلاد تا قرن سوم ميلادي و دوران سلوكيان واشكانيان، کندر اوض ­دار از دوره اسلامی، در زابل و نیمروز، محوطه و شهر تاریخی زرنج و رام ­شهرستان از قرن سوم تا ششم ميلادي و دوران ساسانيان، تخت عدالت، مورگان از دوره­ های مختلف و نیز آثاری متعدد در سایر مناطق سیستان نشانگر قدمت این محوطه­ ها است.
 

ابزار لادیزی مربوط به دوره پارینه سنگی

ابراهیمی عنوان کرد: در بلوچستان، یافته­ های باستان­ شناسی در قبل ­از انقلاب توسط باستان­ شناسان خارجی انجام شده است، در سال ۱۹۶۷ گاری هیوم در تراس رودخانه ­لادیز، ابزاری معروف به ابزار لادیزی از دوره پارینه سنگی، حدود ۱۰۰ هزار سال پیش، کشف کرد.

وی ادامه داد: بعدها جودیت ­ماروچک ابزار مشابهی را در ناحیه خاش و فلات سرحد، گزارش کرد که نشان می­دهد، محوطه­ های کوچ نشینی دامداری در این مناطق و کناره­ های دریای مکران در کنارک وجود دارد.

پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: در بلوچستان پاکستان در کویته محوطه ای از پیش از تاریخ وجود دارد، در دشت­ کچی، محوطه مهرگره از پیش از تاریخ هفت هزار سال قبل، کهن ­ترین محوطه در بلوچستان ایران در اطراف رودخانه بمپور از جمله چاه­ حسینی در دشت ­پمپور از هزاره پنج قبل از میلاد و محوطه باستانی بمپور که توسط (اشتاین) کشف شد، دیده شده است. 

ابراهیمی تصریح کرد: از دیگر محوطه ­های پیش از تاریخ بلوچستان می ­توان به محوطه دامن در شمال ایرانشهر و محوطه خوراب اشاره کرد، همچنین در گشت، جالق، نیکشهر و سرباز نیز محوطه­ هایی کهن وجود دارد.

وی عنوان کرد: مهمترین مرکز بازرگانی منطقه، تیس و بندر تیز در دریای مکران از دوره ­های مختلف دارای محوطه و بافت است، روستای تمین در سیستان و بلوچستان یکی از زیباترین روستاهایی است که در قسمت شمالی قله تفتان و بالاتر از روستای بسیار زیبا و دیدنی لادیز قرار دارد.


بافت های سنتی قدیمی در روستاهای سیستان و بلوچستان

پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: روستای لادیز در سیستان و بلوچستان در نزدیکی میرجاوه و ۱۰۰ کیلومتری زاهدان واقع شده که قدمت آن به دوره پارینه سنگی برمی گردد.

ابراهیمی افزود: در مناطق روستایی سیستان و بلوچستان نیز محوطه و بافت­های تاریخی متعددی دیده می­شود، در استان حدود ۹ هزار روستا وجود دارد که ۶ هزار روستا قابل سکونت و ۵۱ درصد جمعیت استان، روستانشین هستند.

وی ادامه داد: روستاهایی که بعضا، هنوز هم بافت­ های ارزشمند سنتی خود را حفظ کرده ­اند؛ مثل روستای قلعه ­نو در  زهک، روستای ملک­ حیدری، خمک، ده­پیران، روستای بالاخونه، کرباسک، سه­ کوهه، روستای منزل آب زاهدان، روستای تمین و لادیز در میرجاوه، روستای پشامگ با بافت سنتی، تاریخی و طبیعتی زیبا و بکر به همراه معماری خاص و آثار به­ جامانده از دوره­ اشکانیان به سمبل تاریخی سرباز تبدیل شده است.


بافت های فرسوده و کهن شهری در سیستان و بلوچستان

ابراهیمی ادامه داد: در مناطق شهری استان نیز در بسیاری از شهرها هرچند قدمت چندانی ندارند ولی بافت فرسوده یا کهن شهری را می ­توان دید در زابل محله کاظمی ­ها، حسین آباد، خندق و... در زاهدان، محله باباییان و دره پنج شیر، محله باقری و چهارراه ­رسولی، محله سیک ها، بافت تاریخی و وجود قنوات پرآب و نخلستان­ های باشکوه در جالق سراوان، موجب شده تا از سوی وزارت میراث­ فرهنگی، گردشگری و صنایع ­دستی به­ عنوان باغ پایگاه پژوهشی به تصویب برسد.

پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: هســته­ اولیــه آبــادی دزداب بــا عنایــت بــه اســناد و مــدارک موجــود در تپه­ هــای شــمال شــرقی شــهر و محــدوده شــیرآباد و ســعیدآباد فعلــی شــکل گرفتــه اســت. 

ابراهیمی اظهار کرد: معماری هــای بازمانــده از آن دوران، بناهــای خشــت و گلــی (خانــه محمدخــان گرگیــچ)، قدیمی تریــن مســجد موجــود شهر مســجد فیــض الرحمــان، قبرســتان متروکـه حاشـیه بلوار شهید میرحسینی و همچنیــن کتابخانــه کامبوزیــاست کـه در شـمال شـرقی ایـن منطقـه قـرار دارد.

وی ادامه داد: از محلات قدیمــی شــهر می تــوان بــه محلــه ســیک ها نزدیــک عبادتــگاه فعلــی آن هــا، گــودوارهی ســیک ها ( در تقاطـع خیابان هـای امـام خمینـی و آیـت ا... کفعمــی، محلــه گرگیچ هــا واقــع در شــیرآباد و ســعیدآباد و محــلات زابلی ­هــا، بلوچ­ هــا و بیرجندی­ هــا اشــاره­ کرد.

پژوهشگر میراث فرهنگی عنوان کرد: همچنیــن محــل اســتقرار اولیــه پــادگان زاهــدان در شــمال بلــوار شــهید مطهــری رو بــه روی گمــرک فعلــی در مکانــی قــرار داشت کـه اکنـون شـماری از ادارات دولتـی در آن مســتقر شــده ­اند.

ابراهیمی ادامه داد: بدیهــی اســت ارتبــاط ایــن محــلات بــا ایســتگاه راه آهــن و پــادگان ارتــش و اراضــی کشــاورزی بــه شــکل­ گیری و توســعه آبــادی دزداب کمــک شــایان توجهــی کرده و بســتر را بــرای گــذار آبــادی دزداب بــه شــهر دزداب و پــس از آن شــهر زاهــدان فراهــم کرده است.

انتهای پیام/
 
 
https://www.asrehamoon.ir/vdcfycdy0w6dmma.igiw.html
نام شما
آدرس ايميل شما