تاریخ انتشار :شنبه ۲ مرداد ۱۴۰۰ ساعت ۱۱:۱۶
بافت های تاریخی فرسوده در شهرها نماد هویت و فرهنگ است که می توان با بازسازی و حفاظت از آن ها، عرصه ای برای جذب توریست و رونق گردشگری ایجاد کرد.
بازآفرینی محلات کهن، رونق گردشگری را در پی دارد/ بافت تاریخی شهری؛ نماد فرهنگ و هویت
به گزارش عصرهامون؛ بافت های تاریخی باقی مانده از دوران معاصر را می توان از مهم ترین نمادهای فرهنگ و تمدن جامعه نشان داد.

در یکی شهر قدیمی در دوران مختلف بافت های تاریخی متفاوتی هم وجود دارد که برخی از آن ها به فراموشی سپرده می شود و رو به فرسودگی است.

این مناطق که در گذشته نه ­چندان دور تابلوی هویت و اصالت یک شهر را نشان می‌داد پس از گذشت سال ها به مکان­های نا امن برای جان انسان‌ها تبدیل شده است و ممکن است به درستی از آن ها استفاده نشود.

این در حالی است که اگر از این بافت های فرسوده که مربوط به دهه ها و سده های مختلف تاریخی است به درستی محافظت شود می تواند به جاذبه های گردشگری شهرها تبدیل و مکانی برای حضور گردشگران و رونق اقتصاد باشد.

از دیگر سو، با توجه به اینکه این بافت ها در هسته های مرکزی و قدیمی شهرها وجود دارد توجه به آن ها، مرمت و بازسازی و استفاده از ظرفیت های تاریخی آن ها می تواند سبب توسعه اقتصاد جامعه ساکن در محلات قدیمی و کاهش شکاف طبقاتی میان بخش های مختلف یک شهر شود.

بافت های کهن، نمایانگر هویت تاریخی شهرها

محمدعلی ابراهیمی، پژوهشگر میراث فرهنگی در این زمینه به خبرنگار ما بیان کرد: بخش­هایی از بافت شهری که حاصل ساخت و سازهای قبل از سال ۱۳۰۰ شمسی بوده و عمدتاً خودسازمان یافته هستند، بافت کهن خوانده می­ شود.

وی ادامه داد: این بافت ­ها نمایانگر هویت تاریخی شهرها و دارای ارزش مکانی­ هستند و نه­ تنها نیازی به تخریب و بازسازی آنان نیست که بایستی با دقت، حفظ هم شوند.

پژوهشگر میراث فرهنگی عنوان کرد: اغلب بافت­ های کهن شهری را با بافت ­های فرسوده یا کهنه اشتباه می­گیرند که گاهی هم نتایج غیرقابل جبرانی در پی ­دارد.

ابراهیمی اظهار کرد: بافت های فرسوده مجموعه ­ای از بناها، راه­ها، تاسيسات و تجهيزات شهری یا ترکيبی از آن هاست که در داخل محدوده­ شهر یا حاشيه­ آن و در تداوم و پيوند با شهر شكل گرفته ­اند و به ­دليل قدمت و نبود برنامه توسعه و نظارت فنی بر شكل­گيری آن ها و نيز نابسامانی ­های کالبدی، اجتماعی فرسوده شده ­اند.

وی تصریح کرد: فرسودگی باعث عدم تعادل، عدم تناسب و بي ­قوارگی فضای شهری می شود، این بافت ها مهم­ترین پتانسيل شهرها برای استفاده از زمين جهت اسكان جمعيت، تامين فضای باز خدماتی و نيز بهبود زیست محيطی، محسوب می­ شوند.

پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: بافت­های نابسامان و مسئله ­دار که بعداز سال ۱۳۰۰ شمسی توسعه­یافته و بدون رعایت حداقل موازین معماری و شهرسازی ایجاد شده­اند، در زمره بافت­های فرسوده شهر هستند.

ابراهیمی اظهار کرد: عناصر و ابنیه ارزشمند بافت، به­ واسطه ارزش وجودی خود و با هدف احیای بافت متناسب با کاربری ­های مورد نیاز بافت و محله مرمت می ­شوند.

وی افزود: مرمت استحفاظی صرفاً به ­منظور استحکام بخشی و جلوگیری از ایجاد آسیب ­های بیشتر به ­بنای با ارزش، تا هنگام تعیین و اجرای طرح نهایی بنا اجرا شده و مرمت جامع با در نظر گرفتن تمامی جوانب امر و طرح متناسب تهیه شده برای مرمت و با عنایت به کاربری پیش بینی شده نسبت به مرمت و بازسازی کامل بنا و مهیا ساختن امکان بهره ­برداری از آن اجرا می­شود.

بافت­ های فرسوده با ارزش تاریخی 

پژوهشگر میراث فرهنگی عنوان کرد: بافت­ های فرسوده با ارزش تاریخی بافت ­های هستند که در برگيرنده آثار به جای مانده از گذشته و جایگزین ناپذیری هستند که می­ توانند در آگاهي جوامع از ارزش­ های فرهنگی و گذشته خود کمك کنند.

ابراهیمی اظهار کرد: حفظ آن ها علاوه بر، برانگيختن غرور ملی و ایجاد حس هویت، بر کيفيت زندگی نيز می­ افزاید این آثار که به یكی از سه دوره باستان، دوره تاریخی و یا معاصر تعلق دارد، یا به ثبت آثار ملی رسيده ­اند و یا در ليست ميراث با ارزش سازمان ميراث فرهنگی قرار می­ گيرند.

وی بیان کرد: بافت­ های فرسوده فاقد ارزش تاریخی در محدوده قانونی شهرها قرار دارند، دارای مالكيت رسمی و قانونی­ هستند، اما از نظر برخورداری از ایمنی، استحكام و خدمات شهری کمبود دارند.

پژوهشگر میراث فرهنگی تصریح کرد: بافت ­های حاشي ه­ای سكونتگاه ­های غير رسمی بافت­ هایی هستند که بيشتر در حاشيه شهرها و کلان­ شهرهای کشور قرار دارند و خارج از برنامه رسمی توسعه شكل گرفته­ اند، ساکنان این بافت ­ها را گروه ­های کم­ درآمد و مهاجران روستایی و تهيدست شهری تشكيل می ­دهند.

ابراهیمی گفت: این بافت ­های خودرو که با سرعت ساخته شده­اند، ایمنی، استحكام، امنيت اجتماعی، خدمات و زیرساخت های شهری ندارند.

این پژوهشگر عنوان کرد: بافت­های فرسوده که عمدتاً بدون طرح قبلی ایجاد شده ­اند، ساختاری نامنظم دارند و دسترسی ­های موجود در آن ها عمدتاً پياده است، به­گونه­ای که اکثر معابر آن بن ­بست یا با عرض ­کمتر از 6  متر بوده و ضریب نفوذ پذیری در آن ها کم است.

وی بیان کرد: بافت­های فرسوده به لحاظ برخورداری از خدمات، زیرساخت­ها و فضاهای ­باز، سبز و عمومی دچار کمبودهای جدی­ هستند، مداخله در این­ گونه بافت ­ها از نوع تجميع و نوسازی خواهد بود.

پژوهشگر میراث فرهنگی افزود: فضای کالبدی در این بافت­ها خاطره­انگيز است، ما را با سازمان فضایی زندگی نسل­های گذشته آشنا می­کند و نشان می­دهد ما دارای مدنيت جدی و شایسته­ای بوده­ایم، این در واقع همان چيزی است که امروزه به عنوان هویت مطرح می ­شود.

هر بافت فرسوده، بافت تاريخي نیست

ابراهیمی اظهار کرد: هـر بافـت تـاريخي در شـهر را مـي ­تـوان بافـت فرسوده دانست، ولي هر بافت فرسوده، بافت تاريخي نیست، دامنه شـمول بافـت تـاريخي بيشـتر از بافت فرسوده است و بافت تاريخي مي­توانـد بافـت فرسوده را در بر بگيرد.

وی تصریح کرد: بر همين اساس، بافت­ های كهن شهری و روستايی كشـور نماد فرهنگ و تمدن ايران ­زمـين، اسـنادي از تـاريخ، نمودهــاي محســوس هويــت و تجربــه نياكــان مــا محســوب مــی ­شــوند.

پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: ايــن بافــت ­هــا در برگيرنــده ارزش ­هــاي معمــاري و شهرســازي و هويــت ملــي، نمايانگر خاطرات قـومي و آثـاري متعلـق بـه تمـامي نسل­هاي حاضر و آينده كشور است كه در عـين حـال جايگزين ناپـذير نيـز هسـتند.

ابراهیمی عنوان کرد: با این وجود همواره چالش­ ها و تهدیدهایی بافت­ها و بناهای تاریخی را تهدید می­ كنند كه سازمان میراث فرهنگی و ادارات كل این مجموعه در استان­ ها طی سال با تدابیر و برنامه­ ریزی­ های مختلف برای صیانت، حفاظت، ترمیم و نگهداری بافت ­ها و بناها و محوطه ­ها، اقدام می­ كند.

وی تصریح کرد: اکنون این مناطق که در گذشته نه ­چندان دور تابلوی هویت و اصالت یک شهر را نشان می‌داد به مکان­ های نا امنی برای جان انسان‌ها تبدیل شده است، از طرفی دیگر روند پر شتاب و رو به رشد جمعیت شهرنشین بر شهرسازی غلبه پیدا کرده و خود موجب دامن زدن به بافت فرسوده و ایجاد طبقه فقیر نشین شده است.

پژوهشگر میراث فرهنگی بیان کرد: طبق برآوردهای صورت گرفته، در سراسر کشور هزاران هکتار بافت فرسوده وجود دارد، حال آن که با توجه به قدمت نزدیک به صد ساله این بناها، می ‌توان با احیاسازی و نه تخریب آنان، بخشی از فضا و جو حاکم بر گذشته کشور را حفظ کرد و آن را به­عنوان معرفی برای هویت ملی و میراثی ارزشمند برای آیندگان قرار داد.

ابراهیمی افزود: به­واقع یکی از اصلی­ ترین جاذبه­های توریستی در کشور­های مختلف اروپایی بناهای تاریخی و بافت­ های احیا شده، است، کمتر کشوری در قاره سبز را می‌توان سراغ داشت که به این دست از بافت­ های خود، کم توجهی کند، بلکه با درک صحیح، این آثار تاریخی فرهنگی را به جاذبه ­های توریستی تبدیل می‌کنند.

انتهای پیام/
 
https://www.asrehamoon.ir/vdchwwnzw23nxwd.tft2.html
نام شما
آدرس ايميل شما