تاریخ انتشار :سه شنبه ۱۹ اسفند ۱۳۹۹ ساعت ۰۹:۲۰
اگرچه نزدیک به 6 سال از زمان ابلاغ سیاست های کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری می گذرد، با این وجود موانع سد راه افزایش جمعیت همچنان پابرجاست و بحران اقتصادی میل جوانان برای ازدواج و فرزندآوری را کاهش داده است.
سیاست های جمعیت ابلاغی رهبری، در غبار فراموشی/ وقتی بی تدبیری اقتصادی پیروز میدان فرزندآوری می شود
به گزارش عصرهامون، ۳۰ اردیبهشت ماه ۱۳۹۳، مقام معظم رهبری با تاکید بر برنامه ریزی های جامع برای رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور متناسب با سیاست های افزایش جمعیت، سیاست‌های کلی جمعیت را ابلاغ کردند.
 
در سیاست های ابلاغ شده رهبری به رفع موانع ازدواج، تسهیل و ترویج تشکیل خانواده و افزایش فرزند، کاهش سن ازدواج و حمایت از زوج‌های جوان و توانمندسازی آنان در تأمین هزینه‌های زندگی و تربیت نسل صالح و کارآمد تاکید شده است.
 
همچنین به اختصاص تسهیلات مناسب برای مادران به ویژه در دوره بارداری، شیردهی و پوشش بیمه ‌ای هزینه‌های زایمان و درمان ناباروری مردان و زنان و تقویت نهادها و مؤسسات حمایتی ذیربط تاکید شده است.
 
اگرچه نزدیک به 6 سال از زمان ابلاغ سیاست های کلی جمعیت می گذرد، با این وجود موانع سد راه افزایش جمعیت همچنان پابرجاست و تمایل چندانی برای ازدواج در میان جوانان و فرزندآوری زوج های جوان وجود ندارد.
 
در این میان سیاست های کلی جمعیت که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است به فراموشی سپرده شده و حتی قوانینی که در برخی شرایط برای بهبود رشد جمعیت به تصویب رسیده اجرا نشده است.
 
در 6 سال گذشته و بعد از ابلاغ این سیاست ها از سوی مقام معظم رهبری، گره اوضاع اقتصادی، ازدواج و تشکیل خانواده و در کنار آن فرزندآوری برای جوانان کورتر از قبل شده است، به طوری که تمایل به ازدواج در این سال ها به شدت کاهش یافته است.
 
در این میان ضعف در سیاست های اقتصادی، ایجاد مشوق های فرزندآوری و حمایت از مادران شاغل باردار و دارای فرزند هم تاثیر زیادی در کاهش نرخ موالید داشته است، به طوری که فرزندآوری در شرایط طبیعی از بارداری تا تولد نوزاد هزینه های زیادی را به خانواده ها تحمیل می کند و بسیاری از این هزینه ها دارای حمایت های بیمه ای قابل قبولی هم نیست.
 
رشد جمعیت در شهرها کمتر از روستاها و حاشیه شهر
 
محمدعثمان حسین بر، دانشیار جامعه شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان در این زمینه به خبرنگار ما بیان کرد: پیام های مربوط به افزایش جمعیت از طریق رسانه های رسمی و غیررسمی به مردم می رسد و تاثیراتی هم دارد، اما تاثیر آن ها در حد مورد انتظار نبوده و به نظر نمی آید که بتواند انتظارات را برآورده کند.
 
وی ادامه داد: اگر مناطق شهری، روستایی و عشایری را در نظر بگیریم، مناطق عشایری که در حال از بین رفتن و تبدیل شدن به روستا هستند که تاثیر این پیام ها در این مناطق بیشتر دیده می شود.  
 
دانشیار جامعه شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان اظهار کرد: این تاثیرات در مناطق شهری کمتر است و همان مقدار اندک هم  بیشتر در حاشیه شهرها دیده می شود.
 
حسین بر اظهار کرد: عامل بسیار مهم تر و اساسی تری که بر روی افزایش جمعیت تاثیر گذار بوده وضعیت اقتصادی اجتماعی گروه های مختلف جامعه است.
 
وی تصریح کرد: از لحاظ اقتصادی اجتماعی گروه های پایین جامعه که زیر خط فقر هستند و وضعیت اقتصادی نامناسبی دارند و در حاشیه شهرها و روستاها زندگی می کنند و بیشتر رشد جمعیت در این مناطق دیده می شود چه با رسانه و چه بدون رسانه.
 
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان گفت: اما چون زمینه پذیرش پیام های افزایش جمعیت وجود دارد وقتی به این مناطق برسد استقبال بیشتری می شود، در مناطق دیگر شهری که قشر متوسط و بالا زندگی می کنند اثرگذاری این پیام ها اندک است، زیرا شرایط اجتماعی و اقتصادی عامل مهم تری محسوب می شود.
 
حسین بر ادامه داد: از وقتی که این سیاست های محدود کننده جمعیت مورد تجدیدنظر قرار گرفت و بر افزایش جمعیت و فرزندآوری تاکید شد تغییر چندانی رخ نداد و حتی از آن زمان تاکنون میزان موالید مناطق متوسط و بالا کاهش پیدا کرده است.
 
وی ادامه داد: اما در مناطق حاشیه میزان موالد افزایش داشته است، باید مد نظر قرار داد که سیاست های دارای جنبه تشویقی از جمله هر نفر یک یارانه در مناطق روستایی و حاشیه شهرها اثر گذار بوده اما برای قشر متوسط رو به بالا یارانه چون رقم قابل توجهی نیست و اثر گذاری چندانی هم نداشته است.
 
این استاد دانشگاه بیان کرد: بنابراین عوامل اصلی تعیین کننده نرخ موالید و افزایش جمعیت شرایط اقتصادی و اجتماعی هستند، در کنار این عوامل باید به تحصیلات زنان هم اشاره کرد.
 
تحصیلات و شغل بانوان موانع فرزندآوری
 
حسین بر گفت: تحصیلات به طور اجتناب ناپذیر سن ازدواج را بالا می برد و باروری را کاهش می دهد، تحصیلات دانشگاهی در زنان شرایط و معیارهای ازدواج را تحت الشعاع قرار می دهد و سن ازدواج به دلیل تحصیلات و معیارها افزایش می یابد.
 
وی افزود: تحصیلات یکی از عوامل بسیار تعیین کننده است که سبب ایجاد نگرش منفی نسبت به تعداد فرزند می شود و زنان تحصیل کرده نگرش مثبتی نسبت به افزایش موالید ندارند.
 
دانشیار جامعه شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان بیان کرد: پس از اتمام تحصیلات بانوان به دنبال کار و شغل هستند که این امر به طور اجتناب ناپذیری حتی بدون در نظر گرفتن نگرش ها می تواند باعث کاهش موالید شود.
 
حسین بر تصریح کرد: زنی که شاغل است فرصت کمتری برای بارداری و تولد فرزند، رسیدگی به آن و بچه داری دارد، زیرا بارداری می تواند فرصت های شغلی و مزایای آن را از بین ببرد، به همین دلیل تعداد موالید زنان تحصیل کرده و شاغل کاهش می یابد.
 
وی ادامه داد: هزینه های نگهداری فرزند بسیار زیاد است و در این شرایط وخیم اقتصادی بچه دار شدن را تحت الشعاع قرار می دهد، به ویژه در قشر تحصیل کرده که کنش های عقلانی و با حساب و کتاب دارند.
 
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان بیان کرد: با توجه به اینکه نرخ تحصیلات دانشگاهی در زنان در حال افزایش است، نرخ موالید در این قشر رو به پایین است.
 
حسین بر گفت: این در حالی است که در قشر فقیر هنوز به 2 علت فرزندآوری بیشتر است، در روستاها و مناطق عشایری ممکن است هنوز فرزند نیروی کار محسوب شود در حالیکه در شهر سربار والدین است، تولد فرزندِ بیشتر تا حدودی جایگاه اجتماعی اقتصادی آن خانواده را در روستاها و عشایر بالا می برد و یارانه هم افزایش می یابد.
 
وی خاطرنشان کرد: معمولا کنش های روستا و عشایر حساب و کتابی نیست، به علاوه میزان مرگ و میر در این اقشار بیشتر است و وقتی در معرض مرگ باشند خانواده ها بچه بیشتری می آورند.
 
شرایط اجتماعی و اقتصادی موثر در کاهش فرزندآوری
 
این استاد دانشگاه بیان کرد: عامل اصلی و تاثیر گذار شرایط اجتماعی و اقتصادی است، میزان تاثیر تحصیلات و اشتغال برای زنان نسبت به مردان در کاهش موالید بیشتر است.
 
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان بیان کرد: در شهرنشینی فرزند نیروی کار نیست و سربار والدین محسوب می شود و همین امر نگرش منفی نسبت به فرزندآوری ایجاد می کند.
 
حسین بر تصریح کرد: در شهرها بچه ها نقش چندانی در جایگاه اجتماعی و اقتصادی افراد ندارد، در خانواده سنتی و مذهبی هم نگرش فرزندآوری به سمت مثبت است، در حالیکه در خانواده های مدرن و دارای دیدگاه مذهبی کم تمایل به فرزندآوری کمتر است.
 
وی ادامه داد: با توجه به اینکه جامعه به طور مرتب در حال تغییر شرایط اجتماعی و اقتصادی به ویژه در زنان است و از حالت سنتی به مدرن تبدیل و از عشایری به روستایی و شهری می رسد جایگاه و تاثیر فرزند بر روی ارتقای وضعیت اجتماعی کمتر می شود و بیشتر حالت سرباری دارد.
 
دانشیار جامعه شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان بیان کرد: بنابراین روند موالید کاهش پیدا می کند و اثر گذاری پیام ها کمتر می شود، مگر اینکه شرایطی ایجاد شود که از لحاظ اقتصادی و اجتماعی وجود فرزند تاثیر مثبت معناداری داشته باشد.
 
حسین بر بیان کرد: یارانه دیگر تاثیرگذار نیست، زیرا یک دهم هزینه یک روز خانواده را هم شامل نمی شو، یا حتی یک میلیون تومان برای تولد هر نوزاد اختصاص دهند تاثیرگذاری چندانی ندارد، بنابراین مشوق ها به قدری قوی نیست که اثرگذاری داشته باشد.
 
لزوم تصویب و اجرای قوانین مشوق برای فرزندآوری
 
وی اظهار کرد: پیام ها و سیاست ها اگر صرفا در حد صحبت باشند اثر خود را نخواهند داشت و حتی تاثیرات اندکی هم که دارند به طور مرتب رو به کاهش است، مگر اینکه مشوق های اقتصادی اجتماعی در حدی باشد که وجود بچه بتواند شرایط را تغییر دهد.
 
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان ادامه داد: چون نگرش های مربوط به فرزند آوری به شرایط متغیر وابسته و تحت تاثیر آن شرایط است، تنها تغییر نگرش ها نمی تواند تغییر خاصی رخ دهد، چون خانواده بعد از فرزندآوری به شرایط سخت اقتصادی برخورد می کند و نگرش متلاشی می شود و اثری نخواهد داشت.
 
حسین بر اظهار کرد: بهبود شرایط اجتماعی اقتصادی می تواند در جهت اثرگذاری تولیدات رسانه ای برای افزایش فرزندآوری موثر باشد، تا زمانی که شرایط اجتماعی اقتصادی خوب نباشد مانورهای رسانه ای تاثیر چندانی نخواهد داشت.  
 
وی عنوان کرد: یعنی باید قوانینی در مجلس مصوب شود که مشوقی برای فرزندآوری باشد و تاثیر چشم گیری در بهبود اوضاع اقتصادی اجتماعی خانواده ها داشته باشد و بعد از آن این قوانین اجرا شود تا تلنگری به افزایش موالید بخورد و گرنه با این وضعیت مسیر به سمت منفی شدن رشد جمعیت پیش می رود.
 
شرایط اقتصادی مانع رسیدن به سیاست های افزایش جمعیت/ کنترل جمعیت در گذشته عاقلانه نبود
 
ملک فاضلی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز در این زمینه به خبرنگار ما بیان کرد: در شرایط امروز جمعیت باید تنظیم شود، در گذشته کنترل جمعیت انجام شد که کار عاقلانه ای نبود و نتیجه آن امروز ما را نگران کرده است.
 
وی ادامه داد: باید فرهنگی در جامعه به وجود آورد که باور در جامعه ایجاد شود، زمانی یک جامعه به این باور می رسد که جمعیت را تنظیم کند که شرایط اقتصادی فراهم باشد.
 
نماینده مردم سراوان، سیب و سوران و مهرستان عنوان کرد: تا زمانی که شرایط اقتصادی در جامعه فراهم نباشد نمی توان به موفقیت های مد نظر رسید.
 
فاضلی اظهار کرد: امیدوارم آنچه که در قالب تنظیم جمعیت مدنظر ماست به خوبی اجرا شود تا بتوانیم به آینده خوبی برای ممکلت برسیم.
 
وی اظهار کرد: رسانه ها می توانند در زمینه انجام وظیفه برای بهبود اوضاع معیشتی مردم، مسئولان را ترغیب کنند که همین امر سبب افزایش جمعیت می شود.
 
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: جوانان در صورتی که بدانند شغل دارند و می توانند از عهده هزینه های زندگی برآیند قطعا ازدواج می کنند و فرزندآوری جامعه هم افزایش می یابد.
 
فاضلی ادامه داد: از دیگر سو رسانه ها می توانند سبب آگاهی جامعه شود و در همه ابعاد توسعه بزرگترین نقش را دارد، باید نظریات مختلف در فضای مجازی و رسانه هایی از این دست در خصوص راهکارهای تنظیم جمعیت به صورت کارشناسی بررسی شود.
 
اشتغال و مسکن؛ 2 مشکل جوانان برای ازدواج و فرزندآوری
 
حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز در این خصوص به خبرنگار ما بیان کرد: اقدامی در رابطه با افزایش جمعیت در این شش سال پس از ابلاغ سیاست های جمعیت از سوی مقام معظم رهبری انجام نشده است.
 
وی ادامه داد: مجلس دوباره در این زمینه ورود کرده و در حال کار است و قانون نویسی می کند، نمی دانم این قوانین تا چه میزان می تواند تاثیرگذار باشد، زیرا این فرزندآوری و افزایش جمعیت مسئله یک بعدی نیست و چند وجهی محسوب می شود و باید در جنبه های مختلف بر روی آن کار شود.
 
شهریاری گفت: مجلس قوانین در این زمینه تصویب کرده است که باید در زمینه اجرای آن امیدوار به لطف خدا باشیم، زیرا از این دست قوانین زیاد تصویب شده است.
 
نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: اگر منابع مالی تامین شود و امکانات لازم تخصیص یابد می توان امیدوار بود که روند فرزندآوری مثبت شود.
 
وی افزود: مشکل جوانان ما برای ازدواج اشتغال و مسکن است و تا زمانی که این 2 مشکل حل نشود نمی توان امیدوار باشیم ازدواج در سنینی که نیاز است اتفاق افتد.
 
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی بیان کرد: فرزند آوری هم مقدار زیادی بستگی به وسع و توان خانواده ها دارد که با توجه به اقدامات اندکی انجام شده در این حوزه تنها باید به لطف خدا امیدوار بود، زیرا امیدی به لطف مسئولان نیست.  
 
انتهای پیام/
 
https://www.asrehamoon.ir/vdcewn8zojh8xfi.b9bj.html
نام شما
آدرس ايميل شما