زنگ خطر تامین آب در جنوب شرق کشور به صدا درآمد/ حق آبه هامون همچنان در حصار سدهای افغانستان
به گزارش
عصرهامون؛ طی روزهای اخیر با تشدید گرما در جنوب شرق کشور و افزایش مصرف، مشکلات قطعی و تنش آبی در سیستان و بلوچستان به ویژه روستاهای شمال استان به اوج خود رسیده است.
استانی که سال هاست تازیانه خشکسالی پیکره اش را زخمی کرده و به دلیل وابستگی به منابع آبی ناپایدار و فصلی در تنگنا قرار دارد، اما این روزها این زخم های کهنه سرباز کرده و با اوج گرفتن موج گرما به معضلی برای بسیاری از روستاییان تبدیل شده است.
روستاییانی که اگر حق آبه شان در حصار سدهای افغانستان نبود، یا دیپلماسی قوی در ایران برای گرفتن حق هامون از هیرمند پای کار بود و کشور همسایه به تعهدات بین المللی اش عمل می کرد، کمتر متحمل سختی می شدند.
اما فقط کمبود آب آشامیدنی نیست که آن ها را می رنجاند، خشکسالی و عدم ورود حق آبه به هامون که به ذخیره گاه زیست کره معروف است، باعث تشدید ریزگردها و مشکلات تنفسی برای مردمان این خطه شده است.
این در حالی است که اگر متولیان تامین آب و مسئولان وزارت امور خارجه برای رفع این مشکلات چاره اندیشی و با جدیت اقدام می کردند شاید وضعیت تا این حد بحرانی نبود و مردم هم با مشکلات معیشتی و هم کمبود آب دست و پنجه نرم نمی کردند.
در همین راستا طی روزهای اخیر گزارشی با عنوان "
قطعی و افت فشار آب در روستاهای شمال استان صدای مردم را درآورد" در این پایگاه خبری منتشر و برای پیگیری موضوع با مدیرعامل آبفا گفت و گویی انجام شده است.
ضربه خشکسالیهای فراگیر
علیرضا قاسمی، مدیرعامل شرکت آبفا سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ما در این باره بیان کرد: بهرهبرداری از طرح جامع آبرسانی به روستاهای سیستان در سال ۷۶ با وارد مدار شدن تصفیه خانه زهک آغاز شده است.
وی ادامه داد: از ۱۵ سال قبل و با آغاز خشکسالیهای فراگیر در منطقه سیستان در فصول گرم تعدادی از روستاهای حومه شهرستان زابل، روستاهای اقماری ادیمی، حوزه شمال و شمال غرب شهرستان هیرمند و شرق و جنوب غرب هامون شهر (۲۵۰ روستا) با مشکل قطع کامل یا تنش آب و سایر روستاهای زابل و هیرمند نیز با مشکل افت فشار مواجه شدند و فقط تعدادی از روستاهای زهک از شرایط نسبتاً مطلوبی برخوردار بود.
این مقام مسئول اظهار کرد: ۳۸ درصد برداشت های آب در سیستان و بلوچستان وابسته به آب های سطحی است که عمده آن به هیرمند و آب های مرزی بر می گردد، خشکسالی تالاب هامون و عدم دسترسی به منابع آبی پایدار و بالا گرفتن تب مناقشه آبی میان ایران و افغانستان طی سال های اخیر و ممانعت این کشور از انتقال حقآبه هامون از هیرمند با سدسازی بیرویه معضلاتی را به همراه داشته است.
وی افزود: به دلیل تصمیماتی که سال گذشته در افغانستان با احداث سد کمالخان بر روی رودخانه هیرمند گرفته شد، معضلات بیشتری را به وجود آورد که سرانجام آن ناامنی آبی و بحران محیط زیستی در سیستان و به تبع آن در زاهدان است، چراکه هیچگونه منبع آبی وجود ندارد و آب شرب این کلانشهر از چاه نیمه های سیستان که خود وابسته به رودخانه هیرمند است تأمین میشود.
زنگ خطر چگونگی خروج و تأمین آب را به صدا درآمد
قاسمی با بیان این که این موضوع تأمین آب سیستان و زاهدان را با چالش مواجه کرده و زنگ خطر چگونگی خروج و تأمین آب را به صدا درآورده است، گفت: به منظور رفع این مشکل، مطالعات بازنگری طرح جامع آبرسانی به روستاهای سیستان طی سال های ۸۸ تا ۸۹ انجام و در سال ۹۱ در شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور تصویب شده است.
به گفته وی، در این راستا، طرح آبرسانی به پنج منطقه با ایستگاه پمپاژ و مخازن مجزا تفکیک شده تا تأمین فشار در کل دشت سیستان به صورت یکسان صورت پذیرد، به همین منظور در شهرستان هامون خط انتقال و سایت ایستگاه پمپاژ لوتک با ۱۰۰ درصد پیشرفت فیزیکی انجام و مشکل این منطقه به حداقل رسیده است.
قاسمی اضافه کرد: به منظور رفع کمبود آب شرب در روستاهای شهرستان هیرمند خط انتقال به طول ۳۸ کیلومتر از تصفیه خانه زهک اجرا شده و در این مناطق کمبود آب شرب به حداقل رسیده است، به منظور رفع تنش آبی در روستاهای نیمروز ایستگاه پمپاژ گلآباد و خط انتقال کمالی در حال اجراست که پیش بینی میشود در صورت اختصاص اعتبار تا پایان سال تکمیل شود و به بهرهبرداری برسد.
وی افزود: همچنین به منظور استفاده بهینه از تأسیسات آبی اتصال طرح آبرسانی به شهرها و روستاهای سیستان در پنج نقطه در حال انجام است که میتوان بخشی اعظمی از کمبود آب شرب در سطح روستاهای سیستان را با اجرای این نقاط اتصال مرتفع کرد.
مدیرعامل آبفای سیستان و بلوچستان گفت: به منظور رفع مشکل روستاهای منطقه ادیمی در کوتاه مدت تقویت فشار با نصب پمپ و اجرای هزار و دویست متر لوله گذاری در دستور کار قرار دارد که پیشبینی میشود طی دو یا سه هفته آینده تکمیل شود و مشکل افت فشار یا قطع آب به حداقل ممکن برسد.
اعتراض معاون آب و آبفای وزیر نیرو درباره حقآبه ايران
در همین راستا قاسم تقیزاده خامسی، معاون آب و آبفای وزیر نیرو روز گذشته در بيست و سومين جلسه مشترک کميساران آب هيرمند که با حضور مقامات جمهوري اسلامي ايران و افغانستان برگزار شد، با توجه به مسئوليت کميساری آب هيرمند که از طرف جمهوري اسلامي ايران بر عهده دارد، خواستار تأمين حقآبه ايران بر اساس معاهده ۱۳۵۱ فيمابين شد.
وی در ادامه با اشاره به دغدغههاي ايران نسبت به احداث و آبگيري بند کمالخان بر روي هيرمند، گفت: براساس ماده پنجم معاهده ۱۳۵۱ هيرمند، افغانستان بايد موافقت ايران را براي ساخت اين بند جلب ميکرد و ما معتقديم اين بند پيامدهاي اجتماعي ناشي از مهاجرت، تعطيلي کشاورزي و توسعه کانونهاي گرد و غبار را خواهد داشت.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا خاطرنشان کرد: مردم در منطقه سيستان تشنه هستند و آنچه که ما نگران آن هستيم عدم دريافت حقآبه در سال جاري و کمبود آب در سيستان است. ما پيگير دريافت حقآبه خود به صورت درست و کامل بر اساس معاهده هستيم.
امروز؛ تصیم گیری برای تامین حق آبه
احمد ویس بصیری، کميسار افغانستان نیز ابراز امیدواری کرد: با توجه به خشکسالي سالجاري بتوانيم در اين جلسه براي برنامهريزي تأمين حقآبه به نتايج مثبتي برسيم و معاهده را اجرا کنیم. اين مستلزم همکاري دو جانبه است.
گفتنی است، اين جلسه امروز براي تصميمگيري نهايي ادامه دارد.
انتهای پیام/ حمیده ذوالفقاری