آداب و رسوم مردم بلوچستان در استقبال از ماه مبارک رمضان/ از آیین کهن شب پادکنک تا حق پهلی سنتهای اصیل مکرانی

مردم مسلمان و سنتی بلوچستان و منطقه مکران، آداب و فرهنگ پیشنیان را در خود حفظ کرده اند و طبق آیین و سنن گذشته رسوم خاصی قبل از ماه رمضان انجام می دهند و خود را مهیا و آماده پذیرای از ماه مهیمانی خدا می کنند. گرچه بخشی از فرهنگ های گذشته بر اثر هجوم فرهنگ بیگانه، رونق زندگی ماشینی و پیشرفت فناوری ارتباطات به طورکلی تغییراتی در زندگی مردم را بوجود اورده است و سنت های گذشته کمرنگ تر کرده اما بخشی از این فرهنگ های دست نخورده باقی مانده است.
اغلب مردم مکران طبق آیین گذشته از ماه قبل با خانه تکانی و زدودن گرد و غبار از خانه ها و شستن فرش و زیرانداز و نظافت خانه خود را آماده فرارسیدن ماه رمضان می کنند.
غبار روبی مساجد
گرچه غبار روبی و تمیز کردن مساجد در گذشته به وسیله زنان روستا صورت می گرفت، اما در حال حاضر جوانان روستا این وظیفه را برعهده دارند و کما بیش نظافت مسجد محله را بر عهده گرفته اند.
مردم مسلمان بلوچستان که علاوه بر فرهنگ و سنت گذشتگان به آیین های دینی هم اعتقاد دارند یکی از مهمترین آداب و سنن در ماه رمضان از گذشته تا به امروز صله رحم است و مردم دیندار معتقدند که در این ماه باید کینه ها را کنار گذاشت و با دلی آکنده از صفا و صمیمیت در مهمانی خداوند حضور یافت.
نوک ء چارگ (رویت هلال ماه رمضان):در گذشته نه چندان دور رویت هلال ماه رمضان آیین خاصی داشت در روزهای پایانی شعبان، مردم روستاها به محل مرتفع یا پشت بام خانه هایشان به منظور رویت هلال ماه می رفتند و با رویت هلال ماه رمضان به شادمانی پرداخته و به همدیگر تبریک می گفتند گرچه وسایل ارتباطی و پیشرفته تا حدودی این سنت قبلی را به دست فراموشی داده است .
تهیه و پخت انواع و اقسام خوراکی ها: کوپتا، چنگال، مدر، پکورا، حلوا، کاستر، چولاو... از خوراکی ها و غذاهای لذیذ و سنتی هستند که بیشتر در ماه رمضان در سر سفره مردم دشتیاری قرار می گیرند که نقش بانوان خانه دار در این باره پر رنگ تر است.
بیدار کردن مردم برای سحر با استفاده از  دهل بزرگ و آواز صلات
شپ پادکنک (بیدارکردن برای سحری): از سنن دیگر مردم دشتیاری در گذشته در روستاها، بیدار کردن اهالی هنگام سحر بود که چند نفر از مردم در کوچه ها می گشتند و مردم را برای سحر بیدار می کردند گاهی با نواختن طبل و در زدن خانه ها صورت می گرفت و اهل خانه نیز با روشن کردن چراغ، بیدار بودن خود را اعلام می کردند امروزه هم این سنت تا حدودی منسوخ شده وسایل مدرن و امروزی وظیفه بیداری را برعهده گرفتند.
یکی از نمونه های اشعار خواننده شده در سحر هنگام چنین مضمونی دارد: «ای جنگلی گرازان- بی روچگ بی نمازان- تو وپتگی هماری!-ترس چه هدا نداری» این شعر از قدمت دیرینه ای برخوردار است و در حال حاضر درون مایه اشعار سحر با ادبیاتی نرم و ملایم تر خوانده می شود که  بیشتر آن  با مضمون پیامبران و ائمه اطهار است.
خواندن نماز تروایح بعد از نماز عشاء
نماز تراویح: در نزد مذهب اهل سنت هر شب به همراه نماز عشاء، نماز 20 رکعتی اقامه می شود که به آن 'تراویح' می گویند، از منظر اهل سنت این نماز که ویژه ماه مبارک رمضان است، فضائل زیادی دارد و خواندن آن برای روزه داران لازم است.
نماز تراویح متشکل از 10 نماز دو رکعتی است که مردم بلوچستان بر طبق سنت دیرین خود همیشه سعی می کنند بیست رکعت نماز تراویح را به جماعت و امامت حافظ قرآن که هر شب یک جزء از این کتاب مقدس را تلاوت می کند، بجا بیاورند، اقامه نماز تراویح از 45 دقیقه تا یک ساعت و نیم به طول می انجامد.
در دهه آخر ماه رمضان و همزمان با لیالی قدر(29-27-25-23-21) چند نفر از ساکنان محله به نیت ده روز به مسجد محله می رود و بدون عذر شرعی هیچگاه شخص معتکاف از مسجد خارج نمی شود شخص معتکف چادری در گوشه مسجد نصب می کند و شبانه روز به تلاوت قران، نیایش، اقامه نماز و دعا می پردازد و تا شب قبل عید حق بیرون رفتن از مسجد را ندارد.
پرداخت یک ساله زکات و دادن فطریه در طول ماه مبارک
نماز تراویح از مهم‌ترین نمازهایی است که در این ماه برگزار می‌شود و سپس زکات دادن مردم بلوچ است که آنها زکات یک ساله خود را در این ماه، به مردم نیازمند می‌دهند و همچنین دادن فطریه از ابتدای ماه انجام می‌شود.
عید فطر و عید قربان برای مردم بلوچ اهمیت زیادی دارد چرا که بعد از یک ماه روزه‌داری و راز و نیاز با خدا، مرد جشن می‌گیرند و آنها از ابتدای ماه رمضان برای خود سفارش دوخت لباس را می‌دهند و بزرگترها با دادن عیدی به کوچکترها آنان را خوشحال کرده و همچنین بزرگترها از یکدیگر حلالیت می‌طلبند.
با پایان نماز عید فطر و خواندن دعا بصورت دسته جمعی، نمازگزاران بخصوص آشنایان، اقوام و خویشاوندن همدیگر را در آغوش گرفته و طلب بخشش و حلالیت می نمایند. مردم بلوچستان معتقدند: اگر کسی در طول سال مرتکب خطایی شده با طلبیدن حلالیت از یکدیگر در این روز بزرگ، خداوند تمام گناهان او را می بخشد.
انتهای پیام/