در پروژه کارخانه طلا پارس تأمین تمام تمهیدات زیستمحیطی بالاتر از سطح استاندارد انجامگرفته تا احتمال آلودگی زیستمحیطی را به صفر برسانند.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری «عصرهامون»، از سال ۱۳۷۶ در کشور لایحهای در محیطزیست تصویب شد که برای برخی از پروژهها باید ارزیابی زیستمحیطی انجام بگیرد؛ امروزه این پروژهها در سطح کشور به ۴۳ پروژه رسیده که باید ارزشیابی زیستمحیطی برای آنان صورت گیرد.
در سازمان محیطزیست یک سند تصمیمگیری نوشته شده است که در آن برای هر پروژه گزارشهای با صداقت از طرف محیطزیست انجام میگیرد و اثرات مثبت و منفی آن بیان شده و این گزارش در اختیار مسئولین بالادست قرار میگیرد و مسئولین باتوجهبه مزایا و معایب پروژه تصمیم میگیرند که پروژه انجام شود یا خیر.
علی مرزوقی مسئول مطالعات زیستمحیطی پروژه طلای تفتان در میزگرد عصرهامون بیان کرد: خوشبختانه در پروژه تفتان پارس تأمین یکی از اقداماتی که تاکنون در کشور هم انجام نشده صورتگرفته و این است که در این پروژه قبل از طراحی کارخانه با محیطزیست قرارداد بسته شده است؛ این در حالی است که در بسیاری از پروژهها به مکانیابی پروژه دقت نمیکنند درصورتیکه مکان در پروژه بسیار حائز اهمیت است؛ نکته دوم در کنترل اثرات زیستمحیطی است؛ یعنی انجام فرایند مناسب برای هر پروژه که به مجموعهای از فعالیتها و فنّاوریهای که در انجام پروژه صورت میگیرد گفته میشود.
وی افزود: در نهایت هر پروژهای که در دنیا صورت بگیرد یا هر فعالیتی که انسان در محیطزیست انجام بدهد یک اثری روی محیطزیست دارد؛ یعنی امکان ندارد کار عمرانی صورت بگیرد که اثری بر محیطزیست نداشته باشد و محیطزیست میتوان با انجام فعالیتهای مناسب این اثرات مخرب زیستمحیطی را به حداقل برساند.
مسئول مطالعات زیستمحیطی پروژه طلای تفتان تصریح کرد: برای ایجاد توسعه پایدار در محیط پیرامون خود باید محیطزیست را با توسعه آشتی دهیم، برای آشتیدادن محیطزیست با توسعه یک جامعه باید مکانیابی مناسب و فرایند مناسب یک فنّاوری را تعریف کنیم.
وی با بیان اینکه در فرایند استخراج طلا دو فرایند مختلف به وجود میآید یکی تانک لیچینگ و دیگری هیپ لیچینگ عنوان کرد: طلا یک عنصر کمیابی است و در معدن پارس تأمین عیار یک گرم طلا در یک تن سنگ استخراج میشود؛ در معدن طلا ابتدا سنگها را خرد میکنند و به ۷۵ میکرو میرسانند و در فرایند شیمیایی قرار میدهند تا جذب کربن صورت بگیرد؛ بعد از شستشو یک محلولی درست میشود که الکترولیز شده و طلا استخراج میگردد.
مرزوقی اظهار کرد: تمام این فرایندها در فرایند تانک لیچینگ صورت میگیرد؛ یعنی در یک محیط بسته که هیچ نشتی به بیرون ندارد و اگر نشتی به بیرون داشته باشد طلا از بین میرود؛ بنابراین نه فاضلاب و نه پسماند و حتی یک قطره آب هم به محیط نمیرود.
یک گرم طلا را از یک تن سنگ استخراج میکنیم
وی افزود: در مرحله دوم که یک گرم طلا را از یک تن سنگ استخراج میکنیم یک محلول آبوگل از آن فرایند حاصل میشود که اغلب معادن کشور این آبوگل را در محیط باز در استخرها رها میکنند و احتمال نفوذ آن به آبهای زیرزمینی و آلود کردن آبهای زیرزمینی ایجاد میشود.
مسئول مطالعات زیستمحیطی پروژه طلای تفتان تشریح کرد: اما فرایند جمعآوری آب بهصورت کامل در پروژه پارس تأمین انجام میگیرد و محلول گل و آب در مکانی تهنشین میشود و در نهایت به فیلتر پرس میرود و مانند ماست چکیده آب آن جدا میشود و یک گل با رطوبت ۱۰ درصد ایجاد میگردد که این گل خشک را در مکانی انبار کرده که به آن سد باطله میگویند.
وی با بیان اینکه تمام کارخانههای صنعتی و معدنی در سطح کشور در کنار کارخانه انبار پلیتها یا گلهای مرطوب خود را ایجاد میکنند؛ ادامه داد: اما در این کارخانه با بررسیهایی محیط زیستی که صورتگرفته، متوجه حضور یک حوزه آبریز بسته «دره» در سهکیلومتری شرق این کارخانه شدهایم که به حوزه نوکآباد ارتباطی ندارد و به یک دشت، کویر و شورهزار میرسد.
مرزوقی اذعان کرد: به دلیل اینکه به این دره هیچ رودخانهای و آبی نمیریزد و از دو طرف بسته است؛ بهترین مکان برای سد باطله این کارخانه انتخاب شده چون اگر آب باران هم ببارد به آن نفوذ نکند و روی گل خشک را با آسفالت پوشاندیم و حتی در جلوی این دره یک سد درست شده که اگر بارانی بر روی پلیتها نشست آب آن به سمت پایین سرازیر نشود و بعد از آن در جلوی سد یک استخر بتنی ایجاد شده که حتی اگر آب باران از روی سد سرازیر شود به داخل این استخر بتنی بریزد و با این کار جلوی هرگونه آلودگی زیستمحیطی گرفته شده است.
مسئول مطالعات زیستمحیطی پروژه طلای تفتان یکی از اقدامات دیگری که کارخانه پارس تأمین برای جلوگیری از آلودگی زیستمحیطی انجام داده؛ بیان کرد: که در دامنه این دره ترازبندیهای پلکانی انجام داده تا آبهای سطحی را جمعآوری کنند و همچنین دامنه این دره را با خاک رس پوشانده که نفوذ آب را کم کند و در ادامه کار حتی دامنه این دره را با ژئوممبران که برای ایزوگام سقف منازل و استخر پرورش ماهی استفاده میشود؛ پوشانده است تا نفوذپذیری آب باران به پلیتها را به صفر برساند.
زارع نژاد کارشناس محیطزیست در بحث فرایند مجوز محیطزیست که این کارخانه چه مراحلی طی شده بیان کرد: در سال ۱۴۰۰ درخواست مطالعات ارزیابی به محیطزیست ارائه شد، ضمن اینکه بعضی از پروژهها باتوجهبه آثار مخرب احتمالی که میتوانند بر محیطزیست داشته باشند مشغول یک سری پیوستهای زیستمحیطی هستند، به همین علت کارخانه فراوری طلا هم مانند کارخانه فراوری مس و آهن مشغول مطالعات ارزیابی هستند.
وی دراینخصوص مطالعات ارزیابی شده و به اداره کل محیطزیست استان و کارگروه استانی ارسال شده؛ افزود: صرف اینکه محیطزیست استان بهتنهایی روی این طرح نظر داده باشد نبود و این ارزیابی با کمک منابع طبیعی، آب منطقهای، بهداشت، علوم پزشکی، جوامع محلی، فرمانداری منطقه و اعضای هیئتعلمی دانشگاهها صورتگرفته و یک سری نظرات اولیه روی طرح توسط آنها و با نظارت آنها هم داده شد.
طرح پایش آثار زیستمحیطی در سهفاز انجام میشود
زارع نژاد تصریح کرد: در نهایت طرح توسط مجری اصلاح و برای صدور مجوز نهایی به سازمان حفاظت محیطزیست در تهران ارسال شد؛ مجوز نهایی توسط سازمان محیطزیست در یک جلسه با حضور نماینده وزارت نیرو و مابقی ارگانهایی که در سطح ملی مرتبط هستند بررسی و مشاورین دوباره از طرح دفاع میکردند که درنهایت در سال ۱۴۰۰ مجوز ارزیابی طرح زیستمحیطی، طرح کارخانه فراوری و سد باطله تفتان صادر شد.
وی با تأکید بر بیانات مرزوقی ادامه داد: ما برنامه طرح پایش آثار زیستمحیطی را در سهفاز ساخت، بهرهبرداری و ترک پروژه داریم که البته کارخانه هنوز به بهرهبرداری نرسیده است، فاز ترک پروژه هم به این معنا است که زمانی که کار معدن تمام شود و ترک پروژه شود چهکارهایی باید انجام بدهند.
کارشناس محیطزیست تشریح کرد: تقریباً ۱۷ ایستگاه پایش در فاز ساخت داریم، پایشهایی مانند، پایش هوا، پایش صوت، پایش آبهای سطحی، پایش آب زیرزمینی و پایش خاک که هر سه ماه یکبار با حضور نمایندگان محیطزیست استان و آزمایشگاه معتمد سازمان محیطزیست انجام میشود، به این صورت که آزمایشهایی که تأییدیه سازمان محیطزیست را بگیرد نتایج صحتسنجش آن مورد تأیید است، نمونهبرداری انجام و گزارشها هر فصل بررسی میشود و اگر احیاناً مشکلی داشته باشد و از مفاد مجوز صادره تخطی کند تذکرات داده میشود.
وی افزود: در حال حاضر در فاز ساخت مطابق مباحث محیطزیست پیش میروند، روی سد باطله هم بیشترین و یا حداکثر تمهیدات لحاظ و اجرا شده و یا در دست اجرا است.
زارع نژاد در خصوص سد باطله توضیحاتی در بحث مکانیابی سد مطابق ضوابط محیط زیستی است؛ بیان کرد: حداقل یک فواصل زیستمحیطی برای طرحهایی داریم که از سکونتگاه شهر یا روستا، آموزشی، درمانگاهها و منابع آب سطحی همه فواصل را باید داشته باشد که سد باطله حداقل فواصل زیستمحیطی و حتی بیشتر از آن را برای احداث دارا است.
وی در بحث فرایند استحصال طلا یا سیانور که در کارخانه انجام میشود؛ اضافه کرد: یک باطله با کمتر از ۱۵۰ درصد رطوبت یعنی یک باطله نسبتاً خشک به سد باطله منتقل میشود و سد باطله عایقبندی و ایمنسازیاش در حال انجام است که ریسک مباحث آلودگی زیستمحیطی را نداشته باشد، طرف دیگر سد باطله هم یک دیوار حفاظتی است که نفوذ آلودگی یک جنبه و ورود آبهای سطحی جنبه بعدی آن است، ما یک دیوار حفاظتی هم داریم که اگر سیلاب از حد انتظار بالاتر برود جلوی آن را بگیرد.