آیین و رسوم بلوچستان در ماه مبارک رمضان؛ از آیین کهن شب پادکنک تا حق پهلی سنتهای اصیل مکرانی

به گزارش عصرهامون به نقل از چهاربهاران، در ماه مبارك رمضان، مردم هر منطقه‌اي از ايران طبق آيين و رسوم خود روزه مي‌گيرند و اين ماه در نزد آنان بسيار گرامي است، در واقع يكي از ويژگي‌هاي بارز مردم ايران زمين، پايبندي و توجه به برگزاري آئين‌ها و آداب و رسوم خاص هر منطقه است و به تبع آن مردم بلوچ نيز همانند ساير اقوام و هموطنان خود در جاي جاي كشور عزيزمان داراي مراسم‌ها و آئين‌هاي خاصي هستند.

مدیر انجمن اهل قلم بلوچ چابهار با اشاره به اینکه در ماه رمضان بركات و نزول رحمت الهي بر سر سفره روزه داران سرازير مي شود گفت: در این ماه که فضیلت آن بیشتر از سایر ماه ها است بايد با بخشش و طلب عفو مومنين از اقوام و همسايگان با آمادگي هرچه بيشتر از اين ماه عزيز بهره بگيریم.

مولوی سید محمد درتکیده در گفت و گو با خبرنگار چهاربهاران با اشاره به مهم ترین آداب و رسوم مردم در بلوچستان در ماه مبارک رمضان بیان کرد: فرستادن صلوات بر پیامبر اسلام(ص)، تلاوت قرآن کریم، به جا آوردن نوافل و نمازهای مستحبی، استغفار کردن، دعا خواندن، اکرام مومنان، یتیمان و صله ارحام، پرداخت زکات و صدقات، داشتن اخلاق نیکو، افطار دادن به روزه داران، آسان گرفتن بر زیردستان، نگهداری چشم، گوش و زبان از محرمات و یاد آوری آخرت از آداب ماه مبارک رمضان محسوب می‌شوند.

غبارروبی مساجد
وی گفت: مردم مسلمان و سنتی بلوچستان و منطقه مکران، آداب و فرهنگ پیشنیان را در خود حفظ کرده اند وطبق آیین و سنن گذشته رسوم خاصی قبل از ماه رمضان انجام می دهند وخود را مهیا وآماده پذیرای از ماه مهیمانی خدا می کنند.

مولوی اهل سنت شهرستان چابهار ادامه داد: گرچه بخشی از فرهنگ های گذشته براثر هجوم فرهنگ بیگانه، رونق زندگی ماشینی وپیشرفت فناوری ارتباطات به طورکلی تغییراتی در زندگی مردم را بوجود اورده است و سنت های گذشته کمرنگ تر کرده اما بخشی از این فرهنگ های دست نخورده باقی مانده است.

وی تصریح کرد: با فرارسیدن و نزدیکی شدن به ماه مبارک رمضان غبارروبی و تمیز کردن مساجد انجام می شود، در گذشته رسم براین بود که زنان انجام دهند اما در حال حاضر جوانان روستا این وظیفه را برعهده دارند و کما بیش نظافت مسجد محله را برعهده گرفته اند.

مدیر انجمن اهل قلم بلوچ چابهار افزود: اغلب مردم مکران طبق آیین گذشته از ماه قبل با خانه تکانی و زدودن گردوغبار از خانه ها و شستن فرش و زیرانداز ونظافت خانه خود را آماده فرارسیدن ماه رمضان می کنند.

وی با اشاره به صله رحم در بین مردم اهل سنت بیان کرد: مردم مسلمان دشتیاری که علاوه بر فرهنگ و سنت گذشتگان به آیین های دینی هم اعتقاد بالاتری برخودار هستند صله رحم هم از مهمترین آداب و سنن مردم دشتیاری در ماه رمضان از گذشته تا به امروز است ومردم دیندار معتقدند که در این ماه باید کینه ها را کنار گذاشت و با دلی آکنده از صفا و صمیمیت در مهمانی خداوند حضور یافت.

مولوی درتکیده ادامه داد: نوک ء چارگ یعنی رویت هلال ماه رمضان که در گذشته نه چندان دور رویت هلال ماه رمضان آیین خاصی داشت در روزهای پایانی شعبان، مردم روستاها به محل مرتفع یا پشت بام خانه هایشان به منظور رویت هلال ماه می رفتند و با رویت هلال ماه رمضان به شادمانی پرداخته وبه همدیگر تبریک میگفتند گرچه وسایل ارتباطی و پیشرفته تاحدودی این سنت قبلی را به دست فراموشی داده است.

مدرس حوزه علمیه اهل سنت چابهار درخصوص طبخ غذاها در ماه مبارک رمضان اذعان کرد: زنان بلوچ در ایام محرم سعی می کنند خوشمزه ترین غذاهای را طبخ می کنند، غذاهایی مثل حلوا شکری و شیرگی، برنج گوشت، چانگال، خورشت و... بعد از اینکه غذا آماده شد آنرا در ظروف مخصوص می گذارند و مردان خانواده یا نوجوانان این غذاها محلی را جهت افطار نمازگذاران به مساجد می برند.

وی ادامه داد: تهیه و پخت انواع و اقسام خوراکی ها: کوپتا، چنگال، مدر، پکورا، حلوا، کاستر، چولاو... از خوراکی ها و غذاهای لذیذ و سنتی هستند که بیشتر در ماه رمضان در سر سفره مردم دشتیاری قرار می گیرند که نقش بانوان خانه دار در این باره پر رنگ تر است.

بيدار كردن مردم براي سحر با استفاده از دهل بزرگ و آواز صلات
مولوی درتکیده افزود: شپ پادکنک؛ بیدارکردن برای سحری از سنن دیگر مردم دشتیاری در گذشته در روستاها، بیدار کردن اهالی هنگام سحر بود که چند نفر از مردم در کوچه ها می گشتند و مردم را برای سحر بیدار می کردند گاهی با نواختن طبل و در زدن خانه ها صورت میگرفت وا هل خانه نیز با روشن کردن چراغ، بیدار بودن خود را اعلام می کردند.

وی گفت: امروزه هم این سنت تا حدودی منسوخ شده و وسایل مدرن و امروزی وظیفه بیدار را برعهده گرفتند.

به گفته وی؛ یکی از نمونه های اشعار خواننده شده در سحر هنگام چنین مضمونی دارد: «ای جنگلی گرازان- بی روچگ بی نمازان- تو وپتگی هماری!-ترس چه هدا نداری» این شعر از قدمت دیرینه ای برخوردار است و در حال حاضر درون مایه اشعار سحر با ادبیاتی نرم و ملایم تر خوانده می شود که بیشتر آن با مضمون پیامبران و ائمه اطهار است.

خواندن نماز تروايح بعد از نماز عشاء
مولوی اهل سنت چابهار یکی از مهم ترین آداب اهل سنت در ماه رمضان را خواندن نماز تراویح عنوان کرد و گفت: در نزد مذهب اهل سنت هر شب به همراه نماز عشاء، نماز 20 ركعتی اقامه می شود كه به آن 'تراویح' می گویند، از منظر اهل سنت این نماز كه ویژه ماه مبارك رمضان است، فضائل زیادی دارد و خواندن آن برای روزه داران لازم است.

وی ادامه داد: نماز تراویح متشكل از 10 نماز دو ركعتی است كه مردم بلوچستان بر طبق سنت دیرین خود همیشه سعی می كنند بیست ركعت نماز تراویح را به جماعت و امامت حافظ قرآن كه هر شب یك جزء از این كتاب مقدس را تلاوت می كند، بجا بیاورند، اقامه نماز تراویح از 45 دقیقه تا یك ساعت و نیم به طول می انجامد.

وی تصریح کرد: در برخی از مساجد شهرستان چابهار معمولا در بین الصلاتین مغرب و عشاء با چای، خرما و یا آب جوش مخلوط کمی آبلیمو و شکر مومنین روزه خود را افطار می کنند.

مولوی درتکیده بیان کرد: دردهه آخر ماه رمضان و همزمان با لیالی قدر(29-27-25-23-21) چند نفر از ساکنان محله به نیت ده روز به مسجد محله می رود و بدون عذرشرعی هیچگاه شخص معتکاف ازمسجد خارج نمی شود شخص معتکف چادری در گوشه مسجد نصب می کند و شبانه روز به تلاوت قرآن،نیایش، اقامه نماز و دعا می پردازد و تا شب قبل عید حق بیرون رفتن از مسجد را ندارد.

پرداخت يك ساله زكات و دادن فطريه در طول ماه مبارك
وی یکی دیگر از آداب ماه رمضان زكات دادن مردم بلوچ عنوان کرد و افزود: همه مردان زكات يك ساله خود را در اين ماه، به مردم نيازمند مي‌دهند و همچنين دادن فطريه از ابتداي ماه انجام مي‌شود.

مولوی درتکیده از دیگر رسومات مردم بلوچ را کمک به فقرا و نیازمندان، حضور پررنگ تر از گذشته در مساجد، تلاوت قرآن کریم، پرداخت زکات و صدقات فطریه، دوری از خوردن و نوشیدن، حضور بر سر مزارها برای فاتحه خواندن برای مردگان عنوان کرد.

وی گفت: عيد فطر براي مردم بلوچ اهميت زيادي دارد چراكه بعد از يك ماه روزه‌داري و راز و نياز با خدا، مرد جشن مي‌گيرند و آنها از ابتداي ماه رمضان براي خود سفارش دوخت لباس را مي‌دهند و بزرگترها با دادن عيدي به كوچكترها آنان را خوشحال كرده و همچنين بزرگترها از يكديگر حلاليت مي‌طلبند.

مولوی اهل سنت خاطرنشان کرد: با پایان نماز عید فطر و خواندن دعا به صورت دسته جمعی، نمازگزاران به خصوص آشنایان، اقوام و خویشاوندن همدیگر را در آغوش گرفته و طلب بخشش و حلالیت می کنند، مردم بلوچستان معتقدند اگر کسی در طول سال مرتکب خطایی شده با طلبیدن حلالیت از یکدیگر در این روز بزرگ، خداوند تمام گناهان او را می بخشد.

انتهای پیام/ https://www.asrehamoon.ir/vdcjtvev8uqevxz.fsfu.html