دو تن از کارشناسان مذهبی گفتند: مهمترین ویژگیهای اخلاقی امام حسن مجتبی (ع) حسن خلق، بخشندگی و سخاوت از بود به این خاطر ایشان را کریم اهلبیت (ع) لقب دادهاند.
غلامعلی پوراندخت در گفتگو با خبرنگار عصرهامون با اشاره به اینکه امام حسن علیهمالسلام مظهر حلم، سخاوت، صبر، شجاعت، تقوا و عبودیت است، بیان کرد: به نقل از پیغمبر (ص) پس از ایشان، امیرالمؤمنین (ع) و حضرت زهرا (س) امام حسن و حسین (ع) بهترین موجودات روی کره زمین هستند.
وی درباره ویژگیهای عبادی امام، اظهار کرد: يکی از ويژگی امام حسن (ع) نماز ایشان بود که هنگام اذان اشک میریخت و هنگام وضو وقتی به آب نگاه میکرد اشک میریخت و جلوی مسجد اشک میریخت و هنگام خواندن نماز بدنش میلرزید و رنگ مبارکش زرد میگشت؛ این احادیث و روایات به ما میآموزد تا به نمازهایمان اهميت بدهيم.
بخشندگی، حلم و عبودیت بارزترین ویژگی اخلاقی امام حسن (ع)
این استاد دانشگاه با بیان اینکه امام حسن علیهالسلام همواره به یاد قیامت بود، اضافه کرد: ایشان زمانی که یاد مرگ میکرد میگریست و هنگامی که به یاد قبر و قیامت میافتاد، اشک از چشمانش سرازیر میشد.
به گفته وی؛ حلم و بردباری حضرت در مقابل دوست و دشمن از دیگر خصوصیات و ویژگیهای است که از همه اینها میتوانیم در زندگی اجتماعی و فردی خود بهرهمند شویم.
پوراندخت در پاسخ به این سؤال که چرا به امام حسن مجتبی (ع)، کریم اهلبیت میگویند، گفت: ایشان تمام توان خويش را در راه انجام امور نيک و خداپسندانه به كار میگرفت و اموال فراوانی در راه خدا میبخشید بهگونهای که مورخان و دانشمندان در شرححال زندگانی پر افتخار ايشان، بخششهای بیسابقه و انفاقهای بسيار بزرگ و بینظیری ثبت کردهاند؛ همچنین در برخی منابع و روایات نقل شده است که «امام مجتبی (علیهالسلام) در طول عمر خود، دو بار تمامِ اموال و دارایی خود را در راه خدا بخشید و سه بار ثروت خود را به دونیم تقسیم کرد و نصف آن را برای خود نگهداشت و نصف دیگر را در راه خدا بخشید».
وی در خصوص اینکه امام حسن مجتبی (ع) معروف به کریم اهلبیت است و نخستین مولود فاطمه زهرا (س) و حضرت علی (ع) است، گفت: وقتی ایشان به دنیا آمد، چقدر این دو بزرگوار و پیامبر را خوشحال کرد، مظلومیت ایشان هم در تاریخ معروف است بهنحویکه اگر بخواهیم کسی را بشناسیم در سه محورِ رابطه باخدا، رابطه با مردم و رابطه با دشمن تفحص میکنیم.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: زندگی هرکسی یک بُعد معنوی و الهی دارد که دررابطهبا خدا، باید دید باخدا چطور است، یک بُعد مردمی دارد که باید دید ارتباطش با مردم چگونه است و یک بُعد سیاسی و شجاعت و شخصیتی که باید دررابطهبا دشمن آن را ارزیابی کرد؛ فردی کامل است که در هر سه بعد قوی باشد.
این کارشناس مذهبی تأکید کرد: امام دررابطهبا خدا بهتماممعنا فانی در خدا بود تا یاد قیامت میشد، اشک میریخت و تا یاد حشرونشر میشد، اشک میریخت وقتی نماز میخواند، حال عجیبی داشت بندبند بدنش میلرزید یا وقتی وضو میگرفت حال خوشی داشت حتی جلوی مسجد میآمد و اشک میریخت که هنگامی که از ایشان سوال شد گفتند «میخواهم بروم باخدا صحبت کنم» این حال معنوی امام بود.
رفتار و کردار امام مجتبی علیه السلام نمونه بود
وی تصریح کرد: امام مجتبی علیهالسلام نسبت به جاهلان امت و فریبخوردگان دستگاه معاویه در آن زمان نیز، قلبی رئوف و دلی مهربان داشتند اگرچه آنها بر اثر فریب دشمنان با هتاکی و بیحرمتی با امام برخورد میکردند، اما امام هیچگاه از سخنان بیهوده آنان غضبناک نمیشد و با لطف و مهربانی آنها را نوازش میکرد و به رفع نیازهایشان کمک میکردند، آنان نیز با دیدن برخوردهای خاضعانه امام به حیرت میافتادند و در اندکمدت از گفتههای خویش ندامت میجستند و اظهار پشیمانی میکردند.
این کارشناس مذهبی نمونه بارز فروتنی امام با فقرزدگان فرهنگی و دین باختگان بیهویت، ملاقات با آن مرد اهل شام است که تحتتأثیر تبلیغات مسموم دستگاه اموی، به اهانت به امام مجتبی (علیهالسلام) پرداخت؛ ولی پس از برخورد کریمانه حضرت، پشیمان شد و از کردارش عذرخواهی نمود.
وی ادامه داد: از برجستهترین فضائل امام حسن (ع) این است که جز اصحاب کسا و از اهلبیت پیامبر گرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم است؛ اهل بیتی که آیات فراوانی در شأن ایشان نازل شده که از جمله آن آیه تطهیر است.
پوراندخت در خصوص سایر ویژگیهای شخصیتی امام حسن (ع) گفت: ایشان در بحث ارتباط با مردم خیلی کریمانه رفتار میکردند بهقدری میبخشید که طرف بینیاز میشد، به لباس و نوع پوشش توجه میکرد، با مردم بااخلاق رفتار و در برابر دشمن امام خیلی شجاعانه رفتار میکرد بهنحویکه در جنگ جمل چنان شجاعانه به قلب دشمن میزد که اصحاب تعجب کرده بودند، و اگر صلح هم در زمان حضرت اتفاق افتاد این صلح بنا بر اجبار و اوضاع آن زمان بوده که حضرت بر خلاف میل باطنی حاضر به صلح شدند.
امام حسن مجتبی (ع) عابدترین و زاهدترین مردم زمان خویش بود
مهدی محمدقاسمی دیگر کارشناس مذهبی در خصوص فضایل امام حسن علیهالسلام در کلام امام سجاد (ع) افزود: حسن بن علی بن ابیطالب علیهالسلام در زمان خود از همه عابدتر، زاهدتر و بافضیلتتر بود و هرگاه حج میرفت، پیاده، و چهبسا پابرهنه میرفت و هرگاه مرگ را بهخاطر میآورد میگریست، و هرگاه رستاخیز و زنده شدن را از نظر میگذراند، اشک از دیده میریخت و هرگاه گذر از صراط را در اندیشه میآورد، گریان میشد و هرگاه به نماز برمیخاست، تنش در برابر خداوند عزوجل به لرزه میافتاد و هرگاه بهشت و دوزخ را به یاد میآورد چونان مارگزیده بیتابی میکرد و از خداوند، بهشت را طلب میکرد و از آتش دوزخ به او پناه میبرد.
وی پرهیزگاری امام حسن علیهالسلام را یکی دیگر از ویژگیهای ایشان برشمرد و ادامه داد: حضرت توجهی ویژه به خداوند داشت آثار این توجه را گاه از چهره او به هنگام وضو درمییافتند بهگونهای که هنگام وضو رنگ میباخت و به لرزه میافتاد علت را پرسیدند فرمود «آن را که در پیشگاه خدا میایستد جز این سزاوار نیست».
به گفته قاسمی؛ همنشینی با قرآن، مهربانی، گذشت، فروتنی، میهماننوازی، بردباری، بخشندگی و برآوردن نیازهای دیگران و شجاعت از دیگر ویژگیهای این امام همام است.
هیچ فقیر و مسکینی از در خانه امام حسن مجتبی (ع) ناامید برنمیگشت
وی با بیان اینکه هیچ فقیر و مسکینی از در خانه امام حسن مجتبی (ع) ناامید برنمیگشت، گفت: بهخاطر این بخشندگیها و کارهای نیک، کمک به طبقات درمانده و نیازمند آن حضرت را کریم اهلبیت لقب دادهاند.
این کارشناس مذهبی با اشاره به اینکه اهمیت و ضرورت کمک به نیازمندان، خاطرنشان کرد: ماه مبارک رمضان ماه ضیافت الهی است که درهای رحمت به روی بندگان گشوده شده باید از این فرصت به نحو احسن استفاده کرد و با کمک به ایتام و نیازمندان و الگوگیری از سیره و منش اهلبیت علیهمالسلام بهویژه امام حسن (ع) با دستگیری و کمک به دیگران توشهای برای آخرت خود ذخیره کنیم.
محمدقاسمی با تأکید بر این مطلب که ماه مبارک رمضان بهترین فرصت برای کمک به نیازمندان و ایتام است، گفت: هر فردی که کار نیک از جمله احسان و کمککردن به نیازمندان انجام بدهد خداوند متعال ده برابر آن را به او پاداش میدهد، برایناساس رسیدگی به ایتام در ماه میهمانی خدا پیامآور ارادت مردم به مولای متقیان امیرالمؤمنین (ع) است که بزرگترین یاور و مددکار یتیمان بود.