وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (جمعه) ۲۹ اردیبهشتماه در خصوص حقابه هیرمند بیانیهای را صادر کرد.
به گزارش پایگاه خبری عصر هامون به نقل از وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران؛ امروز (جمعه) ۲۹ اردیبهشتماه در خصوص حقابه هیرمند بیانیهای را صادر کرد.
روز گذشته و در پی سفر آیتالله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور به استان سیستان و بلوچستان و تأکید وی بر تامین حقآبه ایران از هیرمند، شاهد اظهاراتی نادرست و متناقض از سوی هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان و صدور بیانیهای در این خصوص بودیم.
در همین راستا وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز در بیانیهای که در این زمینه منتشر کرد، عنوان کرده است: در روز گذشته شاهد صدور بیانیهای از سوی هیئت حاکمه افغانستان بودیم.
اعلامیه مورخ ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ طرف افغانستانی درباره حقابه هیرمند حاوی مطالب متناقض و نادرست بوده و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران آن را قویاً رد میکند.
معاهده بین ایران و افغانستان راجع به آب رود هیرمند مورخ ۲۲ اسفند ۱۳۵۱ به طور صریح و بدون هیچ ابهامی، حقابه طرف ایرانی از رودخانه هیرمند را تعیین کرده است. این حقابه، حقی قانونی، عینی و معین است و افغانستان متعهد است حقابه مزبور را تأمین کند و بر اساس ماده ۵ معاهده اقدامی نکند که ایران از حقابه خود بعضاً یا کلاً محروم شود.
حاکمان افغانستان در یک سال و نیم گذشته حقابه قانونی ایران را تحویل ندادهاند
در این بیانیه خاطرنشان شده است: حاکمان افغانستان در یک سال و نیم گذشته، اگرچه بارها بر پایبندی به تعهدات خود طبق معاهده تأکید کردهاند، اما در عمل، تعهدات ناشی از معاهده را اجرا نکرده و در رهاسازی و تأمین حقابه ایران، همکاری لازم را به عمل نیاورده و حقابه قانونی ایران را تحویل ندادهاند.
در بیانیه وزارت امور خارجه آمده است: اظهارات متعدد برای عدم تحویل حقابه قانونی جمهوری اسلامی ایران از جمله طرح موضوع خشکسالی و کمشدن آب در هیرمند، مستلزم بررسیهای کارشناسی، وفق مفاد معاهده بوده و تاکنون توسط کارشناسان جمهوری اسلامی ایران راستیآزمایی نشده است، لذا اتخاذ چنین مواضعی، غیرحقوقی و غیرقابلقبول است.
وزارت امور خارجه در این بیانیه میافزاید: تا زمانی که به کارشناسان جمهوری اسلامی ایران اجازه داده نشود که طبق معاهده هیرمند بهخصوص ماده ۵ پروتکل شماره یک آن معاهده، از مسیر و بالادست هیرمند بازدید کنند، هرگونه اظهارنظر در خصوص کاهش آب هیرمند پذیرفته نیست.
در بیانیه فوق عنوان شده است: جمهوری اسلامی ایران همواره بر همکاریهای فنی و مطالعاتی از طریق کمیساران آب دو طرف تأکید کرده و خواستار بررسی دقیق وضعیت آب هیرمند و تأمین حقابه طرف ایرانی وفق معاهده بوده است.
تداوم آبگیری بند انحرافی کمال خان نقض صریح معاهده هیرمند
وزارت خارجه در این بیانیه اعلام کرده است: تداوم آبگیری بند انحرافی کمال خان و انحراف مسیر طبیعی رودخانه هیرمند و برهمزدن شرایط رودخانه و همچنین عدم همکاری مقامات افغانستان در تعیین محلهای تحویل حقابه و نصب سامانههای فنی مربوط به سنجش میزان آب، نقض صریح مواد ۳، ۵ و ۶ معاهده هیرمند بوده و نمیتوان با صدور بیانیههای سیاسی، توجیهی برای آن یافت.
در این بیانیه آمده است: جمهوری اسلامی ایران با حسننیت و در پرتو اصل حسن همجواری در طول یک سال و نیم گذشته درباره موضوعات مختلف در روابط بین دو کشور از جمله درباره اجرای معاهده هیرمند و تأمین حقابه با مقامات افغانستان مذاکره و گفتوگو کرده است. مذاکرات و گفتوگوها تاکنون در فضای دوستانه و با پایبندی به اصل حسن همجواری مطرح و پیگیری و تلاش شده تا همه موضوعات از جمله مسئله حقابه بر مبنای شرایط و منافع طرفین حلوفصل شود.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در این بیانیه تأکید کرده است که اظهارات و مواضع مقامات جمهوری اسلامی ایران درباره حقابه هیرمند، کاملاً قانونی و بر مبنای معاهده هیرمند و شرایط حاکم بر رودخانه و مبتنی بر اظهارنظرهای کارشناسی و فنی مطرح شده و همواره معطوف به احترام به اصل حسن همجواری و رعایت حقوق همسایگی بوده است.
مسئولیت کامل افغانستان
در این بیانیه آمده است: عدم اجرای معاهده و عدم تأمین حقابه هیرمند از سوی افغانستان و صدور بیانیههای سیاسی بدون اقدام عملی، بههیچوجه قابلقبول نیست و جمهوری اسلامی ایران حقوق خود را برای اتخاذ تدابیر لازم محفوظ دانسته و بر مسئولیت کامل افغانستان دراینخصوص تأکید دارد.
به گزارش فارس، حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه نیز پنجشنبهشب ۲۸ اردیبهشتماه در توییتی نوشت: در ماههای اخیر مکرراً از ملا متقی سرپرست وزارت خارجه افغانستان خواستم طبق عهدنامه هیرمند، به تعهدات خودشان عمل کنند و امکان بازدید هیئتهای فنی و سنجش میزان آب را فراهم کنند که نکردند. سیستان از خشکسالی رنج میبرد.
ملاک بودونبود آب، بازدید فنی و عینی است و نه صدور بیانیه سیاسی، وزیر امور خارجه ایران که بدین منظور چهارشنبهشب ۲۷ اردیبهشتماه سفری به چابهار داشت در اظهاراتی دراینخصوص گفت: درخواست روشن ما از طرف افغانستانی این است تا زمان از دست نرفته دریچههای سد کجکی را باز کنند تا هم مردم خودشان که در مسیر هستند و هم مردم سیستان سیراب شوند.
طرف افغانستانی مدعی است که سد از آب کافی برخوردار نیست بهصراحت به آنها گفتیم طبق عهدنامه ۱۳۵۱ یک تیم مشترک فنی باید این کار را انجام دهد؛ لذا درخواست سریع ما این است و اسامی را هم دادیم که تیم فنی ما از سد کجکی بازدید کند و بر مبنای آن قضاوت شود که آیا آب در سد وجود دارد یا ندارد.
اگر لازم باشد از ابزار فشار هم استفاده میکنیم
وی همچنین در گفتوگویی با خبرگزاری صداوسیما اظهار داشت: بر اساس معاهده هیرمند اینکه آیا در سد کجکی که منشأ آب حقابه ایران است، آبی وجود دارد یا نه اظهارات سیاسی من و آقای ملا متقی نیست؛ بلکه باید هیئت فنی از وزارت نیروی ما بهصورت مشترک با طرف افغانستانی از سد کجکی بازدید کرده و میزان آب را بسنجند و بر مبنای آن اعلام کنند که آیا در صورت رهاسازی آب به منطقه سیستان وارد میشود یا نمیشود.
بر اساس معاهده این حق طبیعی سیستان است و با جدیت این موضوع را دنبال میکنیم، اگر لازم باشد از ابزار فشار و ابزارهای لازم برای وادارکردن آن بخش از هیئت حاکمه افغانستان که با اعطای حقابه ایران همراهی نکنند نیز استفاده خواهد شد.