کارشناس اقتصادی گفت: به تازگی اخباری مبنی بر بدمسکنی مستاجران رواج پیدا کرده است و این پدیده ها تحت فشار افزایش غیر منطقی اجار بها تحمیل شده است.
به گزارش پایگاه خبری عصرهامون به نقل از مشرق؛ مرتضی افقه بیان کرد: مستأجرانی که از پس اجارهبها در کلانشهرها برنمیآیند تصمیم بر جایگزینی راههای غیرمنطقی برای معضل مسکن خود هستند وقتی صحبت از زندگی در کانکس شنیده میشود، ذهن بسیاری از مردم به سمت شرایط اضطراری مثل شرایط سیل و زلزله زدگی میرود. در این شرایط اسکان بازماندگان در کانکس چندان عجیب و غیرمنطقی به نظر نمیرسد.
اما افزایش غیرقابلمهار قیمت اجاره مسکن تا حدی است که برخی افراد مجبور به کانکس نشینی شدهاند.
جهش وحشیانه اجاره بها براساس تورم
مرتضی افقه، کارشناس اقتصادی در خصوص وضعیت اجارهبها گفت: در بخش مسکن جهش وحشیانه صورتگرفته است که اقشار متوسط دیگر نمیتوانند خانه اجاره کنند چه برسد به خرید خانه بعید است که در کوتاهمدت بتوان مشکل مستأجران را برطرف کرد باتوجهبه تورم موجود در کشور بحرانهای اقتصادی یکی پس از دیگری خودنمایی میکند.
وی در ادامه افزود: بحران مسکن از یک دهه بیتدبیری ایجاد شده است و مهاجرتهایی که از روستا به کلانشهرها انجام شد و کانکس نشینی و پشتبام خوابی تبعات مهاجرتهای روستا به شهرها است بهجای اینکه روستاها را جایی برای زندگی کنیم مردم را از روستاها فراری دادهایم.
این کارشناس اقتصادی در ادامه بیان کرد: باید استانهای محروم مانند سیستان و بلوچستان، ایلام و.. را قابلسکونت کنیم تا مردم بهجای کوچ به کلانشهرها در این شهرها زندگی کنند ۳۰ سال است که قرار شده تا محرومت زدایی صورت گیرد این راهکاری است که مهاجرانی که به کلانشهرها آمدهاند به شهرهای خودشان بازگردند و مشکل کمبود مسکن در کلانشهرها برطرف شود و اجارهها متناسب شود.
وی در ادامه در خصوص طرحهای دولت برای کاهش اجارهبها نیز گفت: این طرحهای کودکانه و غیرکارشناسی جوابگوی بازار مسکن نخواهد بود و این نشان از بیتجربگی مسئولین در این بخش دارد دولت ساخت مسکن را انجام دهد تا مشکلات برطرف شود با راهاندازی سامانه و ورود خانههای خالی به بازار اجارهبها اتفاقی رخ نخواهد داد.
شرایط اقتصادی مردم را به سمت کانکس نشینی هدایت کرد
محمود فاطمی عقدا، رئیس سابق مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در خصوص چرایی افزایش کانکس نشینی میگوید: شرایط اقتصادی و افزایش قیمتها مردم را به این سمت برده است که به سمت بد مسکنی حرکت کنند.
هم چنین از سوی دیگر افزایش قیمت مصالح باعث شده تا قیمت تمام شده مسکن نیز گرانتر از قبل شود و این موضوع روی اجارهبها نیز تأثیر مستقیم دارد.
وی در ادامه بیان کرد: کانکس نشینی یکی از بد مسکنیهایی است که در سالهای اخیر رواج یافته که از مناطق پایینی کلانشهرها به سمت حاشیهها و روستاها سوق داده شده است.
رئیس سابق مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در ادامه گفت: برای جلوگیری از رواج کانکس نشینی تأمین مسکن مناسب اقتصادی جامعه و اجارهداری نوین اولویت دولت باید قرار گیرد به این مفهوم که سیستم اجاره کنترل شود بهطوریکه هم اکنون نهادهای دولتی و غیردولتی مسکنهایی دارند که باتوجهبه نیاز جامعه و شرایط اقتصادی موجود میتوانند اجاره دهند این در کوتاهمدت میتواند کمکی باشد به جلوگیری از بد مسکنی.
وی در ادامه افزود: حمایت سازمانها و نهادها از بی خانمانها و بد خانمانها میتواند راهکار بعدی باشد تا مسکن سازی ها به پایان برسد.
محمود فاطمی عقدا در پایان گفت: در کوتاه مدت اشتغالزایی و تحویل مسکن از سوی سازمانها و نهادها برای کنترل بازار اجاره بها تا کمبودهای مسکن جبران شود و ساز و کار در مسکن ساماندهی شود.
حاشیه نشینی در کلانشهرها
شاید تا همین یک دهه پیش، حاشیهنشینی پدیده رایجی بین اقشاری با درآمد متوسط نبود، اما روند حاشیهنشینی طی سالهای اخیر، کاملاً افزایشی است.
بیتالله ستاریان، کارشناس اقتصاد مسکن در گفتوگویی که فروردینماه سال جاری با رکنا داشت گفته است: «سالیانه، در کلانشهرها، حدود ۴ درصد به حاشیهنشینی در اطراف شهرهای بزرگ افزوده میشود، ولی این رقم در دنیا، زیر یک درصد است.
شهر تهران سالانه حدود ۴ تا ۵ درصد افزایش حاشیهنشینی دارد که این یک فاجعه است.
این یعنی شهر بعد از ۲۰ سال دوبرابر بزرگ میشود! و حاشیهنشینی تهران بعد از همین ۲۰ سال، برابر خود تهران میشود.»
به نظر میرسد علت اصلی کشیدهشدن مردم به سمت حاشیهنشینی، این باشد که دخل و خرجشان بههیچوجه جور در نمیآید.
درواقع وقتی وضعیت افزایش قیمتها با افزایش حقوق افراد همخوانی ندارد، چارهای به جز ترک شهرهای گرانقیمت و بزرگ وجود ندارد.
محمود پژوام عضو هیئتمدیره کانون سراسری انبوهسازان کشور، در گفتگویی که با بازار انجام داد این موضوع را تأیید کرد و افزود: «افزایش هزینههای تولید مسکن در سال گذشته در کنار افزایش ۲۰ تا ۲۵ درصدی اجارهبها که دولت تعیین کرده کافی نیست، اما از طرفی این افزایش تعرفه از توان قشر زیادی از جامعه خارج است؛ چراکه در حال حاضر، بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد درآمد خانوار برای پرداخت اجاره مسکن هزینه میشود.»
مصوبات بدون اجرایی
هادی حقشناس، کارشناس اقتصادی در خصوص مصوبه اجارهبها به مهر گفت: طبیعتاً دستورات و مصوبات اعلام شده اجرایی نمیشود؛ مانند قیمتگذاری مرغ که وقتی تعیین میشود در میادین آن قیمت را خیلی کم میتوان دید مصوبه اجارهبها نیز اجرایی نخواهد شد.
وی در ادامه افزود: در بخش مسکن به دلیل گرانی مصالح و تورم موجود هیچگاه اجارهبها کم نخواهد بود و دولت نیز نتوانست تا عرضه مسکن را با تقاضا همخوانی دهد؛ بنابراین این مصوبه اجرایی نخواهد شد.
این کارشناس اقتصادی نیز در ادامه افزود: این مصوبات فقط جنبه سیاسی دارد و اینکه دولت اعلام کرده باشد که به فکر مستأجران است در غیر این صورت تأثیر چندانی نخواهد داشت.
وی در پایان بیان کرد: در یک صورت میتوان توقع داشت که اجارهبها کاهش پیدا کند آن هم این است که وعده ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال اجرایی شود چرا که با به تعادل رسیدن عرضه و تقاضا این بازار روند کاهشی پیدا خواهد کرد باتوجهبه اینکه رشد نقدینگی در کشور از رشد اقتصادی بیشتر بوده است و این که اجارهبها طبق قانون نباشد امری طبیعی میباشد.
آمارهای افزایش اجاره بها در کلانشهرها
گزارشهای مرکز آمار از قیمت مسکن در شهرهای منتخب کشور نشان میدهد ۵ شهر تهران، اصفهان، تبریز، شیراز و مشهد گرانترین شهرهای کشور در حوزه مسکن هستند. با توجه به این که بیشترین بازار کار به خصوص برای نیروهای متخصص یا تحصیلکرده نیز در شهرهای بزرگ قرار دارد، بسیاری از افراد چارهای جز تن دادن به شرایط وخیم بازار مسکن این شهرها ندارند.
افرادی که ابتدا ناچار به کاهش متراژ خانههای اجارهای، سپس پایینتر بردن محل زندگی خود میشوند و در نهایت مجبورند به حواشی شهر و یا حتی حلبی آبادها پناه ببرند.
بر اساس گزارش مرکز آمار، هزینه اجاره مسکن در ایران ۳۵ تا ۵۰ درصد هزینههای یک خانوار ایرانی را به خود اختصاص میدهد. این در حالی است که وضعیت صعود قیمتهای رهن و اجاره مسکن در شهرهایی مثل تهران نیز غیرقابل مهار به نظر میرسد. با وجود وعدههای گاه و بیگاه مسئولین و شعارهایی که اغلب بر محور باید و نباید میچرخند، همچنان، تغییر خاصی در وضعیت بازار مسکن رخ نمیدهد و فشار افزایش قیمتها بر دوش مستأجران است.
حاشیه نشینی در سکونتگاههای غیر رسمی با بافتهای ناکارآمد و عمدتاً فرسوده در بحث شهرسازی، مهمترین تبعاتش، افزایش آسیبهای اجتماعی است. عادی شدن شرایط میتواند گسترش این معضل را به همراه داشته باشد چرا که به خودی خود تکرار این امر حساسیتها را از بین میبرد و این نوع زندگی به یک سبک تبدیل میشود.
برای فرار از این معضل دولت باید ساخت و سازها را افزایش دهد و از سوی دیگر خانههای ارزان قیمت در اختیار مردم قرار دهد تا پدیده کانکس نشینی برطرف شود.