سلامت چیست و چه ابعادی دارد؟

به گزارش عصرهامون، فرشته عسکری یکی از اساتید دانشگاه زابل در یادداشتی نوشت: باتوجه‌به تعریف سلامتی تعریف سازمان جهانی بهداشت، سلامتی یک مسئله چندبعدی است.  امروزه علاوه بر بعد جسمی، روانی و اجتماعی، جنبه معنوی را هم در نظر می‌گیرند.

باید توجه داشت که ابعاد مختلف سلامتی و یا بیماری بر یکدیگر اثر کرده و تحت‌تأثیر یکدیگر قرار دارند چنانچه مشکلات جسمی بر روان فرد مشکلات روانی بر جسم او و نیز هر دوی آنها بر جامعه و اختلالات موجود در جامعه بر هر دو بعد دیگر سلامتی اثر می‌گذارند؛ لذا اقدامات انجام شده برای ارتقای سلامتی باید به تمام جوانب سلامتی فردی جسمی و روانی و معنوی و سلامت کلی جامعه توجه داشته باشد.

تعریف سلامتی از نظر سازمان جهانی بهداشت، یک تعریف ایده‌آل و عملاً دست‌نیافتنی است؛ زیرا باتوجه‌به این تعریف نمی‌توان فردی را پیدا کرد که در هر سه بعد سلامت جسمی، سلامت روانی و سلامت معنوی کاملاً سالم باشد، ضمن اینکه درعمل هم نمی‌توان مرزی بین سلامت و بیماری در نظر گرفت، در حقیقت این تعریف مشابه قله مرتفعی است که هیچ‌کس نمی‌تواند آن را فتح نماید؛ ولی تلاش همه افراد باید به سمت آن باشد و از طرفی باید برای سطح سلامتی، طیفی  قائل شد.

معمول‌ترین بعد سلامتی، سلامت جسمی است که نسبت به ابعاد دیگر سلامتی ساده‌تر می‌توان آن را ارزیابی کرد سلامت جسمی در حقیقت ناشی از عملکرد درست اعضاء بدن است  از نظر بیولوژیکی عمل مناسب سلول‌ها و اعضاء بدن و هماهنگی آنها با هم نشانه سلامت جسمی است.

به‌عنوان نمونه بعضی از نشانه‌های سلامت جسمی عبارت است از ظاهر خوب و طبیعی، وزن مناسب، اشتهای کافی، خواب راحت و منظم، اجابت مزاج منظم، جلب‌توجه نکردن اعضاء بدن توسط خود فرد، اندام مناسب، حرکات بدنی هماهنگ، طبیعی بودن نبض و فشارخون و افزایش مناسب وزن در سنین رشد و وزن نسبتاً ثابت در سنین بالاتر است.

بدیهی است سنجش سلامت روانی نسبت به‌سلامت جسمی مشکل‌تر خواهد بود در اینجا تنها نداشتن بیماری روانی مدنظر نیست؛ بلکه قدرت تطابق با شرایط محیطی، داشتن عکس‌العمل مناسب در برابر مشکلات و حوادث زندگی جنبه مهمی از سلامت روان  را تشکیل می‌دهد، نکته دیگری که باید در اینجا به آن اشاره کرد اینکه بسیاری از بیماری‌های روانی نظیر اضطراب، افسردگی و غیره بر روی سلامت جسمی تأثیرگذار است و ارتباط متقابلی بین بیماری‌های روانی و جسمی وجود دارد. بعضی از نشانه‌های سلامت روانی عبارت است از سازگاری فرد با خودش و دیگران، قضاوت صحیح در برخورد با مسائل، داشتن روحیه انتقادپذیری و داشتن عملکرد مناسب در برخورد با مشکلات.

یکی از زمینه‌های عمده بیماری‌ها و مشکلات روانی و عوارض جسمی و اجتماعی آن احساس پوچی، بیهودگی و تزلزل روحی است که ناشی از فقدان بعد معنوی در افراد است. ایمان، هدف‌دار بودن زندگی، پایبندی اخلاقی، تعاون، داشتن حسن‌ظن و توجه بیشتر به مسائل معنوی زندگی باعث کاهش اضطراب، تزلزل روحی و عوارض ناشی از آن می‌شود.

باتوجه‌به نقطۀ قوت تعریف سازمان جهانی بهداشت از سلامت، محدودنمودن مرزهای مفهوم سلامت به وضعیت بهینه در ابعاد مختلف و نقطۀ ضعف آن عدم ظرافت کافی برای پوشش‌دادن همه وضعیت‌های غیرطبیعی در کلیۀ افعال، تحت مفهوم وسیع‏‌تری از بیماری محسوب می‌‏شود.

بنابراین، سلامتی تنها نداشتن بیماری یا نقص‌های دیگر در جسم فیزیکی انسان نیست؛ بلکه سلامت نداشتن هرگونه مشکل روحی و روانی، اجتماعی، اقتصادی و در نهایت جسمانی برای هر فرد در جامعه است؛ یعنی اگر شما یک ورزشکار حرفه‌ای هم باشید ممکن است که یک انسان سالم نباشید یا برعکس اگر شما انسانی باشید که از لحاظ روحی و روانی و حتی اجتماعی دارای درجه رفاه قابل‌قبولی هستید ممکن است باز هم یک انسان کاملاً سالم نباشید.
 
انتهای خبر/ خ