پسته سیستان و بلوچستان دیگر نمی خندد/ محصول بدون شناسنامه

روزگاری پسته در این دیار سالیانه هزاران تن تولید می شد اما به دلیل عدم حمایت از تولید کنندگان روز به روز در حال نزول است و لبخندش در حال محو شدن لذا دست اندرکاران حوزه کشاورزی معتقدند که باید چاره ای برای اندیشید تا این کهنه درخت ماندگار سیستان و بلوچستان هنوز هم فرصتی برای عرض اندام داشته باشد.

پسته این محصول پر فراز و نشیب که در مناسبت های مختلف دینی و ملی کنارمان بوده از محبوبیت خاصی برخوردار است که اگر به تولید آن توجه شود حسب یقین اقتصاد در این دیار جهشی چشمگیر پیدا می کند، چرا که جدای از بازار درون استانی، روزها است بازار خارج از استان نیز به این محصول خطه جنوب شرقی روی خوش نشان داده و آن را طلب می کند.

بر اساس آمارهای موجود سالانه بیش از ۶هزار و ۲۰۰ تن پسته در سیستان و بلوچستان تولید می شود که با تدابیر اندیشیده شده و افزایش علم کشاورزان، هرساله به میزان آن افزوده می شود اما این مسیر توسعه از گرد و غبار غفلت رنج می برد و راهش را به کندی طی می کند.

برخلاف دیگر محصولات کشاورزی استان که از نبود صنعت فرآوری رنج می برد، پسته مشکل فراوری ندارد بلکه تنها رنجش در کنار بی توجهی، در زمینه بی هویتی و  آب است که زنگ خطر بحران را به صدا در آورده است، باید چاره اندیشی کرد تا این تنها کمبود این محصول رفع شود.

باید این حقیقت را در نظر بگیریم که اگر می خواهیم مزیت اقتصادی خود را در این بخش حفظ کنیم، در زمینه کشت این محصول سرمایه گذاری بیشتری را انجام دهیم و زیر ساخت اصلی که آب است را فراهم کنیم، در این صورت است که می توان توسعه و رفاه را برای کشاورزان این دیار به همراه آورد.

پسته سیستان و بلوچستان زیرسایه درختان کرمان

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار مهر معتقد است: تولید پسته در این استان ضمن ایجاد اشتغال در مراحل مختلف تولید و صادرات، یك منبع ارزشمند برای استان های همجوار در جهت كسب درآمد ارزی محسوب می‌شود که باید برای هویت بخشی به برند تولیدی استان تصمیمی جدی گرفت.

اردشیر شهرکی بیان کرد: بسیاری از محصول پسته سیستان و بلوچستان به صورت فله به دلیل عدم بازاریابی نامناسب و شرایط خوب فروش در کرمان، به آن استان رفته و تحت نام پسته کرمان و رفسنجان به بازار مصرف صادر می شود.

وی افزود: کیفیت پسته سیستان و بلوچستان به حدی بالا است که مشتریان خاصی خودش را در خارج از کشور دارد اما افسوس که در آن سوی مرزها نامی از سیستان و بلوچستان نیست و نام کرمان بر تولید این دیار سنگینی می کند.

وی یاد آور شد: اکنون سطح زیر کشت پسته در سیستان و بلوچستان هفت هزار و ۸۰۰ هکتار می باشد که سه هزار و ۷۰۰ هکتار آن در شهرستان زاهدان و مابقی در شهرستان خاش وجود دارد که از این میزان سطح کشت به صورت میانگین بیش از شش هزار و ۲۰۰ تن پسته در سال برداشت می شود.

شهرکی با اشاره به صنایع فرآوری در استان گفت: صنایع فرآوری در سیستان و بلوچستان در قالب ترمینال های ضبط پسته مجهز، در گوهر کوه خاش موجود است و همچنین دستگاه های پوست کنی نیز در اکثر مناطق این استان وجود دارد اما ناکافی است.

مدیر باغبانی جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان افزود: به منظور افزایش تولید، امسال طرح منسجم تری با عنوان پسته آغاز گردید که در  سطح استان با برگزاری بازدیدها و کلاس های آموزشی دانش بهره برداران و باغداران این محصول که لقب طلای سبز را بر این گوهر کویر گذاشته اند، افزایش می یابد.

وی اضافه کرد: این در حالی است که رعایت مسائل فنی باغداری به ویژه مبحث تغذیه و احداث باغات با فواصل مشخص و معین، بسترسازی مناسب، آبیاری به موقع و کافی، مبارزه با آفات و بیماری ها و گرده افشانی، از عوامل مهمی است که در صورت رعایت آن توسط باغداران با افزایش تولید این محصول مواجه خواهیم گشت.

شهرکی در خصوص میزان درآمد از طریق تولید پسته گفت: این محصول طی سال های گذشته تحت تاثیر نگاه های سیاسی و اقتصادی خاص، مورد حمایت بخش کشاورزی قرار گرفته است و در سال جاری نیز پیش بینی می شود با توجه به شرایط اقلیمی، توسعه باغات و افزایش دانش کشاورزان و دراختیار قرار دادن نهال یارانه ای تولید بیشتر گردد.

پسته سیستان و بلوچستان از کمبود آب رنج می برد

شهرکی افزود: اکنون کمبود آب به مهمترین مشکل پسته کاران استان تبدیل شده و یکی از قطب های تولید پسته جهان در صورتی که در آینده نزدیک مشکل کم آبی اش حل نشود، مرکزیت خود را برای همیشه در تولید این محصول از دست خواهد داد.

شهرکی گفت: باید بدانیم ساخت باغ به صورت اصولی و اصلاح بستر از یک سو هزینه زیادی در بردارد و از سوی دیگر مشکلات هزینه ای پس از احداث باغ نیز وجود دارد، چرا که درخت پسته بعد از هفت سال بارور می گردد و در این مدت باغداری هزینه های زیادی با خود به همراه دارد، پس باید قدر داشته ها را به بهترین شکل دانست.

وی گفت: حمایت مالی طی این هفت سال از باغدار امری ضروری است، اگر سرمایه به اندازه کافی در اختیار باغدار نباشد، نتایج مطلوب در پی نخواهد داشت.

شهرکی اضافه کرد: تقریبا تمامی انواع پسته های معروف کشور از قبیل احمدآقائی، کله قوچی، بادامی، اوحدی و اکبری در سیستان و بلوچستان نیز تولید می گردد و در هر هکتار زمینه اشتغال شش نفر را به صورت مستقیم و غیرمستقیم فراهم می نماید.

وی درآمد مناسب، نیاز آبی کم، مقاومت به شوری آب را عمده مزایای تولید پسته عنوان کرد که تناسب بسیار مناسبی با اقلیم سیستان و بلوچستان دارد.

مدیر باغبانی جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان افزود: پسته یكی از محصولاتی است كه در كنار فرش و به نام ایران شناخته شده است و در بخش صادرات غیر نفتی، صادرات پسته نقش بسیار پررنگی ایفا می‌كند و هر چند كه در تولید این محصول رقبایی همچون کرمان، ‌تركیه و سوریه برای كشورمان پیدا شده اما هنوز هم در بازارهای جهانی، ایران عمده ترین تولید كننده و صادر كننده پسته مطرح است که با توجه به مرزی بودن این دیار می توان با یک برنامه ریزی جامع، بازاری پایدار را برای محصول تولیدی این دیار ایجاد کرد.

پسته سیستان و بلوچستان در انتظار کمک دولت

مدیر اداره جهاد کشاورزی شهرستان خاش در این باره به خبرنگار مهر گفت: تا کنون تولید پسته در شهرستان خاش نسبت به مدت مشابه در سال ۹۳، ۶۰ درصد افزايش داشته که این رشد، ریشه در مديريت بهتر باغات و عمل كردن به توصيه های كارشناسان ناظر دارد.

امان الله طوقی گفت: سطح زير كشت پسته در شهرستان خاش پنج هزار و ۵۰ هکتار است که از هر هكتار، یک هزار و ۱۰۰ كيلوگرم پسته خشك برداشت می شود که آمار قابل توجه ای است.

وی یاد آور شد: وجود آفات و امراض، سم زدگي بهاره، مديريت نادرست باغات پسته و شوري و قليائی بودن آب و زمين عمده موانع و مشکلات پیش روی تولید پسته به شمار می رود که باید با همدلی آن را رفع کرد.

این مقام مسئول گفتت: همچنین اشتغال زائی، درآمد، صرفه جوئی در مصرف آب و افزايش راندمان مصرف آب نیز از جمله مزایای تولید پسته به شمار می رود که باید به صورت ویژه به آن توجه شود.

طوقی در زمینه وجود صنایع فرآوری در شهرستان خاش بیان داشت: صنايع فرآوری وجود دارد اما بسته بندی محصولات بسیار ضعیف است که اگر به دنبال فروش بهتر و بیشتر تحت نام سیستان و بلوچستان هستیم این مشکل را باید رفع کنیم.

وی تاکید کرد: برای تولید بهتر نیاز به حمايت صنعت، معدن و تجارت در زمينه صادرات و حمل و نقل و همچنین همیاری بیشتر وزارت بهداشت در زمينه نظارت بر بهداشت محصول توليدی و جلوگيری از صادرات محصولات آلوده به آفلاتوكسين هستیم که چهره پسته این دیار را همواره پاک نگه دارد.

پسته خاش نامی ماندگار در ایران است

مدیر جهاد کشاورزی خاش گفت: ۸۰ درصد کشور، پسته خاش را می شناسند، چرا که سازمان جهاد كشاورزي و كارشناسان آن با مركز تحقيقات رفسنجان ارتباط نزدیک داشته و همچنین يكي از كارشناسان خاش در انجمن پسته ايران عضو است.

طوقی افزود: تولید پسته در شهرستان خاش زمینه اشتغال پنج هزار نفر را به صورت مستقيم و غير مستقيم فراهم کرده است که سرمایه گذاری بیشتر بر روی این محصول حسب یقین اشتغال بیشتر را در پی خواهد داشت.

وی انواع پسته تولیدی در خاش را بادامی، اوحدی، كله قوچی، احمد آقائی و اكبری دانست که در حال حاضر بر روی گونه احمد آقائی برنامه ریزی و تحقیق بیشتری برای توسعه تولید و محصول صورت گرفته است.

طوقی در خصوص خدمات ارائه شده توسط سازمان جهاد کشاورزی به پسته کاران گفت: در زمينه توليد نهال، ارقام سازگار با منطقه و مديريت بهتر باغ از نظر تغذيه، مبارزه با آفات و امراض و شوری، توصيه های لازم توسط كارشناسان در قالب كلاس ها و گارگاه های آموزشی به باغداران ارائه می شود.