"گردشگری خرید"؛ فرصتی که سبب توسعه اقتصادی مقصد می شود/ سفر به زاهدان با طعم گشت و گذار در "بازار رسولی"

به گزارش عصرهامون، امروزه گردشگری انواع مختلفی از موضوعات را در برگرفته است، گردشگری بازار و خرید از این دست موضوعات است که هم به عنوان هدف اولیه و هم هدف مکمل، بسته به توان میزبان درجذب گردشگران متعدد غیر از گردشگر تجاری و اقتصادی به شمار می رود.
 
در ایران موضوع خرید و بازارها از جذابیت های گردشگری شاخص کشور محسوب می شود که توانسته است تعداد کثیری از گردشگران از نقاط مختلف دنیا را به دلایل مختلف، جلب کند.
 
هرچند تحریم ها، رکود کسب و کار و مشکلات متعدد دیگر از جمله ویروس کرونا، معضلاتی را بر سر راه فعالان این حوزه قرار داده است، ولی با اندیشیدن تمهیداتی، از این موضوع می توان درمسیر توسعه گردشگری کشور بهره برداری کرد.
 
در سیستان و بلوچستان نیز بازارها درانواع مختلف، مناطق آزاد تجاری، بازارهای مرزی، بازارهای سنتی، پاساژها و بازارهای مدرن، بازارهای محلی وجود دارد.
 
همچنین نوع خاصی از بازار که خود جاذبه دست اول گردشگری نیز به شمار می رود، تلفیقی از بازارهای مختلف است که با عنوان "بازار رسولی زاهدان" شناخته می شود و در این حوزه از اهمیت بسزایی برخوردار است.

پیشینه تاریخی بازار و مراکز تجاری
 
محمدعلی ابراهیمی، کارشناس مردم شناسی و پژوهشگر میراث فرهنگی در این زمینه به خبرنگار ما بیان کرد: بازار به معنی محل خرید و فروش و عرضه کالاست، واژه بازار بسیار قدمت دارد و در برخی از زبان های کهن ایرانی وجود داشته است.
 
وی ادامه داد: بازار در فارسی میانه به صورت وازار و با ترکیب هایی مانند وازارگ (بازاری) و وازرگانان (بازرگانان) به کار می رفت، در پارتی به صورت واژار مورد استفاده قرار گرفته است.
 
پژوهشگر میراث فرهنگی عنوان کرد: بازار مهم ترین محور ارتباطی و فضای شهری در شهرهای ایرانی در گذشته به شمار می آمد، زیرا بازارهای اصلی و دائمی در هر شهر به طور معمول در امتداد  مهم ترین راه و محور شهری که از یک دروازه شروع می شد و تا مرکز شهر ادامه می یافت، شکل می گرفت.
 
ابراهیمی تصریح کرد: به عبارت دیگر در وهله نخست یک راه اصلی و پرتردد وجود داشت که فضاهای تجاری و گاه تولیدی در کنار آن تشکیل می شدند و به تدریج بازار پدید می آمد.
 
وی خاطرنشان کرد: شکل گیری تدریجی بازار به این علت بود که بیشتر شهرهای ایرانی از توسعه یک روستا پدید می آمدند و تنها تعداد انگشت شماری از شهرها به صورت طراحی شده ساخته می شدند.
 
کارشناس مردم شناسی گفت: براساس اسناد موجود، می توان حدس زد که پیشینه تاریخی بازارها حداقل به چندهزار سال پیش از میلاد می رسد، استقرار هر فضای شهری در موقعیت فضایی کالبدی خاصی از شهر تابع اصول و قواعد خاص خود است.
 
ابراهیمی گفت: رعایت اصول و قواعد می تواند موفقیت و عملکرد مناسب عنصر مورد نظر را در مکان تعیین شده، افزایش دهد و درغیر این صورت با مشکلات بسیاری مواجه خواهدشد.
 
وی ادامه داد: انتخاب مکان مناسب مراکز تجاری در یک شهر می تواند دسترسی عموم را به این مراکز تسهیل کند و ترافیک های روزانه در سطح شهر را کاهش دهد.
 
پیشینه بازار در سیستان و بلوچستان مربوط به هزاره های دور
 
پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: در سیستان و بلوچستان نیز از هزاره های دور تاریخ می توانیم، نمونه های اولیه بازار را در سایت جهانی شهرسوخته پیدا کنیم، با توجه به متمدن بودن مردمان این شهر و تبادل اقتصادی تعریف شده با خط تولید مشخص و چرخه های مختلف صنعتی وجود بازار را در این سایت معتبر جهانی صد در صد محتمل می کند.
 
ابراهیمی اظهار کرد: ولی کمبود کاوشهای مستمر باستان شناختی هنوز ما را به این فرضیه هدایت نکرده است، در شهر تاریخی زرنج پایتخت خاندان صفاریان، شهر یاران یعقوب لیث و اخلافش بازارهای متعددی را ساختند، به مرور بازارهای سرپوش قدیمی را در شهرهای خاش، زابل، زاهدان و.. می بینیم.
 
وی بیان کرد: بازارهای مدرن تر از قبیل پاساژها، تریاها در بیشتر شهرهای استان محل تردد مردمان بسیاری شد که علاوه بر کارکردهای تجاری، به فضایی برای گذراندن اوقات فراغت و تفریح نیز تبدیل شده است.
 
کارشناس مردم شناسی تصریح کرد: امروزه در دنیا صنایع دستی و سوغاتی های هر جامعه در معرفی فرهنگ و تمدن و مباحث اقتصادی جایگاه خود را پیدا کرده و گردشگران دوست دارند به جای خرید اجناس لوکس و مدرن از این دست هدایا برای خود و دوستان تهیه کنند.
 
بازار رسولی جاذبه گردشگری خرید در زاهدان
 
ابراهیمی عنوان کرد: در سیستان و بلوچستان به ویژه زاهدان به عنوان مرکز استان، فروشگاه و بازارچه مناسبی برای عرضه این کالاها وجود ندارد، هرچند اقداماتی هم در این خصوص صورت پذیرفته، اما متناسب با نیازها و هم راستا با اهداف نبوده است.
 
وی گفت: باید این فروشگاه ها در مکان های عمومی که مورد توجه مردم جامعه محلی و مسافران قرارداد، ایجاد شود، چهارراه رسولی شهر زاهدان، ازاین دست مکان هاست.
 
پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: زاهدان، مرکز سیستان و بلوچستان شهری با مردم خونگرم و مهمان‌نواز است که با جاذبه‌های فرهنگی مثل لباس محلی و موسیقی سنتی هرسال گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند.
 
ابراهیمی افزود: بازارهای این شهر مخصوصا بازار رسولی که طرفداران نسبتا زیادی هم دارد، مکان مناسبی برای آشنایی نزدیک با مردم بومی و همچنین صنایع‌دستی و خرید آن‌ها است.
 
وی عنوان کرد: به دلیل اینکه زاهدان یک شهر مرزی است، کالاهای خارجی با کیفیت و قیمت مناسب در بازارهای آن یافت می‌شود، این بازار از دهه 50 و بعد از انقلاب با توجه به تجمع فروشندگان در آن محل شهرت پیدا کرد.
 
کارشناس مردم شناسی ادامه داد: مهم‌ترین ویژگی شهر زاهدان با توجه به موقعیت مرزی آن ویژگی تجاری است و مردم بیشتر از طریق تجارت زندگی خود را در این منطقه می‌گذرانند، همین موضوع سبب شکل ‌گیری بازاری مانند رسولی و یا بازار مشترک در این شهر شده است که اکنون اجناس آن مورد توجه گردشگران متعددی است.
 
تولیدات سیستان و بلوچستان و میوه های استوایی؛ سوغات مسافران
 
ابراهیمی گفت: از جذاب ترين و مهم ترين محصولات، انواع تولیدات استان ازجمله ميوه هاي استوايي داخلي و خارجي است كه سوغات غالب مسافران و گردشگران را نیز تشكيل مي دهند.
 
وی افزود: بازار رسولی متاسفانه، آن طور که باید، نتوانسته درمسیر توسعه گردشگری زاهدان و استان موفق باشد و رفته رفته تبدیل به یک برند گردشگری برای زاهدان و سیستان و بلوچستان شده است.
 
پژوهشگر میراث فرهنگی عنوان کرد: در شرایطی که بازارها و کوچه های دارای حجره و مغازه ها قارچ گونه و بدون هیچ حساب و کتابی در جای جای این بازار هر روز ایجاد می شوند و ازطرفی اکثر گردشگران و مسافران ورودی و خروجی و مهمانان مختلف از آن بازدید و خرید می کنند، وظیفه داریم این ظرفیت را که می تواند، معرف و عاملی برای توسعه استان باشد را با دید کارشناسی، موشکافانه بررسی و برای پساکرونا برنامه ریزی کنیم.
 
انتهای پیام/